به گزارش «عمارفیلم»، مریم غفوری کوشا، از فعالان فرهنگی و اکرانکنندگان مردمی جشنواره عمار در شهرستان چناران خراسان رضوی است که از پنج سال پیش تاکنون، فیلمهای عمار را در مساجد، مدارس و روستاهای مخلف این منطقه به نمایش میگذارد.
با این بانوی خانهدار که هدف خود را آگاهیبخشی مردم و فرهنگسازی عنوان میکند، گفتگویی داشتیم تا از کارهای تمیز فرهنگیاش برایمان بگوید.
درباره آشنایی خود با جشنواره عمار بفرمایید؟
من سال ۹۱ ، موقعی که هنوز سومین دوره جشنواره مردمی فیلم عمار شروع نشده بود، از طریق برنامه راز آقای طالبزاده، تبلیغات عمار را دیدم.
به خاطر شناختی که از آقای طالب زاده داشتم، برای شمارهای که در برنامه اعلام شد، درخواست اکران فرستادم. بعد از مدتی، از دبیرخانه جشنواره با من تماس گرفتند و آقای مینایی، رابط عمار در مشهد را برای دریافت فیلمها به من معرفی کردند. پس از چند بار پیگیری، سه- چهار dvd و یک پوستر جشنواره را برایم فرستادند.
با وجود اینکه هنوز چندان با جشنواره آشنا نبودم ولی دی ماه همان سال، اولین افتتاحیه اکران فیلمهای عمار در چناران را برگزار کردم. آن موقع فکر نمیکردم روزی اکران کننده عمار شوم و برای مردم، فیلم پخش کنم.
یعنی تنها بخاطر اعتماد به آقای طالبزاده اکران کننده شدید؟
بله ولی همان ابتدا، از حجتالاسلام تاجی، امام جمعه شهرستان، رئیس ادراه ارشاد و چند نفر دیگر درباره عمار پرسوجو کردم ولی هیچکدام اطلاعی نداشتند، تنها امام جمعه گفت تحقیق میکنند و به من خبر میدهند.
حجتالاسلام تاجی، شب، تماس گرفت و از من دعوت کرد تا در جلسه شورای فرهنگ عمومی شهرستان که به مناسبت حماسه ۹ دی در دفترش برگزار میشد، شرکت کنم.
آخر جلسه، درباره جشنواره عمار به مسئولان توضیح دادم و درخواست همکاری کردم اما هیچکدام شناختی نداشتند حتی یکی از آنها به من گفت ما اعتمادی به فیلمهای عمار نداریم، آنها را باید به ما بدهید تا تحقیق کنیم که مشکلی نداشته باشند.
حجتالاسلام تاجی در این جلسه مطلبی راجع به حمایت از اکران فیلمهای جشنواره عمار خواندند و با توجه به اینکه هم خودم و خانوادهام را میشناختند، اعتماد کردند، به همین خاطر مسئولان دیگر هم قولهایی برای کمک دادند که چندان عملی نشد ولی همین جلسه در حد آشنایی آنها با عمار شروع خوبی بود.
اولین اکرانتان، نه دی همان سال بود؟
بله، اولین افتتاحیه اکران فیلمهای جشنواره عمار در چناران را ۹ دی سال ۹۱ بعد از نماز مغرب و عشاء، در مسجد امام حسن عسگری(ع) برگزار کردیم.
برای اطلاعرسانی برنامه، بنر افتتاحیه عمار در مشهد را گرفته و برگه مراسم خودمان را روی آن چسبانده بودیم. البته خودم هم با فعالان فرهنگی مساجد دیگر تماس گرفته بودم.
مستند «آب، آتش، آب» آقای هادی حاجتمند را که فیلمساز مشهدی هستند، اکران کردیم البته کارگردان و یک نفر دیگر از فیلمسازان استان را هم برای مراسم دعوت کرده بودیم.
حدود ۷۰-۸۰ نفری برای افتتاحیه آمده بودند اما به خاطر تأخیر آقای حاجتمند، بعضی از آنها رفتند البته آن شب، هم هوای بسیار سردی بود و هم با توجه به موقعیت محله ما که جدیدساز بود، کسانی که میخواستند در مراسم حضور داشته باشند، حتما باید با وسیله نقلیه میآمدند، در کل، جمعیت خوبی بود.
