خانه » اخبار » کردلو: دیگر برای حرف زدن صرف درباره عدالتخواهی زمان نداریم، باید به سمت عمل برویم/میرزاباقری: درد کارگران معدن را روایت کردیم

به گزارش «عمار فیلم» نشست نقد و بررسی مستند “زمستان یورت” با حضور میلاد میرزا باقری، کارگردان، امیر مهریزدان، تهیه کننده و محمدرضا کردلو، منتقد سینما در محل لابی طبقه دوم سینما فلسطین برگزار شد.

در ابتدای نشست میرزاباقری در خصوص موضوع فیلم توضیح داد: در این مستند حادثه معدن یورت را بهانه ای قرار دادیم تا به اتفاقاتی که برای معدنچی ها می افتد بپردازیم. معدنچی ها از سال ۸۵ بارها به نبود شرایط مناسب، رد نشدن بیمه و … اعتراض کردند تا در نهایت در معدن انفجار رخ داد. حتی بعد از انفجار هم بنیاد شهید، افراد کشته شده را شهید ندانست و حقوقی به خانواده شهدا پرداخت نکرد.

مهریزدان بیان کرد: این مستند یک مستند نقد درون گفتمانی است. امسال درصد ساخت این نوع مستندها بالا رفته، انگار هر کسی بیشتر و بهتر جمهوری اسلامی را بکوبد، مقرب تر است. اما با وجود نقد و ایراداتی که وجود دارد باید بدانیم که همه ما سربازان جمهوری اسلامی هستیم و وقتی شخص مسلمانِ ایرانی فیلمی میسازد باید با فیلمی که رسانه BBC میسازد تفاوت داشته باشد.

وی افزود: در راستای همین تفاوت، ما در این فیلم سعی کردیم در کنار ظلمی که در جمهوری اسلامی نشان می‌دهیم انسانهایی را هم نشان دهیم که در برابر این ظلم می ایستند برای مثال یکی از اشخاصی که در ” زمستان یورت” حرفهای مهم و محکمی میزند یک روحانی است.

کردلو با بیان اینکه مستندهایی مانند “زمستان یورت” در خلا رسانه ملی شکل می گیرند گفت: در این نوع مستندها هر چقدر هم توان فرمی و محتوایی فیلم بالا باشد به اندازه ای که در تلویزیون دیده می شود، دیده نخواهد شد. قطعا پخش یک دقیقه از این فیلم در رسانه ملی مفیدتر از پخش آن در چهار دوره از جشنواره عمار است.

این منتقد سینما ادامه داد: شما میگویید این مستند، فیلمی درون گفتمانی است، درون کدام گفتمان؟ رسانه ملی که باید به مردم بپردازد درون این گفتمان چقدر کار میکند؟ ما باید کمی هم نهاد های حاکمیتی را نقد کنیم.

وی در خصوص محتوای “زمستان یورت” بیان کرد: سوژه و پرداخت این مستند قابل تحسین است اما در زمان دفاعِ کارگرها وقتی اسم مسئولی آورده می‌شود صدای بوق پخش می‌شد که این یعنی در این فیلم با محافظه کاری مواجهیم. در صورتی که باید اسم همه کسانی که مسئول چنین فاجعه ای بودند آورده شود تا صدای کارگران و مطالباتشان شنیده شود.

میرزا باقری در پاسخ به این نقد گفت: ما در این فیلم محافظه کارانه پیش نرفتیم بلکه روحانیت، امام جمعه، تشکل‌های دانشجویی، استانداری و… را نقد کردیم؛ بعضی تصاویری که در فیلم میبینید بطور مخفیانه گرفته شده اند و زمانی که میخواستیم مصاحبه با شخصی را ضبط کنیم تهدید به مرگ شدیم اما شما تصاویر و مستندات آن را در فیلم میبینید. ما از کسی ترسی نداریم.

مهریزدان اظهار کرد: طبق گفته یکی از بزرگان «فیلم عدالتخواه در گفتمان اسلامی باید راوی عدالت باشد، نه راوی ظلم» اما در بسیاری از فیلم های درون گفتمانی، روایت ظلم دیده میشود؛ در “زمستان یورت” بن بست و سیاه نمایی وجود ندارد، حتی پایان فیلم هم سیاه نیست.

کردلو توضیح داد: این فیلم میتوانست به سه صورت تمام شود؛ اول اینکه مسئله حل شود، دوم اینکه شرایط تلخ را همچنان نشان دهد و سوم اینکه  تلاش و مبارزه را برای حل مشکل ادامه دهد که در این فیلم از مورد سوم که بهترین نوع پایان بندی است استفاده شده است.

