از منظر تاریخی، این روز نقطه‌ای است که هویت جنبش دانشجویی را در دانشگاه‌ها و در جریان انقلاب تثبیت کرد. مستند کوتاه «یک نمایش دانشجویی» به تهیه‌کنندگی محمدحامد نوروزی و کارگردانی محمدحسین ابوالحسنی، به مرور اجمالی افراطی‌گری‌های سیاسی دفتر تحکیم وحدت می‌پردازد؛ افراطی‌گری‌هایی که هزینه‌هایی جدی برای جنبش دانشجویی به‌همراه داشت، این مستند در بخش حافظه ملی چهاردهمین جشنواره مردمی فیلم عمار حضور داشته است.
محمدحسین ابوالحسنی، کارگردان مستند ۲۴ دقیقه‌ای، درباره هدف اصلی ساخت اثر گفت: «هدف اصلی مستند «یک نمایش دانشجویی» این بود که جریان جنبش دانشجویی کشور را مرور کنیم و آن را آسیب‌شناسی کنیم؛ بررسی کنیم چه چالش‌هایی داشتند، چگونه با این چالش‌ها مواجه شدند و آیا موفق عمل کردند یا نه. به همین دلیل سراغ با سابقه‌ترین، موثرترین، پرچالش‌ترین و جنجالی‌ترین جریان دانشجویی دهه‌های ۶۰ و ۷۰ یعنی دفتر تحکیم وحدت و انجمن اسلامی دانشجویان رفتیم.»
او درباره مخاطبان اثر و ایده اصلی آن افزود: «کار شاید پخش زیادی نداشت، اما مخاطب اصلی یعنی جریان دانشجویی اثر را دید. بازخوردها هم از طیف اعضای تحکیم وحدت بود؛ هم مثبت و هم منفی. ایده اصلی این مستند بررسی جریانی بود که گاهی دچار افراط و تفریط می‌شود. پیشنهاد اولیه از آقای حسین کیانی، مدیر مجموعه سفیرفیلم بود و پس از بررسی، سوژه تحکیم وحدت به‌عنوان مصداق بارز این افراط و تفریط انتخاب شد.»
چالش‌های گفت‌وگو با اعضای دفتر تحکیم وحدت
ابوالحسنی درباره چالش‌های مصاحبه با اعضای سابق و کنونی تحکیم وحدت گفت: «زمانی که درباره استحاله یک فرایند صحبت می‌کنید، طبیعی است کسانی که در آن دوران بودند و الان مسیر را ادامه می‌دهند، مایل نباشند درباره آن حرف بزنند. علاوه بر این، بسیاری از اتفاقات و فراز و فرودهای تحکیم وحدت موضوع حساسی است و بعضی اعضا چه قدیم و چه جدید، تمایلی به صحبت درباره آن نداشتند.»
این کارگردان ادامه داد: «ما هفت قرار مصاحبه داشتیم، اما تعدادی از مصاحبه‌ها در روز مقرر کنسل شد. دلیل آن این بود که برخی حرف‌ها را نمی‌خواستند بزنند و دسترسی ما به برخی افراد برای بیان این حرف‌ها ممکن نبود. ترجیح ما هم این بود که خودشان حرف‌هایشان را بزنند.»
دشواری‌های تولید و انتخاب فرم متفاوت
این مستندساز درباره انتخاب فرم مستند توضیح داد: «می‌خواستیم فرم متفاوتی انتخاب کنیم که به موضوع نزدیک باشد. بعد از بررسی، تصمیم گرفتیم مصاحبه‌ها در محیط دانشگاه تهران انجام شود؛ راهروها و کلاس‌هایی که محل رخداد این اتفاقات بودند. هماهنگی موقعیت‌ها دشوار بود، اما خوشبختانه از پس کار برآمدیم.»
واکنش دانشجویان و فعالان سابق
ابوالحسنی درباره بازخورد مخاطبان گفت: «واکنش‌ها هم مثبت و هم منفی بود. دانشجویان و اعضای ادوار مختلف با افراط و تفریط‌ها و فراز و نشیب‌های جنبش دانشجویی مواجه شدند و این برایشان قابل تأمل بود. دوستانی که ادوار مختلف بودند، متوجه شدند که واکنش جنبش نسبت به این اتفاقات می‌تواند تعیین‌کننده باشد.»
او درباره تفاوت تحکیم وحدت قبل و بعد از دهه ۹۰ افزود: «در دهه ۸۰ دفتر تحکیم بطور کامل منحل شد و اوایل دهه ۹۰ با بدنه‌ای جدید فعالیت خود را از سر گرفت. تحکیم قبل از دهه ۹۰ و بعد از آن، زمین تا آسمان متفاوت است. بعضی از دوستان به دلیل اینکه سوژه تحکیم پیش‌تر هم توسط مستندسازهای دیگر بررسی شده بود، از انتخاب دوباره این سوژه انتقاد کردند، اما دلیل ما برای پرداخت به این موضوع کاملاً منطقی بود.»
تحکیم وحدت از دهه ۶۰ تا ۹۰؛ دگرگونی یک جریان دانشجویی
این کارگردان درباره چگونگی بررسی فراز و فرودهای تحکیم وحدت گفت: «با توجه به اینکه مستند کوتاه بود، امکان پرداخت کامل به فرایند ۲۰ تا ۳۰ ساله تحکیم وحدت وجود نداشت. بنابراین گزاره‌هایی از فعالیت‌های تحکیم انتخاب شد؛ فعالیت‌هایی که شناخته‌شده هستند، مانند استکبارستیزی، تسخیر سفارت آمریکا و فلسطین، فعالیت در جنگ تحمیلی و بیانیه‌های تحکیم در جنگ عراق و کویت. هدف این بود که مخاطب با چند پرده کوتاه، بتواند نتیجه‌گیری خود را داشته باشد. در واقع ما تلاش کردیم نتیجه‌گیری را به عهده مخاطب بگذاریم تا خودش از دیتای ارائه‌شده برداشت کند.»
ابوالحسنی در پایان گفت: «امیدوارم مستند برای مخاطب واقعی خود، یعنی دانشجویان و کسانی که می‌خواهند در مسیر فعالیت تشکیلاتی قدم بگذارند، مفید باشد. جریان دانشجویی امروز دیگر همان قوت دهه ۶۰ و ۷۰ را ندارد، بخشی به دلیل محدودیت‌های سیاسی و اجتماعی و بخشی به دلیل تغییر جنس اجتماع در این سال‌ها. اما این مستند می‌تواند نسخه‌ای عبرت‌آموز برای کسانی باشد که کار تشکیلاتی می‌کنند و امیدوارم مفید واقع شود.»
شانزدهمین جشنواره مردمی فیلم عمار با موضوع «نبرد تمدنی ایران اسلامی با غرب وحشی» آغاز به کار کرد.هنرمندان می‌توانند آثار خود را تا 15 آبان‌ماه 1404 ارسال نمایند.ادامه
مهدی عشقی، دبیر بخش فیلمنامه شانزدهمین جشنواره مردمی فیلم عمار، به تشریح برنامه‌ها و رویکردهای محتوایی این دوره از جشنواره پرداخت.ادامه
جمعی از دست‌اندرکاران جشنواره مردمی فیلم عمار با حضور در منزل خانواده مهدیه اسفندیاری، مترجم و فعال فرهنگی بازداشت‌شده در فرانسه، نگرانی خود را نسبت به روند بازداشت وی و…ادامه
ورود به آرشیو
