خانه » یادداشت » جشن مذهبی یهود یا هلوکاست ایرانیان

یک ادعا از سوی صهیونیست‌ها پیرامون جشن پوریم: هزاران هزار ایرانی با توطئه «مردخای» وزیر یهودی و «استر» معشوقه یهودی خشایارشاه کشته شدند و ما سالگردهای آن را جشن می‌گیریم. داستانی که گفته می‌شود از این قرار است: در زمان هخامنشیان، خشایارشاه وزیری به نام هامان و ملکه‌ای یهودی به نام استر داشته است. هامان قصد کشتن یهودیان را داشته اما استر به کمک پسرعمویش مردخای، با برملا سازی اهداف هامان و کسب قدرت از پادشاه، هامان و 10 پسرش به همراه بیش از 70 هزار ایرانی ضدیهود را به قتل می‌رساند و یهودیان هرساله این موفقیت را جشن می‌گیرند.

مستند پوریم ساخته خانم مریم فرهنگ به بررسی صحت و سقم ادعای بالا می‌پردازد. اثری که به گفته خودش بعد از آنکه شنید در سرزمین‌های اشغالی جشنی ضدایرانی به نام پوریم گرفته می‌شود، برای او ایجاد دغدغه کرده و تصمیم گرفت به دنبال حقایق آن برود. در ادامه با تحقیقات گسترده به ابعاد مهم و تاثیرگذاری نیز رسیده و آن را در قالب مستندی به نام پوریم ارائه داده است.

در این مستند سعی شده از زوایای مختلف و دیدگاه طیف گسترده‌ای از کارشناسان به پوریم نگاه شود. برای همین در مستند از کارشناسان مذهبی، تاریخی و سیاسی حتی با تعدادی از بزرگان انجمن کلیمیان ایران مصاحبه داریم تا کارشناسان اسطوره شناس، پژوهشگر زبان‌های باستانی، پژوهشگر تاریخ، یهود و صهیونیسم شناس و حتی مصاحبه با رئیس مرکز مطالعات فلسطین.

مستند با روایت داستان گفته شده در قالب انیمیشن آغاز می‌شود تا مخاطب با آنچه که صهیونیست‌ها معتقدند آشنا شوند. سپس کار را با مصاحبه‌های مختلف و تصاویر آرشیوی از جشن‌های پوریم و گفته‌های صهیونیست‌ها ادامه می‌دهد. جالب اینکه تصاویری از کنیسه‌ای در تهران می‌بینیم و از نزدیک جشن پوریم که هرساله در آنجا برگزار می‌شود را نظاره‌گر می‌شویم. همچنین گفتگو با یهودیان آن کنیسه نیز در مستند وجود دارد، گفتگو با یهودیانی که در ایران زندگی می‌کنند و جشن پوریم هم می‌گیرند اما با آنچه که در سرزمین‌های اشغالی اتفاق می‌افتد بسیار متفاوت است.

با گفتگوهای صورت گرفته به خصوص با یکی از اساتید کالیفرنیا که چندین مقاله در نقد موضع صهیونیست‌ها داشته است، به این نتیجه می‌رسیم که اتفاقا داستان پوریم سند محکمی ندارد. به خصوص در زمان رخ دادنش و اسناد داستان صرفا در عهدعتیق یهود خلاصه می‌شود و در میان منابع تمدن‌های مختلف منطقه چیز خاصی گفته نشده است. شخصیت‌های داستان به اساطیر بابل شباهت‌های بسیاری دارند و ممکن است برگرفته از افسانه‌های بابل باشد، همچنین ممکن است از خشایارشاه نام برده شده تا یونانیان که از لشکرکشی به کشورشان از او نفرت دارند با داستان همراهی کنند و خشایارشاهی که در تاریخ به عنوان یک چهره بسیار باابهت و تاثیرگذار یاد کرده‌اند را به چهره‌ای ضعیف، بی‌اراده و ناکارآمد و یا فردی بسیار مستکبر و تندخو تبدیل کنند. حتی ممکن است داستان از آن یهودیان پرجمعیتی که در شهر اسکندریه یونان زندگی می‌کردند باشد. حتی این امکان وجود دارد که داستان در زمان اردشیر دوم نیز رخ داده باشد.

به هرحال داستانی که می‌توانست موجب اتحاد مردم ایران و یهود باشد چرا که پادشاه ایرانی به یهودیان اجازه داده که بر دشمنانشان فائق شوند را به یک حرکت ستیزه جویانه تغییر داده‌اند. به قول خود سازنده اثر: می‌خواستم بگویم که ای مردم! یک واقعه‌ای در تاریخ اتفاق افتاده که یک جور هلوکاست ایرانیان است و شما از آن خبر ندارید. اما در مرحله بعد با آداب و رسوم چگونگی برگزاری این جشن در بین یهودیان ایرانی و تفاوتش با جشن صهیونیست‌ها هم برایم مهم شد، به ویژه اینکه تعدای از یهودیان مذهبی ایرانی رسما می‌گفتند که ما اصلا صهیونیست‌ها را قبول نداریم و آنها به انحراف رفته‌اند.

در نهایت مستند پوریم تدوین نهایی می‌شود، مستندی که نشان می‌دهد چگونه اشتراکات جای خود را به اختلافات داده و پروژه فشار بر ایران و ایران‌هراسی بوسیله این داستان تاریخی شدت پیدا کرده است و البته صهیونیست‌هایی که معتقدند هر دوره زمانی یک هامان و یک استر وجود دارد. حتی آنها رئیس جمهوری دولت‌های نهم و دهم را نیز هامان خطاب می‌کردند و امروز ایران و اسرائیل را به آن داستان پیوند می‌دهند. در اواخر مستند صحبت‌های نتانیاهو در سنای امریکا را نیز نشان داده می‌شود، جاییکه بسیار علنی نخست وزیر رژیم از این داستان وام می‌گیرد تا بتواند امریکا را برای تقابل با ایران اقناع سازد.

به هرحال مستند پوریم به عنوان یک سند مناسب برای بحث و بررسی دقیق پیرامون جشن پوریم شناخته می‌شود، مستندی که پس از تولید واکنش‌های خوبی را به همراه داشت و در شبکه مستند نیز پخش شد. اثری که می‌تواند مردم را از حقایقی کمتر گفته شده باخبر سازد. مستندی جذاب با بهره گیری از سخنان کارشناسان و متخصصان مختلف و کار کرده در این حوزه که دیدن این مستند را ارزشمند می‌کند.

برای تماشای مستند «پوریم» از اینجا وارد شوید