خانه » اخبار » مستندسازهای دغدغه‌مند در مقابل تفکر «به من چه» و «به تو چه» ایستاده‌اند

به گزارش عمارفیلم؛ حمیدرضا بهوندی کارگردان مستند «همیجان»، پیرامون نحوه انتخاب موضوع این مستند اظهار داشت: سال 1400 اخباری از درگیری مردم روستای همیجان استان یزد درباره یک مشکل محلی در فضای مجازی منتشر شد، من این خبرها را دنبال می‌کردم، صحبت‌های ضد ونقیضی مطرح می‌شد، هر چند وقت یکبار افراد مختلفی در این فضا روایات و حرف و حدیث‌های متفاوتی از ماجرای این روستا بیان می‌کردند. شهریور ماه بود که دوستان حسینیه هنر یزد در این خصوص با من تماس گرفتند و ماجرای این روستا و مقاومت جانانه مردم را برایم تعریف کردند. مردم روستا در مقابل افرادی ایستاده بودند که می‌خواستند از منابع سنگ آهن موجود درکوهی که در این روستا قرار داشت بهره‌برداری کنند.

ایشان ادامه داد: متنی را درشرح اتفاقاتی که در این روستا افتاده بود، برایم فرستادند. از همان زمان تحقیقات من شروع شد، ابتدا برای کسب اطلاعات بیشتر در اینترنت جستجو کردم و متوجه شدم، مردم این روستا با دست خالی و با کمال احترام و آرامش سعی می‌کنند ازحق روستای آباء و اجدادی‌شان دفاع کنند، این مسئله خیلی برایم جالب بود. اینکه مردم روستا از زن و مرد گرفته تا کودکان در سرمای زمستان چیزی شبیه سنگر درست کرده و در آن فضا جمع شده بودند تا بتوانند صدای اعتراض خود را به مسئولین برسانند، فضایی شبیه همدلی‌های دوران دفاع مقدس ایجاد شده بود و این برای من خیلی جذاب بود.

وی افزود: مهرماه به همراه دوستان برای انجام مراحل پیش تولید مستند به یزد و نزد اهالی حسینیه هنر و مردم روستا رفتیم. با افراد زیادی آشنا شدیم که از بین آنها یکی از روستایی‌ها به نام آقای حاج حسین طاهری، فردی دوست داشتنی و باحال، توجه من را به خود جلب کرد. ایشان پرچم‌دار این حرکت مردمی بود. مردم روستا خیلی محترمانه مطالبه خود را مطرح می‌کردند، در فرمانداری، نماز جمعه و استانداری تجمعاتی برگزاره کرده و هر راه صلح‌آمیزی را که میشد رفته بودند و با هر مقام مسئولی که می‌توانستند، صحبت می‌کردند.

بهوندی با بیان اینکه ما کار خود را در سکوت خبری آغاز کردیم، عنوان کرد: بعد ازتمام شدن تحقیقات میدانی به این نتیجه رسیدیم که باید این قصه را روایت کنیم، آبان ماه رسماً ساخت مستند را در سکوت خبری کامل آغاز کردیم، می‌ترسیدیم فشارهایی برما تحمیل شود و نتوانیم این پروژه را به اتمام برسانیم، مردم هم همکاری خوبی با ما داشتند.

این کارگردان در خصوص جاذبه‌های مستند «همیجان» گفت: این مستند در حقیقت شرح ماجراهای روستای همیجان استان یزد در جریان یک مطالبه مردمی است. روایت افراد معمولی و اصحاب رسانه‌ای است که در مسیر این مطالبه کتک و چاقو خوردند، مردمی که در سرمای زمستان پای کار شهر و دیارشان مقابل زمین‌خواران و کوه‌خواران ایستادند و حاج حسینی که چک بیست میلیاردی جلویش گذاشتند و قبول نکرد به خاطر این مبلغ درشت از آرمانش کوتاه بیاید. اینها بخشی از جاذبه‌های مستند همیجان است.