پس از ۹ دی ۹۱ کار اکران را شروع کردید؟
بله در افتتاحیه، حجت الاسلام تاجی، مرا به عنوان اکران کننده مردمی جشنواره عمار معرفی کرد البته مردم منطقه هم مرا میشناختند و اعتماد داشتند. از سال ۸۴ در پایگاه بسیج مسجد محله، مشغول کارهای فرهنگی بودم.ولی واقعا فکر نمیکردم موضوع این قدر جدی باشد که اکران کننده عمار شوم.
چطور است که امام جمعه، حمایت زیادی از کار شما دارد؟
نمیدانم، باید از خودشان بپرسید ولی فکر میکنم با توجه به شناختی که از ما به عنوان یک خانواده انقلابی و فرهنگی دارد، اعتماد میکنند. حجت الاسلام تاجی، معمولا پیگیر برنامهها و کارهای فرهنگی ماست. حتی در ایام برگزاری هفتمین دوره جشنواره، دو بار در نماز جمعه درباره عمار و فعالیتهای فرهنگی من صحبت کردهاند.
امام جمعه هر سال در موقع افتتاحیههای عمار، در خطبههای نماز جمعه در مورد جشنواره عمار و فعالیت ما در شهرستان، صحبت میکنند.
حدود سه سال پیش هم به دعوت امام جمعه، جلسهای با مسئولان شهر داشتیم که باعث شد بتوانیم ویدیوپروژکتور تهیه کنیم.
در این جلسه، یکی از حاضران که الان نماینده شهرستان گناباد است، به ما قول تهیه ویدیو پروژکتور داده بود ولی بعدا، هر چقدر پیگیری کردیم به نتیجه نرسیدیم وقتی امام جمعه، این موضوع را فهمید، دفتر آن فرد رفته بود و به او گفته بود که چون قول دادهای، تا زمانی که پروژکتور را نخری، بیرون نمیروم. فردای این اتفاق، از دفتر امام جمعه با من تماس گرفتند و گفتند بیایید ویدیوپروژکتورتان را تحویل بگیرید، بعد از دو سال، قولشان عملی شد.
اکرانها را ادامه دادید یا تنها افتتاحیه بود؟
سال ۹۱، اکرانهای زیادی برای مستند «ننه قربون» در پایگاههای بسیج خواهران و برخی نقاط دیگر شهرستان داشتیم، معمولا با لپتاپ خودم یا امکانات پایگاهها، پخش فیلم داشتیم.
بزرگترین اکرانمان را در دهه فاطمیه آن سال انجام دادیم، از مهد قرآن نورالثقلین که همکاری خوبی با ما داشت، پروژکتور گرفتیم و برای ۳۰۰-۴۰۰ نفری که حضور داشتند، مستند «ننه قربون» را پخش کردیم. وقتی مستند در حال اکران بود، فضا مثل مجالس روضه شده بود، خیلیها گریه میکردند. در مهد قرآن هم چندین بار، فیلمهای کوتاه و انیمیشنهای جشنواره را برای بچهها اکران کردیم، در حالی که خود دبیرخانه عمار توجهی به اکران فیلم در مهدها نداشت.
اکرانهای ما ادامه داشت تا اینکه اواخر بهمن سال ۹۱ با من تماس گرفتند و گفتند برای دیدار عوامل و فعالان جشنواره عمار با رهبری دعوت شدهام.
دیدار رهبری؟
بله، اسفند سال ۹۱ که دستاندرکاران جشنواره عمار با رهبری دیدار داشتند، من و همسرم هم به عنوان اکرانکننده حضور داشتیم.
دو روز قبل از روز دیدار، آقای مینایی، خبر این برنامه را به من داد و گفت شما هم به عنوان اکران کننده فعال دعوت هستید.
بعد از این تماس، ما با ماشین خودمان راه افتادیم، ۸ صبح به حسینیه هنر رسیدیم. چند نفر از اکران کنندگان، فیلمسازان، عوامل جشنواره، آقای طالب زاده، جلیلی و… هم بودند. قبل از حرکت، آقای جلیلی توضیحاتی درباره برنامه و افرادی که قرار بود صحبت کنند، داد.
