خانه » اخبار » مستندی که بخاطر پرداختن به مسئله «نفوذ» بایکوت شد/ جستاری دانشجویی در پی جمهوریت، عدالت و امنیت

به گزارش «روابط عمومی جشنواره عمار» و به نقل از «خبرنامه دانشجویان ایران» سال ۹۵ در عرصه مستندسازی، سال بسیار خوب و پر رونقی بوده، چرا که کارگردانان و تهیه‌کنندگانِ جوان و دغدغه‌مندی، قدم در عرصه‌ای گذاشتند که جای خالی آن در فضای دانشگاهی، نخبگانی و مردمی احساس می‌شد.

با توجه مشکلات عدیده‌ای از قبیل سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، جنسی و… که امروز در جامعه با آن دست و پنجه نرم می‌کنیم؛ مستندهای بسیار خوبی تولید و اکران شد که برخی از آثار بشدت مورد توجه جامعه دانشگاهی قرار گرفته و همچنین تشکل‌های دانشجویی برای بالا بردن آگاهی سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و… دانشجویان، به اکران این آثار فاخر در دانشگاه‌ها اقدام نمودند. در این گزارش سعی خواهیم کرد به بررسی برخی از آثارِ حول محور مشکلات فعلی کشور و با یک نگاه نقادانه‌یِ درون گفتمانی و با ادبیات صریح و غیرجناحی بپردازیم.

مستند «پشت صحنه»؛ نگاهی متفاوت به معضل جنسی
«پشت صحنه» روایتی از مسئله جنسی در ایران است. این مستند تلاش کرده، گفت و گوهایی با جوانانی که درگیر این معضل هستندو همچنین کارشناسان این حوزه انجام دهد. مستند زندگی زوجی را به تصویر می کشد که در دوران دانشجویی ازدواج کرده اند. این زوج بدون اینکه دغدغه های جوانان امروزی برای ازدواج را داشته باشند تلاش کرده‌اند با تکیه بر یکدیگر به خواسته هایشان برسند.

سیدمحمدکمیل حسینی، مشاور کارگردان «پشت صحنه» درباره این اثر می‌گوید: تحقیقی در گذشته انجام دادم به اسم جامعه جنسیت زده، عصاره کلام این کار این بود که شما در جامعه‌ای که زندگی می‌کنید که نیاز جنسی بیشتر از آنکه تقویت شود، باید به آن توجه شود. در جامعه جدید نیاز جنسی به دلیل کارکردهایی که برای نظام سرمایه‌داری دارد، باعث شده بیشتر از ذات خودش به آن توجه شود که باعث شده خیلی از نهادها و قوانین و نگاه ها درباره جهان در مورد جامعه و کسانی که تحت تاثیر این فرهنگ هستند، تغییر کند.

حسینی معتقد است: نگاه جامعه به عشق، زیبایی و لذت تغییر کرده است، آنها از وصال چیزی غیر از وصال روحانی می‌خواهند. وصال را برای ما کم کم رابطه جنسی تعریف می‌کنند که نمونه بارز آن در شعر ما بروز پیدا می‌کند که معشوق در اشعار جدید به «دوست دختر» تبدیل می شود.

در نشست نقد و بررسی مستند «پشت صحنه»، ابراهیم فیاض استاد جامعه شناسی دانشگاه تهران با بیان اینکه اصولی ترین و طبیعی ترین چیز جنسیت است و این یک واقعیت است، گفت: بدتر از آنچه در فیلم گفته شده ما در جامعه شاهدم و مسدئله اصلی ما امروز بحث آموزش است که در اگر در این زمینه کار نکینم با مشکل مواجه می‌شویم.

وی افزود: برخی می گویند اگر آموزش بدهیم مطالبه جنسی پیش می آید و این خود سرکوب جنسی است، ونتیجه آن پرخاشگری جنسی می شود که امروز درجامعه شاهد آن هستیم و می بینیم که زنان با زبان لباس و بدن این پرخاشگری را رواج می دهند. (برای مطالعه کامل به این لینک مراجعه نمایید.)

مستند «شب نامه»؛ افشاگری یک مستند از جریان خزنده نفوذ در کشور
داستان مستند جنجال برانگیز «شب نامه» از سه سال پیش با اقدامی جدید در شبکه مجازی به ایجاد کانال تلگرامی کلید می خورد. و در جریان آن به جمع آوری اسناد و اطلاعات می پردازد. بنا به گفته عوامل این اثر، این مستند با بررسی اسناد بالا دستی دولت آمریکا به عنوان منبع اطلاعاتی و پایه‌ی محتوایی قوی، دست به جمع آوری اطلاعات در ایران و خارج از کشور می‌زند.

