خانه » اخبار » چریک‌های هنری تربیت کنیم/ توصیه حاتمی‌کیا به ده‌نمکی

به گزارش عمار فیلم به نقل از خبرگزاری مهر، سومین نشست از سلسله جلسات کارگاهی دومین دوره آموزشی «راه‌نما» در حاشیه هشتمین جشنواره مردمی فیلم عمار با حضور نادر طالب زاده، محمدحسین نیرومند، ناصر هاشم زاده، شهریار بحرانی، مسعود ده‌نمکی، احسان محمدحسنی، محمدباقر مفیدی کیا و جمعی از فیلمسازان جوان برگزار شد.

از دانشگاه‌های هنر هنرمند بیرون نمی‌آید

شهریار بحرانی در سخنان خود با اشاره به غیر اکتسابی بودن هنر گفت: آیا می شود هنر را آموزش داد؟ آیا کسی به صرف حضور در کلاس هنری هنرمند می شود؟ آیا هنر چیزی است که با آموزش منتقل می شود؟ به نظر می آید که خود هنر توسط آموزش منتقل نمی شود بلکه از یک هم نشینی در یک فضای هنری به دست می آید. هنرمندان کمی از دانشگاه های هنر بیرون می آید. به قول شهریار زرشناس همه دانشگاه های هنری استعدادسوزند و خلاقیت را می کشند.

وی افزود: برای جوشیدن ذوق هنری نباید احساس تحقیر شدن داشته باشیم بلکه باید راحت باشیم و احساس امنیت کنیم. در این شرایط آدم رفته رفته دلش باز می شود. آدم ها غالبا گارد بسته ای دارند اما وقتی این گارد باز می شود یک چیزهایی وارد وجودش می شود.

بحرانی بیان کرد: همیشه می گویم تکنیک مهم نیست تکنیک زده نباشیم اول برسیم به نقطه ای که خلاقیت را تحریک کنیم. خلاقیت هم با تشویق و محبت ایجاد می شود. احساس حمد و شکر در انسان خلاقیت ایجاد می کند.

کارگردان «مریم مقدس» با اشاره نقش امدادهای الهی در این زمینه بیان کرد: وقتی که دستمان را گرفتند باید قدرشناس باشیم و بدانیم که دوباره به کمک اهل بیت نیاز داریم. اگر در دنیا هم آوازه ای داشته باشیم بدون کمک آنها راه به جایی نمی بریم. آموزش یعنی ساختن یک فضای هنری که در درازمدت اثربخش است به همین خاطر چه بسا اثری تکنیک نداشته باشد اما نور و روح دارد چراکه خداوند به آن عنایتی داشته است.

موضوع؛ فیلم را نجات نمی‌دهد

ناصر هاشم زاده نیز درباره غیر اکتسابی بودن هنر توضیح داد: خلاقیت از کجا می آید؟ آیا در وجود همه وجود دارد؟ آیا باید پرورشش داد؟ همه کسانی که فلسفه خوانده اند فیلسوف نشده اند و همه کسانی هم که ادبیات خوانده اند و استاد ادبیات شده اند شاعر نشده اند.

وی درباره الزام شخصی بودن تجربه هایی که هنرمند از آن سخن می گوید، گفت: اگر این تجربه وجود نداشته باشد نمی توان درباره آن نوشت. خیلی خطرناک است که از حقایقی حرف بزنیم که نسبت به آنها هیچ نسبتی نداریم. اگر یک فیلم می خواهد وجه انقلابی، اجتماعی، رئال و سوررئال پیدا کند باید آن فضا را بشناسیم. توجه به فضا و مکان است که معنا می دهد و صرف پرداختن به موضوع مقدس فیلمنامه شما را مقدس نخواهد کرد. حتی ممکن است با اینکه یک موضوع دینی انتخاب می کنید فیلمنامه شما ضد دین شود. ممکن است یک نفر نماز بخواند ولی بشود به آن لعنت کرد. یعنی موضوع او را نجات نمی دهد.

این فیلمنامه نویس بیان کرد: وقتی می خواهیم درباره انقلاب فیلم بسازیم باید مختصات آن را بشناسیم. اگر شما موضوعی را بد می گویی یعنی نسبت به آن موضوع معرفت خوبی نداری اگر نه آن را درست بیان می کردی.

