خانه » اخبار » سعیدی: مبارزه انقلاب اسلامی در دنیای معاصر، جنگ عقلانیت با خیال است/ یحیایی: شهید شفیعی در عین خودسازی، به‌دنبال تربیت نیروهای جهادی بود

به گزارش «عمار فیلم»، گعده مجازی «راه‌نما» به همت دبیرخانه جشنواره مردمی فیلم عمار با نقد و بررسی مستند «سلام مهربون» به کارگردانی فرشاد یحیایی، با حضور نعمت‌الله سعیدی، نویسنده و منتقد سینما بصورت زنده از صفحه اینستاگرامی و همچنین تارنمای اکران مردمی برگزار شد.

«سلام مهربون»؛ مستندی درخصوص فعالیت‌های جهادی یک شهید مدافع حرم

یحیایی اظهار داشت: مستندسازی درخصوص شخصیت‌هایی که ویژگی‌های متمایزی نسبت به دیگران داشته‌اند، امری رایج است؛ مستند «سلام مهربون»، درخصوص فعالیت‌های جهادی شهید محمود شفیعی است. اکثر اقدامات این شهید پس از شهادتش نقل شد.

وی افزود: ابعاد شخصیتی شهید شفیعی، ویژگی‌های خاصی دارد از جمله اینکه ایشان مفقودالاثر می‌شود و در وصیت‌نامه‌اش که چندماه پیش از شهادتش نوشته شده، به نوعی تاریخ و نحوه شهادتش را ذکر کرده‌است؛ حتی او در بخشی از وصیت‌نامه اش نوشته که برای شهادتش مراسم سالگرد برگزار نشود و به‌جای آن برای شهادت امام حسن عسکری(ع) روضه بخوانند و جالب اینجاست که روز شهادتش با سالروز شهادت امام حسن عسکری(ع) مصادف می‌شود.

از تولید اثر برای مخاطبین حزب‌اللهی غافل شده‌ایم

سعیدی در ادامه گفت: مستند «سلام مهربون» را سه مرتبه تماشا کرده‌ام و علاقمند هستم مجددا این مستند را ببینم؛ در تقسیم‌بندی جامعه مخاطبین، عده‌ای از مخاطبان ما که شامل افراد انقلابی و مسجدی می‌شوند، اگر این مستند را تماشا کنند، قطعا از آن رضایت داشته و لذت خواهند برد. مستند «سلام مهربون»، از آن دست آثاری است که پس از تماشای آن به معنای واقعی حال انسان خوب می‌شود.

وی افزود: با سوژه و داستانی که مستند «سلام مهربون» دارد، می‌توانیم یک سریال بسازیم و حتی برای ساخت فصل دوم آن نیز اقدام کنیم تا حق مطلب به خوبی ادا شود. یک غفلت که در ساخت مستندهای این‌چنینی وجود دارد، این است که ما همیشه فکر می‌کنیم باید برای مخاطبین خنثی و یا مخالفین تفکر خودمان، کار تولید کنیم و این مسئله سبب ایجاد خلأ برای جامعه هدف اصلی ما شده است. اشتباه ما اینجاست که تا برای مخاطب حزب‌اللهی خودمان کاری تولید نکنیم، نمی‌شود سراغ حلقه‌های بعدی مخاطبین برویم.

مستندسازی نقش ویژه‌ای در جنگ روایت‌ها دارد

سعیدی خاطرنشان کرد: جنگ بزرگی برای روایت وجود دارد که تصویر و مستندسازی نقش ویژه‌ای در این مسیر دارد زیرا عمده مخاطبین، آنچه که می‌بینند را تصدیق می‌کنند؛ در بسیاری از آثار خارجی، سازندگان اثر با ظرافت و کار هنری‌شان یک آتئیست بی‌دین را فردی قهرمان معرفی می‌کنند که دارای ویژگی‌ها و صفات خوب اخلاقی است. اما در ذهن عموم مخاطبین، فردی که متدین است دارای خلق‌وخوی خشن است و دین‌داری را به عنوان عامل اصلی جنگ‌افروزی در تاریخ معرفی کرده‌اند.

وی افزود: در سمت مقابل ما افرادی مانند شهید شفیعی را داریم که تمام قصه‌اش، عین واقعیت است و در عالم خیال نیز نمی‌توان چنین شخصیتی با انبوه صفات مثبت را تصور کرد. باورش برای همه سخت است که یک نفر، شبانه تصمیم بگیرد تنها وسیله نقلیه‌اش را بفروشد و صرف امور جهادی کند.

