ده سال از برگزاری جشنوارهای که ویژگی مردمی بودن را در حوزه تولیدات چندرسانهای یدک میکشد، میگذرد. جشنواره مردمی فیلم عمار در بخشهای مختلفی آثار متنوع کارگردانان، مستندسازان و تولیدکنندگان پویانمایی را به خود دیده است. در این میان، در دهمین دوره این جشنواره و در بخش «فیلم ما» که به عنوان نهضت تولید محتوای مردمی شناخته میشود، حضور پررنگ جوانان دهه هفتادی و نوجوانان دهه هشتادی نه فقط به عنوان مخاطب بلکه به عنوان تولیدکننده اثر به خوبی احساس میشود. این نوشتار، تحلیلی بر بروز و ظهور موفق جوانان دهه هفتادی و نوجوانان دهه هشتادی در حوزه تولیدات رسانه است، نسلی که مصمم است در مسیر گام دوم انقلاب قدمهای خود را محکمتر بردارد.
دغدغه یا تجربه؛ مسئله این است
بخش «فیلم ما» جشنواره عمار این مزیت بزرگ را ایجاد کرده است که سوژههای انتخابی مردم بیشتر و بهتر دیده شود و در رسانه برجسته شود. اینکه تجربه تولیدکننده اثر چقدر است، شاخصه چندان مهمی نیست. «فیلم ما» واقعا برای ماست، مایی که دغدغهای داریم که احساس میکنیم با خلق یک اثر هنری باید پررنگ شود و با سایرین به اشتراک گذاشته شود. اینکه ما چقدر تجربه هنری داریم و چقدر با علمی که اهالی سینما و تلویزیون و انیمیشن آموختهاند آشنا هستیم، برای حضور در جشنواره عمار ملاک نیست. آقای معین کاج متولد ۱۳۸۳ است و مستندش با نام «آموزش کالایی» فانوس جشنواره عمار را دریافت میکند. «قطره قطره اشک»؛ پویانمایی ساخته حسین قاسمزاده هم فانوس جشنواره را دریافت کرده، در حالی که تولیدکننده جوانش متولد ۱۳۷۹ است. به نظر میرسد موفقیت بزرگ جشنواره عمار این است که شاخصهها را جابجا کرده است. برای گرفتن فانوس نیازی نیست سلبریتی باشید یا از آنها هنر را آموخته باشید، کافی است دغدغه اجتماعی خود را به تصویر بکشید و به سادگی بیانش کنید، عمار با آغوش باز پذیرای اثر شماست و آن را به دست مخاطبش میرساند. عمار یک جشنواره مردمی است که پشتوانه اجتماعی و عقبه مخاطبینش را از سوژههای منتخب همین مردم و نمایشش به عموم مردم به دست میآورد، نه حضور سلبریتی روی صحنهاش.
در میان ترینها
جستجویی درباره برترینهای جشنوارههای مختلف در ایران و جهان آمار جالبی را به دست میدهد. این بررسی نشان میدهد برندگان و نامزدهای دریافت جایزه هیچگاه این اندازه جوان نبودهاند، حتی در جشنوارههای اختصاصی کودک و نوجوان. جوانترین برنده اسکار، دامیان شازل است که ۳۲ سال سن داشته و جوانترین برنده سیمرغ فیلم فجر نیز حسین عابدینی بوده که در نوزدهمین دوره این جشنواره برنده شده و ۲۰ سال سن داشته است. پرویز پرستویی نیز نخستین جوانی بود که سیمرغ گرفت که اولین جایزه او نیز بود و در ۲۸ سالگی برای بازی در فیلم دیار عاشقان آن را در دوره دوم جشنواره فیلم فجر دریافت کرد. اما دهمین جشنواره فیلم عمار در بخش «فیلم ما» آثار یاسر آریاخواه ۱۴ ساله و صدرا امیرعبداللهی ۱۵ ساله را کاندید دریافت فانوس معرفی کرده و اثر حانیه محمدرضایی بیدگلی را نیز شایسته لوح تقدیر دانسته است. این اتفاق، بلوغ عملکرد این جشنواره در این ده گامی است که برداشته و به روشنی عملکرد مثبت آن را به نمایش میگذارد. از همان سالهای ابتدایی برپایی جشنواره عمار، اکران مردمی عمومی آثار برگزیده این جشنواره، با حضور تولیدات هنری متعهد به اسلام و انقلاب در دورترین نقاط از پردیسهای سینمایی لوکس پایتخت رقم خورد. فعالان اکران مردمی، معطل امکانات خاص برای نمایش آثار نماندند و هرآنچه در توان داشتند برای رفع محرومیت فرهنگی نقاط دور از مرکز به کار بستند. امروز هم جشنواره عمار با اینکه در پایتخت برگزار میشود، اما درگیر شاخصههایی نشده است که آن را از عموم افکار دور نگه دارد. سینمایی که عمار ترسیم میکند، اثر را به دغدغه و محتوایش میشناسد و این وجه تمایز باعث شده تا فرصت برای تولیدکنندگان آثار فراهم شود که هر چقدر هم سنشان کم است و تجربهشان کمتر، اما فکرشان بلند و مخاطبشان به وسعت ایران باشد. جشنواره مردمی فیلم عمار به جوانترینها هم فرصت داده تا رقابت کنند، دیده شوند و دغدغه خود را در سطح ملی و حتی بینالمللی به اشتراک بگذارند.
*حسین دارابی/ فعال فرهنگی و رسانهای