مستند ۱۰۰ دقیقه‌ای «شب نامه» به نویسندگی و کارگردانی سید مهدی کرباسی و رضا صادقی با تهیه‌کنندگی حمیدرضا جعفریان در مرکز مستند «سفیر فیلم» تولید شد. شب نامه به موضوع بسیار مهمی می‌پردازد که بخش بزرگی از جامعه نخبگانی را درگیر خود کرده است؛ استارت آپ‌ها.

روایت مستند درباره فعالیت‌های آزادانه یک عنصر دو تابعیتی به نام «سیامک نمازی» است؛ دو تابعیتی‌ها در جمهوری اسلامی بخش قابل توجهی از مدیریت در نظام را تشکیل می‌دهند. اما چه چیزی پشت این قضیه است؟! واقعیت ماجرا این است که یک شبکه گسترده تغییر در ایران وجود دارد که مستقیماً مرتبط با امریکاست و هدف آن انجام فعالیت در پوشش فعالیت‌های مدنی و کارآفرینی است. ولی این شبکه در صدد تسخیر «همه حوزه‌های زندگی شهری» در جامعه ایرانی است. جامعه ایرانی تقریباً هیچ چیز درباره این شبکه که یک سر آن در نفت و کرسنت است و سر دیگر آن در مذاکرات هسته‌ای و فناوری اطلاعات نمی‌داند.

اما؛ رونمایی مستند «شب نامه» حواشی زیادی دشت، چرا که قرار بود عصر روز ۴ آبان ۹۵ این مستند در دانشگاه تهران اکران شود ولی با فشارهایی خارج از دانشگاه، رونمایی از مستند لغو و در سالن سوره حوزه هنری اکران شد.

مهرداد خوشبختی مسئول روابط عمومی مستند «شب نامه» در گفتگویی با خبرنگار «خبرنامه دانشجویان ایران»، درباره جلوگیری از اکران این مستند در دانشگاه تهران گفت: از هفته گذشته هماهنگی های خودمان را برای اکران آغاز کردیم، البته هدف ما اکران در دانشگاه شریف بود که در همان ابتدا مخالفت شد، بعد با استقبالی که از سوی بسیج دانشجویی دانشکده فنی تهران صورت گرفت، قرار شد این مستند سه شنبه در سالن چمران دانشگاه تهران اکران شود.

مستند «فراموش شده‌ها» ؛ ریشه‌یابی موضوع فیش‌های نجومی
این مستند برای اولین بار به ریشه‌یابی موضوع فیش‌های نجومی از منظر اجتماعی و نگاه مردم و کارشناسان می‌پردازد.

«فراموش شده‌ها» به تهیه‌کنندگی محمدرضا کردلو و کارگردانی میکائیل دیانی در کانون رسانه‌ای معین تولید شد و در آن از احمد توکلی تا محمدعلی ابطحی درباره‌ مشکلات فقر در جامعه و شروع آن از دوران سازندگی سخن می گوید. این اثر جزو پر مخاطب ترین فیلم جشنواره فیلم عمار شناخته شد.

میکائیل دیانی کارگردان این اثر در گفتگو با خبرنگار «خبرنامه دانشجویان ایران» درباره دلیل انتخاب نام «فراموش شده‌ها» برای این فیلم گفت: این فیلم به وضعیت معیشتی مردم و به ویژه مستضعفان که در این ماجراها فراموش شده‌اند می‌پردازد.

دیانی همچنین اظهار داشت: مهم‌ترین هدف ما از ساخت این فیلم، ایجاد حساسیت در جامعه نسبت به موضوع فیلم است. به همین دلیل هم فیلم ما تلخ، اما واقعی است. چون به نظر ما اگر امروز نسبت به این موضوع رسیدگی شود، تلفات کمتری در پی خواهد داشت.

در اکران اولین مستند درباره حقوق‌های نجومی با حضور نمایندگان تشکل‌های دانشجویی؛ مستند «فراموش شده‌ها» با حضور کارگردان و نمایندگان اتحادیه‌های دانشجویی در دفتر «خبرنامه دانشجویان ایران»، اکران و مورد نقد بررسی قرار گرفت.