وی ادامه داد: تکنیک آموختنی است و همه می آموزند ولی شاکله چه؟ فرم و محتوا از هم جدا شدنی نیستند اینکه بعضی می گویند محتوای خوبی دارم اما فرم ندارم اصلا درست نیست.

آینده در اختیار چریک‌های عمار

احسان محمدحسنی مدیرعامل بنیاد روایت گفت: یک بار فرمانده ای از من پرسید که تا چند سال دیگر می توانیم ۵۰ تا فیلمساز مثل فلان کارگردان داشته باشیم؟ من هر چه فکر کردم دیدم چطور این سوال را جواب بدهم که توقعی ایجاد نشود. گفتم شما در دانشگاه‌تان تا چند سال دیگر می توانید افرادی مثل قاسم سلیمانی، احمد کاظمی تربیت کنید؟ این فرمانده به فکر فرو رفت. اما مساله این است که کسی مثل قاسم سلیمانی از دالان های متعددی عبور کرده تا شده است قاسم سلیمانی. الان از مسعود ده‌نمکی و نادر طالب زاده فقط یک نمونه داریم و هر کدام از این‌ها مراحل سختی را پشت سر گذاشته اند تا به اینجا رسیده اند. لذا توقع اینکه با کلاس آموزشی و فیلم دیدن به یک قهرمان بزرگ تبدیل بشویم توقع درستی نیست اما می توانیم ظرف یک دهه ۵۰۰ چریک کاردرست حوزه هنر تربیت کنیم به طوری که همه آنها کسانی باشند که اگر ما نباشیم یقه دشمنان را بگیرند و حرفی برای گفتن داشته باشند.

الان از مسعود ده‌نمکی و نادر طالب زاده فقط یک نمونه داریم و هر کدام از این‌ها مراحل سختی را پشت سر گذاشته اند تا به اینجا رسیده اندوی ادامه داد: مشاهدات ما از خروجی های جشنواره عمار حکایت از این دارد خیلی از زحماتی که در این حوزه کشیده شده، ثمر داده است. در جریان دوم خرداد آن زمان توپخانه دشمن در حوزه نشریات مکتوب بود و به موازات آن یک سری از بچه حزب اللهی ها جلو آمدند و مسعود ده نمکی و خیلی های دیگر جزو همان رویش ها هستند و الان هم در حوزه فیلمسازی کسانی را داریم که وارد شدند و حرفی برای گفتن دارند.

توقع نداشته باشید تحویلتان بگیرند

مسعود ده‌نمکی با تأکید بر دنبال کردن شیوه اصولی مبتنی بر آموزش گفت: شیوه درستش همین جشنواره ها و آموزش ها است. قصه من یک قصه دیگر بوده است. شیوه من جواب نمی دهد و توقع هم نداشته باشید که به راحتی شما را بپذیرند. پوستتان باید کلفت باشد. الان شما روز خوش‌تان است که حزب اللهی ها برای کار کردن امکانات و سازمان دارند. هیچ وقت این طور نبوده الان همه چیز دارد در اختیار این قضیه قرار می گیرد. آن موقع حتما از سپاه باید بودجه می گرفتیم تا یک نشریه ای دربیاوریم اما الان شما با موبایل می توانید نشریه بزنید.

کارگردان «اخراجی ها» اضافه کرد: فارغ از تکنیک و آموزش باید اعتماد به نفس داشته باشیم نه به معنای اعتماد به خودتان به معنای اعتماد به خدا به معنای توکل به خدا.

حاتمی‌کیا گفت دیگر فیلم نساز

ده نمکی با اشاره به نقد بی رحمانه فیلم «آژانس شیشه ای» در زمان تولید این اثر گفت: آن زمان که همه از حاتمی کیا تعریف می کردند ما او را نقد کردیم و می گفتیم فیلمساز محبوب ما حاتمی کیاست ولی دلیل نمی شود نقدش نکنیم آقای حاتمی کیا هم پذیرفت و این قدر عزت نفس داشت که وقتی من فیلم ساختم آمد گفت چطور این را فیلم ساختی؟ گفتم سخت است اما نشدنی نیست. گفت ما آرزویمان این است که فیلم‌مان جریان ساز شود تو چطور این کار را کردی؟ گفتم رفتم دانشگاه تهران کتاب خریدم. روی میز زد و گفت کسی با کتاب فیلمساز نمی شود. گفت دیگر فیلم نساز بگذار با همین فیلم بهترین بمانی، اما من معتقدم خدا کمک می کند.