دشمنان می‌خواهند یک استثناء مانند داعش را به کل جامعه مذهبی تعمیم دهند

سعیدی با بیان اینکه بخش عمده‌ای از هزینه‌های دشمنان ما برای این است که چهره متدینین را بد جلوه دهند، گفت: نمونه واضح این مسئله را در بحث داعش داشتیم. این‌ها یک استثناء را به کل جامعه مذهبی تعمیم می‌دهند. جنگ تمام‌عیاری در زمینه سبک‌زندگی وجود دارد که بخش مهمی از آن در عرصه تصویرسازی است.

یکی از نقاط قوت مستند «سلام مهربون»، آشنایی کارگردان با زیست‌جهان سوژه است

سعیدی پرداختن به سوژه‌های پیرامونی و محلی را کاری بسیار مفید برشمرد و گفت: بخش عمده‌ای از توفیق کارگردان مستند «سلام مهربون» نیز مربوط به همین موضوع است که با نحوه زندگی سوژه خود کاملا آشناست و در آن زیست‌جهان تنفس کرده است. فیلمسازی که به موضوعات و قهرمانان پیرامون خود دقت می‌کند و با دیدی باز به آن‌ها می‌نگرد، نیازی ندارد که جای دیگری به‌دنبال سوژه بگردد. هنگامی که یک فیلمساز با داستان و سوژه خود آشنایی کامل دارد، اثر مستندش از نظر رسالت، کار یک سریال را انجام می‌دهد.

یحیایی در ادامه گفت: در تولید این اثر، عجله‌ای نداشتیم و یکی از نقاط قوت مستند «سلام مهربون»، نوع روایت آن است. شهید شفیعی خود را بیشتر نیروی صف می‌دانست تا یک نیروی ستاد؛ زیرا به‌دنبال کار تربیتی بود.  

وی با بیان اینکه کارهای فیلمبرداری و تدوین مستند «سلام مهربون» را شخصا انجام دادم، اظهار داشت: برای تدوین این مستند سعی کردیم که روایت‌های مرتبط به یکدیگر را طوری کنار هم بچینیم که مخاطب بتواند ارتباط بهتری با آن‌ها برقرار کند. برای مثال دو ماجرا از دو اردوی جهادی مختلف را کنار هم گذاشتیم تا انسجام داستان حفظ شود.

شهید شفیعی در عین خودسازی، به‌دنبال تربیت نیروهای جهادی بود

یحیایی افزود: این مستند ویژه‌ی مخاطبین حزب‌اللهی ساخته شده‌بود؛ البته بازخوردهای خوبی از سایر مخاطبین نیز دریافت کردیم. شهید شفیعی در سال ۹۸ به عنوان شهید شاخص اردوهای جهادی در کشور انتخاب شد و این کار سبب معرفی بهتر او به کسانی شد که در این اردوها و فعالیت‌های جهادی شرکت می‌کنند؛ این شهید دارای یک سبک‌زندگی منحصر به فرد بود. یک مدرسه در استان کرمانشاه در حال ساخت داشت که این شهید برای دفاع از حرم حضرت زینب(س) راهی سوریه شد؛ وقتی که بچه‌های گروهش ساخت مدرسه را به پایان رساندند او به شهادت رسیده بود و این مدرسه نیز «شهید شفیعی» نام گرفت.

یحیایی با بیان اینکه شهید شفیعی در عین خودسازی، به‌دنبال تربیت نیروهای جهادی بود، خاطرنشان کرد: شخصیت او دارای ابعاد مختلفی بود و انگار در کنار مسائلی که برای تامین هزینه‌های ساخت و ساز در مناطق محروم با آن‌ها مواجه بود، یک کشمکش درونی نیز داشت که منجر به خودسازی او می‌شد. وقتی برای تامین هزینه‌های اردو به مشکل می‌خورد، خودروی شخصی‌اش را می‌فروخت یا در اوج مشغله‌های ذهنی، کاری و خستگی‌اش، دغدغه استفاده صحیح از بیت‌المال را داشت. یکی دیگر از مسائلی که سعی کردیم در مستند به آن بپردازیم، تاثیر نان حلال در زندگی این شهید بود.

