خانه » اخبار » مسئله مهاجرت و ویزای استارت‌آپی؛ از پیرنگ‌های لاتارینو

به گزارش عمارفیلم؛ «مجید رستگار» کارگردان مستند سینمایی «لاتارینو» در خصوص چرایی ساخت این مستند، اظهارداشت: پرداختن به این موضوع ابعاد و دلایل مختلفی دارد، این مستند به بررسی عملکرد ده ساله معاونت علمی می‌پردازد، آن را زیر ذره بین نقد قرار می‌دهد و بررسی می‌کند که چگونه در این دوران با وجود کارهای بعضا خوب و روبه جلو در عین حال با نگاهی ساده انگارانه، با اهداف در ابتدا مثبت و به ظاهر آینده نگرانه، به مرور و به دلایلی که در مستند ذکر و بررسی می‌شود به مسیری می‌رود که منجر به مسائل و مشکلات قابل توجهی دراین حوزه شده است.

این کارگردان ادامه داد: در این مستند از شکل گیری استارتاپ‌ها  تا اوج گیری و افول آنها صحبت می‌کنیم و در این بین به شرکت‌های دانش بنیان، آئین‌نامه‌ها و دسته‌بندی‌های آن هم ورود کرده و بررسی می‌کنیم که چطور با تغییر آیین‌نامه‌ای شرکت‌های استارتاپ تغییر وضعیت داده و به شرکت‌های دانش بنیان تغییر نام می‌دهند تا  شاید از منافع آن بهره ببرند. این بررسی‌ها خود چندین خرده پیرنگ از جمله تشکیل خانه‌های خلاق و کارخانه‌های نوآوری را برای مستند فراهم می‌کند و ما در این کار به نحوه شکل‌گیری، چرایی و مزیت و مشکلات آنها هم می‌پردازیم.

وی افزود: اما این همه ماجرا نیست، ما در این مستند در اصل  به جوانانی می‌پردازیم که در دوران ورود به دانشگاه و سن 18 تا 25 سالگی یعنی دقیقاً در دورانی که احساسات بر منطق غلبه بیشتری دارد، هستند؛ از این جهت به این فضای جذاب وارد می‌شوند و با جملاتی همچون کارمند نشوید و کسب و کار خودتان را راه اندازی کنید و … روبرو می‌شوند و خود را در شرایطی خوب و وسوسه‌ انگیز می‌بینند، اما در ادامه مسیر چه اتفاقاتی می‌افتد و با چه مسائلی روبرو می‌شوند، بخش دیگری است که در این مستند به آن پرداختیم. مسئله مهم دیگری که مورد توجه این مستند بوده مسئله مهاجرت و ویزای استارتاپی است که یکی دیگر از پیرنگ‌های مستند سینمایی لاتارینو است.

رستگار با اشاره به ابعاد پژوهشی و تحقیقاتی مستند لاتارینو، عنوان کرد: باید بگوییم این اثر قطعا ثمره یک یا دو روز پژوهش و مطالعه نبوده و نیست. تهیه کننده و پژوهشگر اثر به ترتیب آقایان پناهی و جلیلوند سال‌ها در این اتمسفر تنفس کرده و به لایه‌های مختلف آن اشراف کامل داشته و دارند. حتی در این مورد مقالات و کتاب‌هایی هم منتشر کرده‌اند. از این رو در طی این سال‌ها به واسطه حضور در این فضاها و بررسی‌های صورت گرفته متوجه فضای بسته نقد در حوزه استارتاپ‌ها، خانه‌های خلاق، کارخانه‌های نوآوری و دانش‌بنیان‌ها شدند. به طوری که حتی یک نقد ساده هم در این فضا بایکوت شده، مورد ملامت مسئولین مربوطه قرار می‌گرفت و وجه غالب تا کنون صرفا تعریف و تمجید بوده است. به همین دلیل به فکر پرداختن به این مسئله در قالب مستند افتادند، تا شاید بتوانند این فضای بسته را شکسته و با بررسی نقاط قوت و ضعف در جهت رفع نواقص و تقویت نقاط مثبت قدمی برداشته باشند.