وی با اشاره به مشکلاتی که در زمینه فیلمسازی با آنها مواجه بوده است، بیان کرد: مرا کسی پشت صحنه راه نمی داد و برای آموزش نمی پذیرفت. برای روزنامه نگاری هم همین طور بود. الان این همه آدم نشسته اند تا به شما تجربه هایشان را منتقل کنند.

دفاع از باورها، تاوان هم دارد

کارگردان فیلم «رسوایی» با تاکید بر پافشاری بر مواضع و آرمان ها خاطرنشان کرد: از شعار نترسید. شما جرات داشته باشید از شعارتان دفاع کنید. الان حزب اللهی ما می خواهد فیلم بسازد می ترسد که شعاری شود. دفاع از باورها تاوان دارد. اگر جرات دفاع از آرمان ها را داشته باشید دیده می شوید اگر نه مثل بقیه می شوید.

هر اثری باید رسانه‌ای باشد

محمدحسین نیرومند نیز با اشاره به آثار امسال جشنواره عمار گفت: بالغ بر ۱۵۰ کار دیدم که تقریبا همه شان خوب بودند و در سطحی بودند که بتوانند مفهومی را با زبان سینما منتقل کنند. اینکه که زبان سینما به ادب سینما تبدیل شود خیلی کار می برد اما مشهود است که دوستان به زبان سینما مسلط شده اند و الان وقتش است که ادب سینما را که به مسایل زیبایی شناسایی می پردازد بیاموزند.

وی با اشاره به سخنان جمع اضافه کرد: همه این مواردی که گفته شد قبول دارم اما بخشی از هنرها چند وجه دارد. یکی از وجوه کار گرافیک یا سینما، رسانه ای بودن آن است اثری که خلق می شود قابلیت رسانه ای شدن دارد. چون قاعده‌مند می شود پس قابلیت تدریس دارد. عمده صحبت دوستان به این سمت رفت که از جنس ودیعه و آسمانی شد لااقل در بخش رسانه ای قابلیت آموزش دارد و زبان دارد.

محمدباقر مفیدی کیا نیز در توصیه به فیلمسازان شهرستانی گفت: بیشتر روی صحبتم به شهرستان و به خصوص به خانم ها است. اگر در شهرستانید و کسی شما را جدی نمی گیرد وقتی امکانات و پول نیست و کسی که هنوز خودش را اثبات نکرده است شاید کمتر مورد توجه قرار بگیرید. من در چنین شرایط مشابهی درباره مادربزرگم فیلم ساختم و اصلا برایش پول خرج نکردم. من با همین روش از عید تا سیزده‌به‌در فیلم ساختم. فیلمی که مخاطبش فامیل است و هر سال آن را می بینیم و کیف می کنیم.

وی اضافه کرد: تمرین کردن به این شیوه این مزیت را دارد که تکلیف تان را با خودتان روشن می کنید و می فهمید فیلمساز هستید و استعدادش را دارید یا نه.

حامد بامروت نژاد مدیر مدرسه سینمایی عمار نیز به برگزاری دوره‌های پیشین کارگاه آموزشی «راه‌نما» اشاره کرد و گفت: از ۲ سال پیش بنا گذاشتیم آموزش همراه با تولید داشته باشیم و کسانی را که حزب اللهی هستند و کار می سازند شناسایی کردیم. در دوره ای از حضور هنرمندانی چون ابوالقاسم طالبی، اسفندیار شهیدی و ناصر هاشم زاده استفاده کردیم. دوستان رفتند و با طرح برگشتند طرح هایی که به تولید نزدیک شد یک دوره دیگر برگزار شد که از آن کارها سه کار تولید شد این دوره جامع دوم است که در طی سه روز در حال برگزاری است.