وی با اشاره به اهمیت و لزوم ساخت مستندهایی از این دست، اظهار داشت: اهمیت ساخت اینگونه مستندها در این است که قهرمانانی از جنس مردم را معرفی می‌کند. همین افراد به ظاهر ساده روستایی همه جا در همه محله‌ها، روستاها و شهرها وجود دارند. افراد محلی که قهرمانانه مقابل رشوه‌های هنگفت ایستادند، سختی مطالبه‌گری و سرما و گرما را برای رسیدن به هدفی که دنبال می‌کردند، به جان خریدند. این برای نسل جوان جذاب است، برای جوان و نوجوان جذاب است که ببیند همین همسایه و هم محله‌ای‌اش می‌تواند قهرمان یک داستان باشد، این به نسل جدید کمک می‌کند و راه را نشان می‌دهد که تو هم می‌توانی در راه رسیدن به اهداف‌ات استوار و مقاوم باشی.

بهوندی پیرامون نقش رسانه‌ها و جشنواره عمار در معرفی مستندهای خوب، مطرح کرد: شاید ده سال پیش بود که من به واسطه جشنواره عمار مستندهای خوبی از جمله مستند داد، امیدیه، زمستان یورت و نیوجرسی را دیدم و همین برایم انگیزه شد، نتیجه این شد که الان داریم درباره مستند همیجان صحبت می‌کنیم. اگر من این مستندها را ندیده بودم شاید امروز به راحتی از کنار یک دغدغه و مشکل مردمی می‌گذشتم.

این کارگردان ادامه داد: رویکرد جشنواره عمار شاید بار حقوقی داشته باشد و فشارهای زیادی را به این جشنواره وارد کند، اما عملا تلنگری اساسی به بدنه جمهوری اسلامی هم هست. مهم‌تر اینکه جشنواره عمار توانست برای یک نسل فیلم‌ساز دغدغه‌مند ریل‌گذری و مسیر را باز کند. برخی از این مستندها نتایج عملی هم در جامعه و حتی در رویکرد مسئولین و جمهوری اسلامی داشته است. مردم وقتی ‌می‌بینند یک کار اشتباه توسط رسانه‌ها مطرح می‌شود، مورد نقد قرار می‌گیرد و همین نقد باعث اصلاح این اشتباه می‌شود، به جامعه و کشور خود امیدوار می‌شوند.

وی افزود: مستند خوب می‌تواند جلوی خیلی از آسیب‌های اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و حتی امنیتی را بگیرد. جشنواره عمار، داورها و مستندسازهای دغدغه‌مندی که با هدف نقد سازنده وارد این میدان شدند در مقابل تفکر “به من چه” و “به تو چه” قرار گرفتند، تفکری که اگر گسترش پیدا کند نه تنها دردی از جامعه دوا نمی‌کند بلکه روز به روز آسیب‌های اجتماعی را عمیق‌تر و بغرنج‌تر می‌کند.

بهوندی با بیان اینکه جشنواره عمار تلاش می‌کند، نقد سازنده را به عرصه هنر و سینما بیاورد، اظهار داشت: دو نوع مستند نقادانه وجود دارد، گاهی مستندساز نقدی را مطرح می‌کند، اما موضوع را به گونه‌ای طرح می‌کند که مستندش خوب بفروشد و عملا آن مسئله‌ای که مورد نقد قرار داده به حاشیه می‌رود. گاهی هم یک مستندساز، دغدغه واقعی درباره یک موضوع یا آسیب اجتماعی دارد و محور کار خود را تبیین درست موضوع و ارائه راهکار قرار می‌دهد.

این کارگردان ادامه داد: به اعتقاد من هنرمند و مستندساز باید کارشناسانه عمل کند، صرفا روایت تنهای یک معضل دردی را دوا نمی‌کند که آن هم اگر به نحو صحیحی پرداخت نشود، می‌تواند نتیجه عکس بدهد. اما مستندسازی که حقیقتا برای حل یک معضل اجتماعی نگران است، سعی نمی‌کند از هر راهی فروش مستند را بالا ببرد، بلکه روایت صحیح و ارائه راهکار را در اولویت کار خود قرار می‌دهد.

وی در پایان بیان کرد: به ساخت مستندهای بیشتر و ادامه این مسیر علاقه دارم، اما همه چیز بستگی دارد به اینکه این مستند مورد استقبال و حمایت قرار بگیرد یا نه. ساختن این مستندها دردسرها و حاشیه‌های خود را دارد. ما قدم در مسیری گذاشتیم که از انتهایش خبر نداریم.