این کارگردان مستندساز ادامه داد:روند ساخت مستند لاتارینو تقریبا از سه سال قبل با تحقیق و پژوهش آغاز شد، پس از اتمام کار پژوهشی این مستند در آذرماه سال گذشته نگارش فیلمنامه را آغاز کردم، در نهایت اردیبهشت 1402 این کار به ثمر نشست.

وی افزود: البته باید بگوییم ما با یک ذائقه سازی و یک الگوی فرهنگی غیر بومی در این مستند هم آشنا می‌شویم، فضاهای کاری مدرن و الگو گرفته از غرب که با فضای بومی و زیست ایرانی ما مطابقت نداشته و بیشتراز آنکه حاصلش خروجی‌های مالی چشم گیر باشد شوآف و ظاهری این چنین غربی داشته و می‌نماید.

رستگار بیان کرد: می‌توان گفت در یک کلام این مستند یک نقد درون گفتمانی به عملکرد ده ساله معاونت علمی از زمانی است که این رویه شکل گرفت. البته ما نمی‌خواستیم بگوییم که همه استارتاپ‌ها بد هستند یا اصلا نباید باشند، اتفاقا استارتاپ‌ها در این زمان خیلی به کار مردم می‌آیند و دستیابی به بسیاری از خدمات و امکانات را راحت‌تر و سریع‌تر کرده‌اند حرف ما این است که ریل گذاری ابتدایی که شکل گرفت و قطعا مثبت بوده به مرور و به دلایلی که در اثر به آن پرداختیم، از مسیر خود خارج  شده است.

این کارگردان پیرامون بازخوردهای مخاطبان مستند گفت: بازخوردها از هر دو طرف خیلی جدی بود. عده‌ای که در این حوزه ذی‌نفع بودند، سعی داشتند مستند را بایکوت کرده و اجازه انتشارش را ندهند. رسانه‌های همسو با آنها هم اجازه نقد یا حتی صحبت در این باره را نمی‌دادند. اما از طرف دیگرهم کسانی بودند که سال‌ها در چنین فضاهایی کار کرده بودند و اعتقاد داشتند این مستند حرف درستی می‌زند و نقدهایش کاملا صحیح و وارد است.

وی افزود: مستند از جانب مردم هم بازخورد خوبی داشت و توانست هم به لحاظ فنی هم به لحاظ محتوایی مخاطب را جذب کند. حتی کسانی که به لحاظ محتوایی چندان هم با این فضاها آشنا نبودند به خاطر جذابیت‌های بصری که در این مستند وجود داشت، به تماشایش نشستند و با آن ارتباط برقرار کردند. برای ما بسیار خوشایند بود وقتی می‌شنیدیم حتی چندین بار کار را دیدند و به دیگران مخصوص دوستانی که دانشجوی جوان دارند پیشنهاد دادند. مستند سینمایی لاتارینو در آخرین جشنواره‌ای که شرکت داده شد، در دو بخش نامزد شد و توانست در بخش بهترین تصویربرداری، موفق به کسب جایزه شود.

رستگار در خصوص اهمیت مستندسازی در حوزه‌های مختلف عنوان کرد: اصل ساخت مستند در مسائلی صورت می‌گیرد که جامعه و عموم مردم اطلاع کمتری نسبت به آنها دارند. مستند باعث می‌شود آگاهی عمومی در موضوعات مختلف بیشتر شده، افراد و گروه‌ها از لغزش‌های احتمالی و قرار گرفتن در مسیرهای اشتباه مصون بمانند. اهمیت ساخت مستندهایی از این قبیل که به نوعی نقدهای درون گفتمانی هستند، علاوه بر آگاه‌سازی عمومی، جلوگیری از اشتباهات مسئولین نیزهست.