وی افزود: این فیلم که به دلیل خلا رسانه ساخته شده بیشتر به گزارش خبری شباهت دارد. فرم مصاحبه و تعدد آن باعث شده از تعریفی که سینما برای فیلم مستند دارد فاصله گرفته شود. نماهایی مانند اخراج معدنچی و کار کردن در آرایشگاه باید بیشتر شود. همچنین میتوانستید از آرشیو فیلمهای موجود استفاده کنید.

کارگردان فیلم “زمستان یورت” در خصوص این نقد تشریح کرد: مصاحبه محور بودن مستند را ضعف نمیدانم. مسئولین  با ندادن فیلم های آرشیوی ما را محدود کردند. هدف فیلم درگیر شدن با موضوعات داستانی و روایت زندگی کارگران نبود بلکه صرفا روایت درد کارگران معدنچی بود.

مهریزدان درباره قهرمان محور نبودن مستند ” زمستان یورت” گفت: در این مستند قهرمان به معنای دراماتیک و سینمایی وجود ندارد. در ابتدای فیلم به فکر قهرمان سازی غیر واقعی بودیم تا فیلمی قهرمان محور بسازیم اما کارگردان تاکید داشت که هیچ جای فیلم غیر واقعی نباشد.

تهیه کننده “زمستان یورت” بیان کرد: ۱۰ روز بعد از حادثه معدن، فیلمبرداری را شروع کردیم  و سعی کردیم راوی سیاهی و ظلم نباشیم و یکی از مانیفست هایی که داشتیم این بود که تا زمانی که قهرمان ضد ظلم پیدا نکردیم سمت ساخت فیلم نرویم.

منتقد فیلم “زمستان یورت” اظهار کرد: در یک فیلم مبارزه جویانه باید نماد های مبارزه جویی دیده شود. این فیلم برخلاف تلاشی که برای تعدیل حس ناراحتی و تلخی کرده، فیلمی تلخ است. فرزندان کارگران معدن یتیم شدند و این حسی است که در مخاطب میماند. اینکه بگوییم این فیلم حس مبارزه جویانه را در مخاطب ایجاد میکند اشتباه است.

وی افزود: این مستند در قالب حرف درمانی جلو رفته در صورتی که دوره حرف درمانی گذشته است، ما شاهد موفقیت عدالتخواهانه در این مستند نیستیم بلکه فقط تلاشی از آن را میبینیم. در این فیلم نهایتا ظلم ستیزی به مردم القا میشود اما دعوت به مبارزه و عدالتخواهی وجود ندارد. ما در جمهوری اسلامی زمانی برای حرف زدن درباره بدست آوردن عدالتخواهی نداریم بلکه باید به سمت عمل کردن پیش رویم.

کردلو در خصوص استفاده نکردن از مصاحبه با اشخاص مطرح بیان کرد: افراد غیر مشهوری که در این مستند صحبت کردند جایگاه خوبی دارند و صحبت های مناسبی میکنند؛ شاید اگر از افرادی با چهره های مطرح استفاده میشد، برای این مستند مناسب نبود.

کارگردان “زمستان یورت” گفت: نباید چهره زده شویم و بگوییم چون فرد شخص مهمی است پس صحبت هایش درست است. ما در مستند سعی کردیم انقلاب اسلامی و برقراری عدالت را هدف قرار دهیم.

تهیه کننده مستند “زمستان یورت” بیان کرد: قطعا استفاده از افراد با سابقه و مطرح در مصاحبه ها، میتواند فیلم را جذاب تر کند اما مصاحبه گرفتن با چنین اشخاصی بسیار سخت است. این در حالیست که استفاده از جوانان دهه ۶۰ بعنوان مصاحبه شونده هم میتواند جذاب باشد زیرا این افراد کسانی هستند که بدون اینکه امام را ببینند مسیر امام را در پیش گرفته اند.

وی افزود: بطور کل این فیلم بعنوان اولین فیلم در زمینه مبارزه طلبی و عدالت خواهی میتواند فیلم خوبی باشد زیرا در “زمستان یورت” سعی شده تا درباره اسلام ناب صحبت شود تا مخاطبان خاکستری را جذب کند.

مهریزدان در پایان نشست نقد و بررسی توضیح داد: ساخت مستند و نمایش آن در جشنواره، پایان راه فیلم نیست؛ مستندساز باید فیلمش را برای روشنگری و آگاهی سازی مردم همیشه همراهش داشته باشد و در هر فرصتی به نمایش درآورد.