ساعت ۱۰ صبح اول اسفند ۹۱، اتاق جلسات رهبری بودیم، فکر میکردیم ایشان از دَرِ روبرویی میآیند ولی از دَرِ پشتی وارد شدند، غافلگیر شدیم، هنوز به طرو کامل مستقر نشده بودیم.
بعد از صحبت افرادی که تعیین شده بودند، رهبری از ما خواست اگر نفر دیگری هم حرفی دارد، صحبت کند. من هم با وجود اینکه آمادگی نداشتم اجازه گرفتم و دو-سه دقیقه حرف زدم.
چه گفتید؟
ابتدا سلام مردم چناران را به رهبری رساندم، در ادامه هم درباره توجه به فیلمسازان و هنرمندان شهرستانی، ساخت فیلم و مستند راجع به ایثارگران، خانواده شهدا بخصوص پدر و مادر آنها که از دنیا میروند، صحبت کردم.
پس بهترین خاطره شما این دیدار است؟
قطعا، این بهترین خاطره عمرم است، یک دیدار غیرقابل تصور بود، نمیدانم چطور شد که ما توفیق پیدا کردیم که چنین دیداری داشته باشیم، در خواب هم فکرنمیکردیم برایمان اتفاق بیفتد.
عکسی هم دارید؟
نه، خودم هیچ عکسی از این دیدار ندارم تنها کلیپی را که دبیرخانه جشنواره عمار از این دیدار تولید کرده است، دارم.
درباره اکرانها بیشتر بگویید؟ چه مکانهایی اکران داشتید؟
بیشترین اکرانهایم در مسجد امام حسن عسگری(ع) است، مهدهای قرآن، مسجد امام حسین (ع)، مسجد امام حسن مجتبی(ع)، مسجد خاتم الانبیا(ص)، مسجد اعظم، مسجد امام سجاد(ع)، دارالقران مهدها و موسسات قرآنی شهرستان هم اکران داشتهام که هنوز هم ادامه دارد. گلمکان و گلبهار هم که از شهرهای چناران هستند، اکران داریم.
اخیرا در روستاها هم تعداد اکرانهایمان بیشتر شده است. قبلا با توجه اینکه خانم هستم و دستتنها هم بودم، چندان امکان حضور در روستاها را نداشتم ولی از ابتدای امسال با اضافه شدن چند نفر از آقایان به عنوان اکرانکننده، بهتر میتوانیم در روستاها برنامههای اکران فیلم داشته باشیم.
زمان انتخابات ریاست جمهوری در خیابانهای شهر، برای مردم فیلمهای عمار را پخش میکردیم.
پس اکران روستاها با اکران کنندگان آقاست؟
غالب روستاها را آقایان از جمله حجت الاسلام صولتی که امام جماعت روستای سرآسیاب است، برای اکران میروند برخی موارد را هم خودم میروم.
کدام روستاها اکران میکنید؟
روستاهای گُلُم، سرآسیاب، سیدآباد، قوشق آباد، چهارمهن، اخلمد، دهنه اخلمد، نوبهار و…
این آقایانی که غالبا در روستاها اکران میکنند، چطور با شما آشنا شدند؟
دبیرخانه جشنواره عمار، آنها را که درخواست اکران داشتند، به من معرفی کرده بود. البته بعد از تماسهایی با آنها گرفتم، به جز حجت الاسلام صولتی که امام جماعت روستای سرآسیاب است، بقیه چندان پیگیر اکران نشدند.
حجت الاسلام صولتی هم ابتدا فیلمها را برای خودش میخواست منتها وقتی برایش توضیح دادم و فیلمها را دید، گفت اینها برای تبلیغات و کار فرهنگی در مسجد، خوب هستند، الان با وجود اینکه امام جماعت هم است، یکی از اکران کنندگان فعال چناران شدند.
برای اکرانهای جشنواره عمار، یک هارد و لپتاپ ویژه تهیه کردم که تنها برای نمایش فیلمهای عمار استفاده میکنیم، هارد را هم به اکران کنندگان دیگر میدهم.
من یک هارد ویژه عمار خریدم و لپتاپ عمار خریدم، هارد و لپتاپ خونه داریم ولی چون هارد و اینا رو زیاد این ور اونور میدم دیگه نمیخواستم عکسها فیلمهای خانوادگی شخصی بیفته استفاده ای بشه برای همین هارد و لپتاپ خریدم، پارسال خریدم، قبلش از لپتاپ خانوادگی خودمان استفاده می کردم.