این کارگردان ادامه داد: ما در مستند ایرادات و راهکارها را به مسئولین نشان می‌دهیم، حداقل کمکی که این جنس تولیدات می‌کنند این است که نسل بعدی مسئولین با دیدن آنها مسیرهای اشتباه رفته را دوباره نمی‌روند. اگر چنین مستندهایی در بین جوانان به خصوص دانشگاهیان هم تبلیغ و منتشر می‌شد، می‌توانست، نتایج بهتری داشته باشد.

رستگار در خصوص معرفی و تبیین مستندها در جامعه اظهار داشت: واقعیت این است که متاسفانه جشنواره‌ها در کشور ما چند دسته شدند، به گونه‌ای که گویی هر جشنواره مخصوص یک طیف از جامعه است. همین دسته‌بندی باعث شده مثلا طیفی از  جامعه به جشنواره عمار نمی‌آید یا طیف دیگر در جشنواره حقیقت، عده‌ای کارهایشان در یک جشنواره بدلیل ایدئولوژی سازمانی و ارگانی حاکم بر یک جشنواره ورود پیدا نمی‌کند و و در جشنواره دیگر هم برخی کارهای دیگر این اتفاق برایشان می‌افتد همین چند دستگی باعث می‌شود، کارها و مستندهای خیلی خوبی که در هر طیف تولید می‌شود به خوبی در سطح جامعه دیده نشود.  البته باید گفت که در همه جشنواره‌های دنیا با توجه به ایدئولوژی حاکم آثار پذیرفته می‌شوند.  برخی کارهای  کم نظیر و از کارگردان‌های بنام  در جشنواره‌های بزرگ خارجی  پذیرفته نمی‌شود و در عوض آثاری که درون مایه سیاه نمایی دارد و ایران را بد ترسیم میکند در آن جشنواره‌ها، هم پذیرفته و تقدیر شده و هم جایزه می‌گیرند.

این کارگردان ادامه داد: می‌خواهم از عمار بگویم، جشنواره عمار، عملا کمک فوق العاده‌ای به دیده شدن برخی تولیدات، کارها و حرف‌های جدی که جایی برای مطرح شدن نداشتند، کرد. اگر عمار نبود خیلی از این نقدها و حرف‌ها هیچ جا زده نمی‌شد و عملا بایکوت می‌شد. این جشنواره کمک کرد نقدهایی که سال‌ها در جشنواره‌های مهم کشور به آن پرداخته نمی‌شد، شنیده و دیده شود. این رویکرد قابل تقدیر است، امیدواریم جشنواره عمار و سایر جشنواره‌ها به سمتی بروند که همه طیف‌ها و نگرش‌ها در کشور بتوانند در آن حضور پیدا کنند و حرف خود را بزنند.

کارگردان مستند سینمایی لاتارینودرپایان بیان کرد: به موضوعات مختلفی برای مستندسازی فکر می‌کنم، دو پیشنهاد کار هم دارم که در حال بررسی آنها هستم  و یک داکیو درام در مرحله پیش تولید دارم. امسال هم غیر از مستند سینمایی لاتارینو دو مستند دیگر با نام‌های “کدهای سیاه” و “مردی با کیف قرمز” در جشنواره عمار دارم که اولی درباره قدرت رسانه‌ها و دومی یک کار اقتصادی مربوط به جنگ جهانی دوم که به ایران دهه 30 هم مرتبط می‌شود است.

در چهاردهمین دوره جشنواره عمار همانند دوره‌های پیشین، فرصتی فراهم شده‌است تا علاقه‌مندان بتوانند منتخب فیلم‌های این جشنواره را به‌صورت رایگان و با اینترنت نیم‌بها در سامانه عماریار تماشاکنند. اکران برخط مستند «لاتارینو» در سکوی عماریار (ورود از اینجا) 24 ساعت پس از اکران در سینما فلسطین تهران انجام خواهدشد.