مبارزه انقلاب اسلامی در دنیای معاصر، جنگ عقلانیت با خیال است

سعیدی گفت: مبارزه انقلاب اسلامی در دنیای معاصر، جنگ عقلانیت با خیال است؛ در جهان‌بینی امروز، کودک باید بازی کند، جوان باید به تفریح بپردازد، میانسال فردی برخوردار است و کهن‌سال باید به استراحت بپردازد؛ این تنبل‌خانه و این حجم از مشکلات روحی و روانی و افسردگی در دنیای امروز حاصل چنین دیدگاهی است. این نظریه می‌گوید اگر در دنیا کاری باید صورت بگیرد توسط ابرقهرمانانی است که در داستان‌ها هستند و در دنیای واقعی وجود ندارند. مستندهایی مانند «سلام مهربون» یک مزیت هم در این حوزه دارند که خدشه‌ای به آن دیدگاه احمقانه وارد می‌کنند.

شهادت، نوع خاصی از مرگ نیست؛ یک سبک زندگی است

وی افزود: این مستند برای ما یادآور نقل قولی از شهید حاج قاسم سلیمانی بود که شهادت را نوعی سبک‌زندگی می‌دانست؛ در حالی‌که خیلی از افراد شهادت را نوع خاصی از مرگ می‌دانند. افرادی مانند شهید شفیعی، در طول زندگی‌شان سبک‌زندگی شهادت‌گونه داشتند که به این فیض نائل شدند. هیچ سبک‌زندگی دیگری در هیچ‌کجای جهان قادر نخواهد بود که شخصیتی مانند شهید شفیعی که این شیوه مقابله با جهان دارد را تحویل دهد. حتی برخی از کارهای او برای هیچ جهان‌بینی قابل درک نیز نخواهد بود. تئوریسین‌های غربی نیز در مباحث سیاسی، اکثر اوقات نمی‌توانند اتفاقات جمهوری اسلامی ایران را تجزیه و تحلیل کنند، زیرا با الفبای مبانی ما آشنایی ندارند.

یحیایی در ادامه گفت: سوژه‌هایی که در جبهه انقلاب اسلامی داریم، فاقد هرگونه مشابه خارجی است؛ ایدئولوژی غربی‌ها از خلق چنین کاراکتری عاجز است. وجود چنین قهرمانانی در فرهنگ‌ما حاصل آموزه‌های دینی و مذهبی‌مان بوده که در زمانی طولانی شکل گرفته‌است. ما به قصه زندگی شهید محمود شفیعی پرداختیم اما افراد زیادی مانند این شخصیت داریم که در گوشه وکنار کشور ما زندگی می‌کنند.

در اردوهای جهادی، پیش از اینکه یک بنا ساخته شود، شخصیت افراد حاضر در اردو ساخته می‌شود

سعیدی اظهار داشت: طبق منویات مقام معظم رهبری (مدظله العالی)، در اردوهای جهادی، پیش از اینکه یک مسجد یا یک مدرسه ساخته شود، افرادی که در آن اردو حاضر می‌شوند به تزکیه نفس می‌رسند و شخصیت‌شان ساخته می‌شود. یک فرد به جایگاهی می‌رسد که پیش از شهادتش در وصیت‌نامه‌اش می‌نویسد به جای مراسم ختم من، برای امام حسن عسکری(ع) روضه‌خوانی کنید و ائمه‌اطهار(ع) نیز چنین عزتی به او می‌دهند.

وی افزود: مخاطب با تماشای چنین مستندی، می‌تواند شاهد انواع مختلف جهاد باشد؛ جهاد نفس، جهاد مالی، جهاد جانی را در زندگی شهید محمود شفیعی می‌بینیم و حتی چیزی بین صرف هزینه و جان دادن وجود دارد؛ که صرف زمان است و کار بسیار ارزشمندی است که یک کارگردان جوان زمان خودش را صرف چنین سوژه‌ای می‌کند.

یحیایی در پایان گفت: زندگی شهید محمود شفیعی، تفسیر جدیدی از آیه  «لا یکلف الله نفساً إلا وسعها» بود و به ما آموخت هرجا که می‌توانیم باید کار کنیم؛ هرجایی که به این شهید نیاز بود می‌رفت و کار را به خوبی انجام می‌داد.