مستند «داد» ؛ جستاری دانشجویی در پی جمهوریت، عدالت و امنیت
«داد» که به همت مدرسه سینمایی عمار و با همکاری جنبش عدالتخواه دانشجویی و همچنین با روایت، نویسندگی و کارگردانی حجت الله عدالت پناه از مرداد ماه ۱۳۹۵ استارت خورده بود در افتتاحیه هفتمین جشنواره مردمی فیلم عمار اکران شد. این فیلم پر سفر، جستاری‌ست دانشجویی در پی جمهوریت، عدالت و امنیت از بندرعباس و بندر شهید رجایی تا یزد و تهران تا روستای آق دره تکاب.

داستان فیلم بدین گونه است که تعدادی از دانشجویان عدالتخواه به همراه یک مستند ساز پیگیر برخوردهایامنیتی و قضایی ناروایی که با اعتراضات صنفی مختلف در سالهای اخیر شده از جمله اعتراض رانندگان در بندرعباس و شلاق خوردن کارگران معترض معدن آق دره و اعتراضات پرستاری میشوند و در پی حل کردن معادله سه مجهولی جمهوریت، امنیت و عدالت هستند.

نادر طالب زاده پس از اکران این مستند گفت: عالی بود عالی. از ده تا فیلم سینمایی بهتر بود. این کار را باید زود از یکی از رسانه ملی پخش شود این کار از جنسی است که معمولا رسانه ملی پخش نمی کند. این فیلم عماری است و شأن عماری دارد. این مسایلی هست که به کمر انقلاب ضربه می زند یادم هست که چند سال پیش معلمان اعتراض کردند کسی برای من خبر اورد که با باتوم زده اند. معلم جانباز داشتیم که باتوم خورده بود. امروز دارند پیرامون این مسایل فیلم می سازند. دیگر نمی توانی جلو فیلم ساز را بگیری این هم یک اتقاق مهم است که این فیلم ساز با این مستند دنبال اصل مسله هستند . این ها همان مسایلی هست که انقلاب را بیمه می کند. من می خواستم که بلند شوم ولی نمی توانستم این کار را انجام دهم. تازه این هم در مدرسه فیلم سازی عمار ساخته شده بود.

مستند «خیال پرست» ؛ وقتی عطش جنسی در خیابان‌های تهران رها می شود
بحران جنسی امروز جامعه ما، باعث شده تا فیلم‌سازان و مستندسازان دغدغه‌مند به تولید آثاری در حوزه معضلات جنسی بپردازند. جوانانی که در ابتدای راه فیلم سازی هستند اما با این وجود، فیلم-مستندهای قابل توجهی از جمله «پشت صحنه»، «خوان هشتم» و «یک پیشنهاد ساده» را به عرضه کردند.

مستند «خیال پرست» که سر و صدای زیادی به پا کرده است به مسئله حجاب و روابط دختر و پسر در جامعه کنونی ایران مربوط بوده که بدون تردید اثری جسورانه‌تر از فیلم-مستندهای جنسی دیگر است.

مستند به بیان دو راهکار مختلف می‌پردازد، نخست کنترل آتش جنسی دختران و پسران جامعه، و دوم پیشنهاد راه‌اندازی یک پلیس تخصصی در حوزه ابتذال. اگر بخواهیم به چارچوب کلی این مستند بپردازیم باید آن را به ۵ بخش تقسیم کنیم، بخش نخست بیان ناهنجاری‌های جنسی جامعه، بخش دوم سوء استفاده مافیای جنسی از آن، بخش سوم و چهارم که یقینا مهمترین آن است به عدم توجه حوزه های علمیه، بی‌خیالی مسئولان در این خصوص و همچنین بی‌توجهی به بیانات رهبر معظم انقلاب اشاره دارد؛ و در قسمت پنجم به ارائه راهکار که مربوط به ازدواج موقت است، می‌پردازد.

نشست نقد و بررسی مستند «خیال پرست» با حضور دبیران اتحادیه‌های بزرگ دانشجویی، نمایندگان تشکل‌های دانشجویی دانشگاه‌های بزرگ تهران و همچنین محمدهادی نعمتی کارگردان این اثر در دفتر «خبرنامه دانشجویان ایران» برگزار شد.(برای مطالعه کامل به این لینک مراجعه نمایید.)

مستند «آقای نخست وزیر»؛ روایتی سیاه و سفید از مصدق نیست
تولید مستند سیاسی- تاریخی آن هم زمانی که به دنبال بازخوانی بخشی از تاریخ مبهم سال‌های نه چندان دور باشیم، کاری سخت و طاقت فرساست. چرا که آثار مستند تاریخی در جامعه ما از استقبال خوبی برخوردار نیست و لازم است برای رسیدن به یک متن جذاب و عامه‌پسند تا پیدا کردن فیلم‌های آرشیوی سال‌های گذشته باعث می‌شود که تولید این اثر برای عوامل سازنده مستند و… طولانی و ناهموار شود.