الان پراکنده اکران میکنید یا گروه دارید؟
از ابتدا پیگیر ایجاد ستاد برای اکران فیلمهای جشنواره عمار در شهرمان بودم، به فعالان فرهنگی زیادی هم گفتم ولی سر حرفشان نماندند تا اینکه امسال به همراه چند نفر از اکرانکنندگان فعال شهرستان، جلسهای با امام جمعه گرفتیم که در آن، حجت الاسلام تاجی، پیشنهادهایی دادند. در نهایت، اردیبهشت ماه، ستاد اکران مردمی جشنواره عمار در چناران را ایجاد کردیم، الان، کانال تلگرامی هم برای اخبار و برنامههای فرهنگی داریم که حجت الاسلام صولتی، آن را اداره میکند.
بیشتر کجا اکران میکنید؟
مساجد. چرا که جای کار فرهنگی مسجد است، از آن جدا باشیم چندان در فعالیتهای خود موفق نمیشویم.
ما باید مساجد را آباد کنیم و رونق بدهیم تا جوانان و نوجوانان، پایشان به مسجد باز شود، اما متأسفانه، مسئولان فرهنگی، هیئت امنا و ائمه جماعت مساجد، این مسئله را جدی نمیگیرند.
بهتر از مساجد جای دیگری را برای کار فرهنگی نمیتوانیم پیدا کنیم. مسجد، محل آمادهای است که خود مردم برای کارهای آن، کمک میکنند.
چه فیلمهایی را اکران کردهاید؟
فیلم کوتاه «دایو»، مستند «یونسیها»، «داستان یک انفجار»، «قصه فیل و الاغ»، «من مدیر جلسهام»، «رو به قبله»، «هنگامه»، «بازار محبت»، «مادرانه»، «علمک»، «معصومیت از دست رفته»، «نامهای برای آفتاب» و… از جمله آثاری بودند که تا امروز اکران کردهایم، البته امسال، مستند «نبرد پالمیرا» را بیشتر نمایش دادهایم.
درباره فیلمها هم صحبت میکنید؟
بیشتر اکرانها خودم قبل از شروع فیلم، توضیحاتی درباره فیلم و مسائل روز میدهم البته اگر آقایان اکران کننده حضور داشته باشند، آنها صحبت میکنند. اوایل، درباره جشنواره عمار هم توضیح میدادم، الان طوری شده است برخیها به من «خانم عمار» میگویند یا وقتی میبییند درخواست «فیلم عمار» میکنند، اسم فیلمها را نمیدانند.
تبلیغات اکرانهایتان چطور است؟
قبل از تلگرام، غالبا به صورت چهره به چهره و تلفنی از طریق افرادی که ارتباط داشتم، اطلاع رسانی میکردم. با توجه به اینکه خانهدار هستم و درآمد زیادی ندارم، خیلی کم به صورت بنر و پوستر، تبلیغات اکران میکنم.
الان، تبلیغات ما، بیشتر از طریق کانال تلگرام خودمان صورت میگیرد، غیر از آن هم نهایتا یک برگه اطلاعرسانی، دَرِ مسجد میزنیم. البته برای اکران فیلم سینمایی «یتیمخانه ایران»، شهرداری، سه بنر کوچک در محلات شهر نصب کرد. با سایت محلی «ندای چناران» هم ارتباط خوبی داریم و برنامههای مهم ما را پوشش میدهند.
پس «یتیم خانه ایران» را هم اکران کردهاید؟
بله، بهمن ماه سال گذشته، پیگیری زیادی کردیم تا بتوانیم تعدادی از علاقمندان را برای تماشای فیلم به مشهد ببریم ولی نشد. برای اکران بلیطی در سالن ارشاد شهرمان هم اقدام کردیم، نشد.
بعد از اینکه «یتیمخانه ایران» به شبکه نمایش خانگی آمد با آقای فخارزاده، مدیر موسسه راوی فیلم که توزیع آن را برعهده دارند، تماس گرفتیم و اجازه اکران مردمی فیلم را گرفتیم، آن موقع «یتیمخانه ایران» به شبکه اکران جشنواره عمار نیامده بود.
