خانه » یادداشت » غلبه نگاه غیرفرهنگی مانع اکران‌های دانشجویی مستندسازان/دولت جلوی «داد» را هم گرفت

به گزارش «روابط عمومی جشنواره عمار» و به نقل از روزنامه جوان، کار ساخت و تولید مستندهای سیاسی، اجتماعی و تاریخی چند سالی است که در میان علاقه‌مندان به مستندسازی با افزایش چشمگیری روبه‌رو بوده است و به‌طور طبیعی دانشگاه‌ها بهترین مکان برای نمایش و البته تحلیل و بررسی محتوایی چنین تولیداتی محسوب می‌شوند، اما برخلاف تصور رایج این امکان نه تنها به راحتی زمینه بروز نداشته بلکه با موانع زیادی روبه‌رو بوده است.

با وجود اینکه رئیس دولت یازدهم همواره در سخنرانی‌هایش بر حقوق شهروندی و آزادی بیان تأکید کرده است اما عملکردها نشان می‌دهد که انتقاد از دولت حتی در محیط‌های دانشجویی که علی‌القاعده صدای مخالف در آن باید بیش از سایر مکان‌ها زمینه بروز و ظهور داشته باشد هم با موانع جدی روبه‌رو بوده است. دو مستند فروشنده و پرزیدنت آکتور سینما جزو آثاری هستند که هر کدام از زاویه‌ای خاص به مسائل روز می‌پردازند و با این موانع دست و پنجه نرم می‌کنند. مستند «پرزیدنت، آکتور سینما» روایتگر تلاش‌های میخائیل گورباچف، آخرین رهبر اتحاد جماهیر شوروی، در جهت ایجاد رفاه برای مردم شوروی است. گورباچف معتقد بود تا زمانی که تنش‌های شوروی با کشورهای غربی و به خصوص امریکا ادامه داشته باشد، رسیدن به یک اقتصاد موفق ناممکن است، به همین دلیل اولویت عالی خود را تنش‌‌زدایی و برقراری رابطه و مذاکره با امریکایی‌ها قرار داد که نتیجه آن چیزی جز فروپاشی از درون نبود. مستند فروشنده نیز سعی کرده رخدادهایی را که در سیاست خارجی و اقتصاد کشور در چهار سال گذشته رخ داده، خیلی شفاف، صریح و مستدل مورد نقد و بررسی جدی قرار دهد و در حقیقت ورودیه این مستند از مناظرات سال ۹۲ کاندیداهای ریاست جمهوری آغاز شده و وعده‌های مختلفی که درباره تحریم‌ها و رفع آنها و مشکلات اقتصادی به مردم داده شده، مرور می‌شود. در سوی دیگر مستند «داد» وجود دارد که از سوی دانشجویان عدالتخواه تولید شده و همواره با موانع زیادی در اکران دانشجویی مواجه بوده است.

مستند داد را باید جزو آثاری قلمداد کرد که از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی تا اکنون از جهت پرداختن به مسائل و مشکلات کارگری و صنفی و اعتراضات به حق این قشر بی‌نظیر محسوب می‌شود، اما متأسفانه این محصول فرهنگی که انگیزه‌ای جز بازتاب مشکلات بخشی از مردم کشور ندارد با غلبه نگاه غیرفرهنگی و سیاسی- امنیتی مسئولان برخی دانشگاه‌ها مجال نمایش، نقد و بررسی نیافت. در تازه‌ترین این موارد به گفته مسئولان جنبش عدالتخواه دانشگاه حکیم سبزواری شهرستان سبزوار استان خراسان رضوی، بدون ارائه دلیل و منطقی از سوی مسئولان، با اکران این مستند عدالتخواهانه از سوی شورای بازبینی معاونت فرهنگی این دانشگاه مخالفت شده است.

پیش از این هم اکران مستند «داد» در تالار شهر انار (استان کرمان)، با ممانعت مسئولان اداره فرهنگ و ارشاد و صادر نشدن مجوز اکران مواجه شده بود و همچنین نمایش این اثر در کتابخانه مرکزی اصفهان لغو شده بود. همچنین در اتفاقی دیگر، مسئولان دانشگاه رفسنجان با تعللی یک ماهه، با درخواست اکران مستند «داد» در این دانشگاه مخالفت کرده بودند. پیش از این مستندهایی چون من روحانی هستم و شب‌نامه هم از سوی مسئولان برخی دانشگاه‌ها که با عینک غیرفرهنگی و سیاسی به همه چیز نگاه می‌کنند با موانع و مشکلات زیادی برای نقد و بررسی مواجه شده بود. در ذات مستند حقیقت وجود دارد و حقیقت در ذاتش تلخی‌هایی است که برای رسیدن به کمال باید آن را به جان خرید و طعم گزنده آن را تحمل کرد تا در مسیری که حق است قرار بگیریم، البته نباید فراموش کنیم که وظیفه مستندساز بسیار خطیر و حساس است، چراکه باید به حقیقت پایبند باشد و از آن تخطی نکند. مستندساز بیش از شور به شعور در کارش به آگاهی و شناخت نسبت به موضوعش نیاز دارد، اما گویا در شرایط فعلی مستندسازهای کشورما به‌رغم توجه به این موارد باید مراقب عواقب پس از ساخت فیلم‌شان هم باشند، مراقب راستگویی‌هایشان و نمایش حقیقت. این اتفاق در جریان تولید و عرضه بسیاری از آثار مستند با نگاه‌های مختلف در جامعه رخ می‌دهد. بسیاری از کارشناسان معتقدند پرداختن به تنگناها و مشکلات قشرهای مختلف در کشور که به دلیل رویکردهای ناعادلانه با مشکلات عدیده معیشتی و اقتصادی دست و پنجه نرم می‌کنند در قالب مستندهایی که از نگاه دلسوزانه و نه فرصت‌طلبانه برخوردارند باید مورد حمایت مسئولان واقع شود.

جواد محرمی