«آقای نخست وزیر» توسط مرکز مستند سفیر فیلم و با همکاری سازمان اوج تولید شد. فیلم مستندی توانست فضای جدیدی را در بازگویی حوادث کودتای ۲۸ مرداد را برای دانشجویان و عموم مردم بوجود آورد و همچنین باعث شد تا چهره‌های سیاسی و فرهنگی را به این مستند جلب کند.

مستند «آقای نخست وزیر» به کارگردانی محمدرضا امامقلی، به بررسی عملکرد ۲۸ ماهه دوران نخست وزیری دکتر مصدق می‌پردازد. در این مستند تلاش شده تا با نگاهی عینی و بدون هیچ تعصبی نسبت به موضوعی خاص به روایت همه جانبه از وقایع سال‌های ابتدایی ۱۳۳۰ شمسی پرداخته شود. بی‌تردید اولین اقدام آمریکا علیه مردم ایران کودتا ۲۸ مرداد بود و «آقای نخست وزیر» یک اثر ضد آمریکایی است که ماهیت اقدامات خرابکارانه آمریکا را در ماجرای این کودتا به تصویر می‌کشد.

مسعود فراستی درباره این مستند می گوید: «آقای نخست‌وزیر» فیلم بدی نیست. موفق شده سوژه را برای جوانان مسئله کند. در برخی لحظات، ریتم کند است و از زمان نخست وزیری تا سقوط مستند را نشان می‌دهد. بخش اعظم مستند آرشیوی است.

مجید شاه‌حسینی در خصوص مستند «آقای نخست وزیر» گفت: بحث تاریخ معاصر، گمشده اصلی نسل جوان امروز است. این مستند بیشتر به روابط داخلی توجه داشت و بیشتر به تاریخ شفاهی پرداخته است. جای اسناد مکتوب در مستند کم است و اثری از نامه معروف آیت الله کاشانی به مصدق در مستند وجود ندارد. زمانی که سند مکتوب حذف می‌شود، جای سوال و ابهام باقی می‌ماند.

«پرونده ناتمام»؛ رمزگشایی از انفجار دفتر نخست وزیری
اما آخرین مستندی که به آن می پردازیم، «پرونده ناتمام» است، مستندی که در سال ۹۵ در تعداد زیادی از دانشگاه ها اکران شد و با استقبال دانشجویان قرار گرفت. کارگردان مستند ‘پرونده ناتمام’ در این مستند ۵۵ دقیقه ای تلاش کرده تا پاسخ به پرسش هایی مانند: عامل شهادت رجایی و باهنر که بود؟،چرا پرونده انفجار دفتر نخست وزیری ناتمام ماند؟ آیا شهادت آیت الله قدوسی دادستان کل کشور در زمان رسیدگی به این پرونده اتفاقی بود؟ چرا برخی از متهمان انفجار حاضر به پاسخگویی درباره این ماجرا نیستند؟ متهمان انفجار نخست وزیری اکنون چه می کنند؟ و مسعود کشمیری کیست؟ را در اختیار مخاطب قرار دهد.

جواد موگویی کارگردان این مستند، انگیزه خود را از ساخت این فیلم اینگونه بیان می کند که جوانان دهه شصت و هفتاد کاملا از حوادث و اتفاقات مهم آن دوران از تاریخ انقلاب اسلامی بی خبرند و با تاکید بر اینکه این گونه مستندها شناخت کافی را منتقل نمی کند گفت: ساخت مستندی که ۵ سال طول بکشد و در کنارش فیلمی دیگر مانند اسرار آیت هم کار شود بسیار سخت است اما چون این گونه فیلم ها زمان بر است در نتیجه راضی کننده است.

کارگردان مستند «پرونده ناتمام»، در رابطه با اینکه چرا به سراغ پرونده های امنیتی و حساس جمهوری اسلامی رفته اید گفت: وقتی در یک کشور نخست وزیر و رئیس جمهور باهم ترور می شوند بسیار از آن ها یاد می شود و کتاب ها و فیلم ها از آن ساخته می شود ولی ما متاسفانه هیچ کاری نکرده ایم و البته فراموش نباید کرد که دهه ۶۰ یک دهه امنیتی است و تمام اتفاقات اعم از ماجرای بنی صدر، ترورهای مردم و مسئولین توسط سازمان منافقین و … همه مسائل مهم و امنیتی هستند کمه باید به آن ها پرداخته شود.