اولین اکران را با حضور مردم در مسجد امام حسین(ع) برگزار کردیم که بعد از پخش خبر آن در چناران، درخواستهای زیادی برای اکران به ما دادهاند که تا امروز توانستیم در ۱۰ نقطه، «یتیمخانه ایران» را پخش کنیم.
ما این فیلم را اکران میکنیم تا هم مردم بخصوص جوانان و نوجوانان این مرز و بوم با استعمار و نقشههای آنان و همچنین مزدوران داخلی بیشتر آشنا شوند و از هولوکاست واقعی باخبر شوند، هم اینکه یادآوری کنیم که افراد زیادی در راه دفاع از اسلام و ایران، جان دادهاند تا امروز به دست ما برسد.
فیلم خوبی است؟
زحمت زیادی کشیده شده است ولی به نظرم بعضیها بخشهای فیلم هم اگر به جای زیرنویس دوبله میشد و کمی هم فضای عاشقانه فیلم، بیشتر بود بهتر بود. زمان آن خیلی طولانی و خسته کننده است البته احتمال میخواستند عمق فاجعه و جنایت انگلیسیها را نشان بدهند.
الان بخاطر کمکاری مسئولان فرهنگی و تبلیغات رسانههای خارجی، ذائقه مردم به خصوص جوانان به سمت فیلمهای درِپیتِ عاشقانه رفته است.
فروش فیلمها هم نشان میدهد که مردم بخاطر گرفتاریهایی که دارند، به دنبال فیلمهایی هستند که تا حدی بتوانند خودشان را به فراموشی بزنند.
«یتیمخانه ایران»، بیشتر، فیلمی برای افراد دغدغهمند است و داستان مربوط به وقایعی است که برای مردم بخصوص جوانان گفته نشده است. اگر قبل از ساخت چنین فیلمهایی، پیش زمینه ذهنی برای مردم ایجاد شود، مثلا در کتابهای درسی گفته شود، خاطرات پدربزرگها و مادربزرگها قبل از فوتشان ثبت و بازگویی شود، فیلم خوبی مثل «یتیمخانه ایران»، موفقتر میشود، چراکه واقعیتهای تاریخ ما را روایت کرده است.
چناران سینما هم دارد؟
نه، تنها سالن اداره فرهنگ و ارشاد را داریم که معمولا اکران فیلم نمیکند، تنها سال گذشته برای افتتاحیه اکرانهایمان در اختیار ما گذاشتند.
چندین بار به مسئولان ارشاد درخواست دادهایم برای اکرانهای هفتگی یا ماهانه سالن آمفی تئاتر را به ما بدهند ولی قبول نکردند، میگفتند از دبیرخانه جشنواره عمار نامه بیاورید، نامه هم بردم ولی راضی نشدند. البته اخیرا با وساطت برخی مسئولان، توانستیم فیلم سینمایی «یتیمخانه ایران» را در این سالن اکران کنیم.
برنامه جنبی هم در اکرانها دارید یا تنها فیلم؟
برای افتتاحیههایی گرفتیم چندبار از چهرههای فرهنگی مشهد دعوت کردهام ولی نیامدند، بعضا هم امام جمعه شهر در اکرانهای ما صحبت میکند.
اوایل هم که هنوز مسئله لوازم التحریر ایرانی- اسلامی چندان مطرح نشده بود، دفاتر تولید کنندههای داخلی را از تهران میگرفتم و در کنار برخی اکرانها میفروختم ولی این کار را ادامه ندادم.
چرا؟
درسال ۹۲ با یکی از توزیع کنندگان لوازم التحریر ایرانی-اسلامی در مشهدآشنا شدم. این محصولات را به فروشگاههای لوازم التحریر شهرستان و یکی از شهرهای خراسان رضوی معرفی کردم، حدود بیست میلیون تومان فروش داشتند ولی برای من، تنها زحمت و پیگیریهای سه ساله باقی ماند.
به همین خاطر، تصمیم گرفتم که دیگر در این وادی وارد نشوم. واقعا خسته شدم، کار سختی بود.
