خانه » اخبار » معمتدی: ایده خوب، بالقوه یک اثر کامل است/ملاقلی پور: بخش بزرگی از کارگردانی در پیش تولید اتفاق می افتد

به گزارش «عمار فیلم» احمدرضا معتمدی کارگردان و فیلمنامه نویس در کارگاه فیلمنامه نویسی سینما دوره آموزشی پیشرفته کارگردانی مدرسه سینمایی عمار که در حسینیه هنر برگزار شد، با اشاره به به مراحل مختلف فیلمنامه نویسی گفت: کار فنی فیلمنامه نویسی، مسئله سخت و دشواری نیست و همه می توانند این آموزش ها را فرابگیرند. اما ایده پردازی و خلق ایده در نگارش فیلمنامه مشکل است و قبل از هرچیز کارگردانان جوان باید در این بخش مسلط شوند.

وی اضافه کرد: باید ببینیم که چه اتفاقی باید بیفتد تا بتوانیم آن اثر هنری برجسته و سطح بالا را خلق کنیم. ایده پردازی و فیلمنامه نویسی همان نقطه ای است که کارگردانان جوان می توانند در آن ذهن خلاق و سیال و آن سنسورهایی را که گیرنده آن وجهه زیبایی شناختی و هنری جهان پیرامون ما هستند، فعال کنند.

ایده خوب، بالقوه یک اثر کامل است

معتمدی عنوان کرد: ما به علت اینکه نمی توانیم ایده را تعریف کنیم، آن را پدیدارشناسی می کنیم یعنی عوارض و خصوصیات آن را بررسی می کنیم. اولین نکته درپدیدارشناسی این است که این حوزه علاقه آگاه نویسنده را تحت اختیار خود درمی آورد. به این صورت که نویسنده ناگهان به خود می آید و می بیند که ایده ای به ذهن او راه پیدا کرده است.

این فیلمنامه نویس اظهار داشت: اگر ایده ای به ذهن شما فیلمسازان و کارگردانان راه پیدا کرد و توانستید که آن را رها کنید بدانید که آن، ایده نبوده است. زیرا زمانی که ایده ای واقعی به ذهن برسد دیگر فراموش شدنی نیست، شاخصه ایده ماندگاری دائم آن در ذهن است.

معتمدی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به خلق تعبیر غزب زدگی توسط جلال آل احمد اظهار داشت: آن تصویر شیخ فضل الله نوری در میدان توپخانه و بالای دار که به معنای برافراشتن اولین پرچم استیلای غرب زدگی دردی است که تنها جلال آل احمد آن را حس می کند و این ایده غربزدگی اینگونه در او شکل می گیرد.

وی عنوان کرد: بعدها این واژه غرب زدگی در فرهنگ، ادبیات و افق تفکر ما می نشیند و به ما رشد، جهان بینی و… می دهد. این موضوعات مواردی هستند که کارگردانان جوان باید بتوانند آنها را در ایده پردازی جستجو کنند.

این فیلمنامه نویس اظهار داشت: ماندگار بودن اولین شاخصه یک ایده خوب است. شاخصه دوم، این است که یک ایده به صورت بالقوه یک اثر کامل است. ما برای پدیدارشناسی یک ایده به شخصیت، کنش، کشمکش، موقعیت و تعلیق در همان ایده نیاز داریم. شاخصه سوم یک ایده خوب برخوردار بودن آن از قدرت مهیج زندگی است.

معتمدی در پایان تصریح کرد: ایده اولیه ای که به ذهن کارگردانان و فیلمسازان می رسد همانند یک بذر و جنین است که باید آن را شکافت. این ایده که در فیلمنامه نویسی آن چیزی که می خواهید، می شود در غیر این صورت هرچیزی را که در مراحل بعدی به فیلمنامه خودتان اضافه کنید آن چیزی که می‌خواهید نمی شود.

موسیقی فیلم، تابعی از متغیر تصویر است

محمد فرشته نژاد، موسیقی دان و آهنگساز نیز در این دوره آموزشی در سخنانی گفت: موسیقی، علم بیان به زبان احساس، صدا است و در حوزه فیلمسازی، قبل از آنکه کلام در سینما اضافه شود، بار اصلی بیان فیلم برعهده موسیقی بوده است و باعث تهییج و ایجاد احساس می شده است.

وی ادامه داد: در فیلم، هر جایی که زبان فیلم از بیان و انتقال پیام الکن می ماند، سراغ موسیقی می رویم. در واقع موسیقی فیلم، تابعی از متغیر تصویر است و از پیوند این دو، فلسفه نویی ایجاد می شود که همان زبان سینماست.

