به گزارش «عمار فیلم»، مستند «سد در سد» به کارگردانی محمدجواد رئیسی، از جمله آثاری است که در بخش مسابقه یازدهمین جشنواره مردمی فیلم عمار حضور دارد. این مستند به این موضوع میپردازد که باگذشت سالها از شکلگیری کنکور، جامعه رو به مدرکگرایی رفته و مافیای کنکور تشکیل شده است.
این دیدگاه مانند ویروسی کل نظام آموزشی کشور را در برمیگیرد که باعث سود زیاد مؤسسات کمکآموزشی میشود. آفتهای بسیاری جامعه و دانش آموزان را تهدید میکند، ناامیدی و افسردگی که باعث خودکشی و مصرف مواد مخدر از جمله ریتالین میشود.
دانش آموز به محض اینکه پا به مدرسه میگذارد با غول مرحله آخر دوران دانش آموزی آشنا میشود و میفهمد که اگر میخواهد در آینده سرنوشت خودش را تغییر دهد، قبل از هرچیز باید از پس غول کنکور بر بیاید.
مستند «سد در سد» سعی کرده است در ۴۰ دقیقه ابعاد مختلف آزمون سرنوشتساز دانشآموزان ایرانی را بررسی کند. از تاریخچه کنکور و مراکز آموزش عالی شروع میکند و با مافیا کنکور و مافیا فروش سوالات کنکور مستند را تمام میکند.
بنظر میرسد که مستندساز قصد داشته در این مستند همه آنچه به پدیده کنکور مربوط میشده را در این اثر بگنجاند. میتوان گفت که همین مسئله تبدیل به اصلیترین نقطه ضعف مستند «سد در سد» شده است. تدوین نسبتاً خوب و موسیقی متن قابل قبول، تاحدی از جهت فرمی به مستند قوت دادهاست منتها خلأ روایت و داستان در مستند و همچنین پراکندگی و آشفتهگویی مستند موجب آن شدهاست که دیدن این فیلم، اطلاعات زیادی به مخاطب اضافه نکند. مستند صرفاً همه آن چیزی که مخاطب تا پیش از آن میدانسته را به صورت یک پک ۴۰ دقیقهای ارائه میکند.
اگر بخواهیم از حیث محتوایی مستند «سد در سد» را نقد کنیم، باید به این موضوع اشاره کرد که مخاطب از ابتدای مستند تا انتهای آن متوجه زاویه دید مستندساز نمیشود. بالاخره نقد مستندساز به کنکور چیست. آیا از جنبه عدالت آموزشی کنکور را نقد میکند؟ آیا از جنبه فساد مافیای کنکور دست به نقد کنکور میزند؟ آیا در حال نقد نظام توزیع ثروت است؟ آیا میخواهد به عدم ارتباط صنعت با دانشگاه بپردازد؟ آیا میخواهد به روشهای جایگزین کنکور در سایر کشورها بپردازد؟ و چندین سوال دیگر ازهمین سنخ که گوشههایی از هرکدام در مستند گنجانده شده ولی مستند هیچکدام از آنها را به عنوان محور اصلی روایت بیان نکردهاست.
نکته مغفول دیگری که در روایت این مستند نادیده گرفتن تأثیر والدین در افزایش فشار کنکور است. واضح است که مؤسسات آموزشی و مافیای کنکور همه آنچه از «غول کنکور» میشناسیم چیست. این پازل سمت دیگری دارد که درواقع عامل تشکیل دهنده و قدرت دهنده موسسات و مافیاهای کنکوری است. حساسیتهای افراطی والدین بر روی فرزندانشان در زمینه کنکور بدون شک یکی از اصلیترین دلایل رونق پیداکردن مؤسسات و افسردگی دانشآموزان کنکوری است. به نظر میرسد که جا داشت در این مستند به این جوانب نیز پرداخته شود.
در نهایت باید گفت که علی رغم کاستیهای موجود در این مستند، پرداختن به موضوعی که همه خانوادههای ایرانی را درگیر خود کرده است قابل تقدیر است و امید میرود که در کارهای بعدی، مستندساز زاویه دید خود را از ابتدا تعیین کند و از همان زاویه به معضلاتی از قبیل کنکور بپردازد.
لازم به ذکر است، با توجه به همهگیری ویروس کرونا، برندگان بخشهای مختلف جشنواره مردمی فیلم عمار در طول ایام برگزاری و در ویژهبرنامه تلویزیونی جشنواره، معرفی و تقدیر میشوند. این برنامه هر شب از ساعت ۲۱ از شبکه افق پخش میشود.
همچنین آثار منتخب جشنواره نیز در بخشهای «مستند»، «داستانی»، «پویانمایی»، «نماهنگ»، «فیلم ما» و «کلیپ و موشنگرافیک»، از ۱۱ تا ۱۹ دی، از طریق سایت عماریار به نشانی Ammaryar.ir به نمایش درمیآیند. تماشای این آثار که به مدت ۲۴ساعت در سایت، نمایش داده میشود، بدون هزینه حق اشتراک و رایگان است و اینترنت مصرفی هم برای مخاطبان نیمبها حساب میشود.
متین فارابی