خاطره بدی هم از اکرانهایتان دارید؟
سال اول که در مسجد امام حسن عسگری(ع) افتتاحیه گرفته بودیم، نمیدانستیم که برای صدا، باید رابطی بین لپتاپ و سیستم صوت لازم است، هر کاری کردیم صدایی پخش نمیشد تا اینکه برادران پایگاه بسیج علیرغم اینکه شب سردی هم بود، رفتند و رابطی پیدا کردند. مردم تا حدودی معطل شدند ولی بالاخره مشکل حل شد.
دوست دارید اکرانهایتان را گسترش دهید؟
بله، اگر خسته نشوم، الان بیشتر دوست دارم جوانترها کار را ادامه بدهند، به چند نفر گفتهام، قبول نکردهاند که هماهنگی و برنامهریزی اکران فیلمهای عمار در چناران را برعهده بگیرند.
البته نباید تنها اکران فیلم، هدف باشد کارهای فرهنگی دیگری مثل ترویج کتاب و کتابخوانی هم از مواردی است که میتوان انجام داد. مدتی است که پیگیر هستم با حمایت خیّران، کتابخانه کوچک دفاع مقدسی هم در مسجد محلمان دایر کنیم.
همسرتان مشکلی با این کارها ندارد؟
نه، بخصوص بعد از دیدار رهبری که با هم رفتیم. البته بعضی وقتها به من میگوید چرا این همه خودت را خسته میکنی، کسی به این مسائل توجه نمیکند ولی من معتقدم حتما باید دنبال کارهای فرهنگی باشیم به خصوص که رهبری تعبیر «آتش به اختیار» را درباره چنین کارهایی مطرح کردند.
سه فرزند هم دارم که اوایل، دختر بزرگم کمک میکرد، الان هم دختر کوچکم که تئاتر، کار میکنند تا حدودی کمک میکند. پسرم هم که دانشجوست اصلا علاقهای به این کارها ندارد.
نقش فرهنگی بانوان را چطور میبینید؟
خانمها، یک پایه فرهنگ هستند، الان بیشتر تلاش دشمن و شبکههای ماهوارهای برای تاثیرگذاری روی این قشر است، چراکه خانمها معمولا وقت بیکاری زیادی دارند و زود تاثیر میگیرند.
خانمها باید نقش خودشان را بشناسند و از اوقات آزادشان برای کارهای فرهنگی استفاده کنند، همانطور که دشمن در حال فعالیت است ما هم باید کار کنیم.
جنگ نرم هم مانند جبهه جنگ سخت که خانمها در آن نقش داشتند هرچند دیده نشده، جبهه است. البته در این عرصه، نقش بانوان بیشتر است، گرچه همه مسئولیم و باید جوابگو باشیم. مردم ما باطن خوبی دارند ولی بسیاری از آنها چندان سواد رسانهای ندارند و درباره بعضی نکات، آگاهی ندارند.
فیلمساز بودید در چه موضوعاتی فیلم میساختید؟
مخاطبان مختلفی داریم به همین خاطر هم مسائل متفاوتی برای کار کردن وجود دارد. موضوعات اجتماعی، طلاق، مدافعان حرم،شهدا، خانواده و به ویژه شبکه های اجتماعی که الان بچههای ما بدون آنکه خودمان خبر داشته باشیم از آن استفاده میکنند، مواردی هستند که میتوان درباره آنها فیلم ساخت.
پیشنهادی برای جشنواره عمار دارید؟
به نظر من، دبیرخانه جشنواره، مثل سالهای اول به اکرانکنندگان توجه نمیکند، ممکن است بعضیها نیاز به کمک و راهنمایی از طرف دبیرخانه داشته باشند یا اینکه بعد از مدتی، از اکرانها دلسرد بشوند.
دبیرخانه عمار باید با اکرانکنندگان تعامل داشته باشد، از جمله اینکه فیلمسازان را به آنها متصل کند، حتی میتواند به تناوب نشستهایی هم با حضور فعالان نقاط مختلف کشور برگزار کند. در این صورت جشنواره، موفقتر میتواند عمل کند.
در مورد فیلمهای جشنواره هم باید آثار داستانی بیشتری ارائه شود، مستندها و انیمیشنها میتواند بهتر شوند. البته بیشتر فیلمسازان عمار جوان هستند و تجربه زیادی ندارند ولی در آینده میتوانند فیلمهای قویتری بسازند.