فرشته نژاد در ادامه سخنانش با اشاره به موسیقی فیلم پیامبر توضیح داد: آهنگساز باید از لحظه نگارش فیلمنامه، همراه نویسنده باشد، آهنگساز فیلم، زبان، موقعیت، ادبیات، نواهای محلی و… را باید در نظر گیرد.

وی با بیان اینکه هر کدام از سازها نشانه و بار معنایی دارند، عنوان کرد: کارگردان گرچه نمی تواند از نظر فنی در موسیقی نظر دهد ولی ضروری است آنچه را که می خواهد به صورت شفاف از آهنگساز بخواهد.

این موسیقی دان با بیان اینکه باید دانست که از هر موسیقی، چه چیزی برداشت می شود، اظهار داشت: زمانی که موسیقی در لایه های زیرین فیلم پنهان می‌شود، آن فیلم ارتقا پیدا می کند.

بخش بزرگی از کارگردانی در پیش تولید اتفاق می افتد

علی ملاقلی پور نیز در کارگاه انتقال تجربه کارگردانی این دوره آموزشی در سخنانی گفت: کارگردانی یعنی اینکه بدانیم چگونه فیلمنامه را به تصویر بکشیم.، ولی در کنار دانستن علم کارگردانی، تجربه هم لازم است، به همین خاطر کسی که تحصیلات کارگردانی دارد، لزوما کارگردان خوبی هم نمی‌شود. برای کارگردانی، ابتدا باید نکات کلاسیک را فرا گرفت و بعد از آن ساختارشکنی کرد.

ملاقلی پور در ادامه سخنانش توضیح داد: غیز از علم کارگردانی باید بدانیم که فلسفه دوربین چیست، به این معنا که چرایی استفاده از هر دوربین را بدانیم، فلطفه استفاده از دوربین و نوع روایت کردن مهم است.

وی تصریح کرد: در این مسئله، سوال مهم این است که ابتدا دوربین مهم است یا میزانسن. باید ببینیم که آدم ها چگونه زیست و حرکت می کنند و با توجه به این میزانسن، ببینیم که دوربین، چطور باید باشد. اگر اصالت با دوربین باشد، در این صورت، دوربین تعیین می کند که چه نوع روایتی شود. در این حالت فرم مهم می شود وفرم گرایی اتفاق می افتد.

این فیلمساز با اشاره جذابیت فیلمهای هالیوودی برای مخاطب تصریح کرد: اگر کسی می خواهد کاگردانی حرفه ای و ماندگار شود باید به تدوین تسلط داشته باشد، کارگردانی نسبت مهمی با تدوین دارد.

کارگردان فیلم «قندون جهیزیه» افزود: یکی از راه هایی که می تواند به تقویت قاب بندی کارگردان و تصویربردار کمک کند این است که نقاشی های رئال را دنبال کرد، چرا که علم نقاش‌ها در حوزه قاب بندی و تصویر عموما بیشتر از کارگردان هاست.

ملاقلی پور در ادامه اظهار داشت: بخش دیگری از کارگردانی، بازی گرفتن از بازیگر است. معمولا یکی از چالش هایی که فیلم اولی ها و فیلمسازان کوتاه، به آن دچار می شوند این است که چندان به علم کارگردانی خودشان مسلط نیستند و به طور مثال بازیگر مسلط تر و یا معروف‌تر است.

این فیلمساز تاکید کرد: یکی از نکات لازم برای کارگردانی، تسلط به فیلمنامه است، یعنی کارگردان به قدری باید روی متن و شخصیتهای فیلم، اشراف داشته باشد که به طور مثال بازیگر اگر نکته ای را گفت، کارگردان به او چیز جدیدی اضافه کند.

وی با اشاره به تجربه خود در فیلم «قندون جهیزیه» توضیح داد: در هر فیلمنامه ای برای شخصیت های اصلی فیلم، علاوه بر متن اصلی، لازم است چند صفحه هم درباره زندگی آن شخصیت، نوشته شود تا بازیگر با آن شخصیت زیست کند.

ملاقلی پور در بخش دیگری از سخنانش توضیح داد: بخش بزرگی از کارگردانی در پیش تولید اتفاق می افتد، در هالیوود دو- سه ماه صرف پیش تولید می شود و ۲۰ روز صرف تصویربرداری می کنند ولی در اینجا معمولا پیش تولید را ۲۰ روزه جمع می کنند ولی به خاطر اینکه عوامل فیلم، تعامل خوبی هم با هم ندارند، ۳ ماه صرف تصویربرداری می شود.

شایان ذکر است این دوره آموزشی به صورت کارگاهی در دو دوره سه روزه در حسنیه هنر به همت مدرسه سینمایی عمار برگزار شد.