به گزارش روابط عمومی جشنواره عمار، ششمین گعدهی تلگرامی فعالان فرهنگی سال ۹۵، پنجشنبه ۵ اسفند ماه در جمع رابطان استانی جشنواره مردمی عمار برگزار شد. سید مقداد سید صالحی کارگردان مستند کوتاه «من مدیر جلسهام» میهمان این گعدهی بود. «من مدیر جلسهام» مستندی است که سال ۹۱ و با موضوع حساسیت برانگیز جلسه دیدار اعضای ستاد نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۸ با رهبری ساخته شد. هر چند سید مقداد سید صالحی در میان مستند سازان نام آشنایی نیست اما اثرش هر سال همزمان با ۹ دی یا هر اتفاقی که یادآور فتنه ۸۸ شود مجدد مورد استقبال افراد برای تماشای چند باره یا ارجاع به آن میشود.
پیش از این نیز حجت عدالت پناه، کارگردان مستند «داد»، امیر داسارگر، کارگردان «هنگامه»، حسین دارابی کارگردان «علمک» و مهدی نقویان کارگردان «برادران» و «برخیزید» در گعدههای تلگرامی فعالان فرهنگی، میهمان رابطان استانی جشنواره عمار بودند.
همین ابتدای صحبت باید بپرسم که «سید مقداد سید صالحی» با وجود اثر خوبی که در موضوعی حساسیت برانگیز ساخته است، خیلی شناخته شده نیست. چرا؟
واقعیتش این است که علت اصلی جذابیت «من مدیر جلسهام» برمیگردد به موضوع مستند و بنده صرفا روایت تصویری از آن واقعه ارائه دادم. بنابراین به خودم اجازه ندادهام که بگویم کار من بوده که باعث محبوبیت «من مدیر جلسهام» شده و بیشتر خوشحالم از اینکه کار دیده شده است و آن را هم به نوعی مدیون دست اندرکاران و اکران کنندگان بزرگوار جشنواره عمار میدانم. و از آنجایی که تخصص بنده بیشتر در زمینه تدوین و زمینههای مرتبط با آن است، لذا توفیق نداشتم تا آثار دیگری تولید و کارگردانی کنم.
با توجه به این توضیحات کمی خودتان را معرفی کنید؟
من متولد سال ۱۳۶۴ هستم. تحصیلات دانشگاهیام در رشته متالوژی بوده است و فعالیت حرفهایام را در بحث تدوین حدود ۱۰ سال پیش در خبرگزاری فارس شروع کردم و از آن موقع تا حالا در رسانههای مختلف مشغول کار بودم و در واقع فعالیت من بیشتر در حوزه رسانه بوده است تا فیلمسازی و یا مستند سازی.
چطور سید مقداد سید صالحی که در حوزه مستند سازی پیشینهای نداشته است، دست به ساخت مستند زده است؟
مستندسازی خیلی درگیر قالبها و اصول کلاسیک و هنری خاص نیست و هر کسی میتواند مستند ساز باشد. البته مستند با مستند خیلی تفاوت دارد و قطعا آثاری که به لحاظ فنی قدرتمند باشند میتوانند موثرتر واقع شوند. اما به هر حال راه مستندسازی برای همه باز است و نیاز به تخصص و پیشینه خیلی زیادی ندارد. در مستند، «سوژه» حرف اول را میزند. و سوژه «من مدیر جلسهام» هم این قابلیت را داشت که تبدیل به اثری جذاب شود و اگر کم و کاستی بوده از ضعف بنده است.
من مدیر جلسهام در ۸ روز!
صحبت از سوژه کردید. سوژه شما همان سوژه کتاب من مدیر جلسهامِ رحیم مخدومی است. شما کتاب را پیش از تصمیم به ساخت مطالعه کرده بودید یا وقتی موضوع اثر را انتخاب کردید، به این نتیجه رسیدید که کتاب رحیم مخدومی برای این موضوع مناسب است؟
بله، سوژه از کتاب جناب آقای مخدومی بود که تا آنجا که میدانم اجازه تجدید چاپ پیدا نکرد. پیشنهاد مطالعه این کتاب را یکی از دوستان داد، با این هدف که این کتاب جای کار دارد. مستند من مدیر جلسه ام اولین بخش از این کتاب است که شامل چند خاطره از فتنه ۸۸ است و علت اصلی ساخت مستند مغفول ماندن وقایعی بود که در جلسهای با آن درجه از اهمیت اتفاق افتاده بود.
کتاب منبعی خوب برای ساخت مستند
اقتباس از کتاب برای ساخت مستند خیلی در ایران رواج ندارد. این به خاطر سختی این حوزه است یا دلیل دیگری دارد؟
از نظر من نمیشود علت قطعی برایش بیان کرد. چون ممکن است علل مختلفی داشته باشد مثل اینکه شاید مستندسازان ما از کتاب غافل هستند و یا بعضی کتابها کشش تبدیل شدن به مستند ندارند. اما با این حال کتابها قطعا منابع مورد رجوع خیلی از مستندها بودهاند.
گفتید من مدیر جلسه ام بخشی از کتاب آقای مخدومی است. بخشهای دیگر کتاب موضوع خوبی برای ساخت مستند توسط سید مقداد سید صالحی نیست؟
بخشهای دیگر آن کتاب هیچ کدام از لحاظ جذابیت به من مدیر جلسهام نمیرسیدند و از طرفی به لحاظ فنی قابلیت تولید در زمان کم را نداشتند. خوب است که بگویم من مدیر جلسهام تقریبا در ۸ روز بسته شد، چون بنا داشتیم به سالگرد فتنه ۸۸ در سال ۹۱ برسد. بعد از آن به دلیل مشغلههای کار رسانهای دیگر فرصت رجوع به بخشهای دیگر کتاب نشد.
«فیلم ما»؛ راهکار مقابله با فضای مسموم ضد انقلابی
من میخواهم چند تا از گزارههایی که بیان کردید را کنار هم بگذارم و سوال بعدیام را بپرسم. گفتید که «راه مستندسازی برای همه باز است و نیاز به تخصص و پیشینه خیلی زیادی ندارد.» و بعد تر اشاره کردید که کتابها منابع خوبی برای ساخت مستند هستند. در نهایت اشاره کردید به زمان کوتاه ساخت اثر من مدیر جلسهام.
با توجه به این صحبتها، از نظر شما این تجربه میتواند به عنوان الگوی مناسبی برای فعالیت رسانهای در انتخابات پیش رو مطرح شود؟
بله، قطعا. داستان فتنه ۸۸ یک الگوی کامل برای این نکته است. بعد از فتنه موج خوبی به راه افتاد و باعث شد آنهایی که دغدغه انقلاب داشتند جرات کنند، دوربین دست بگیرند، قلم بردارند و برای دفاع از ارزشهای نظام به کار بگیرند و قطعا بینشان کسانی بودند که تجربه خاصی در این زمینهها نداشتند. اما دست به عمل زدند.
من مدیر جلسهام یکی از ویژگیهایش استفاده از کمترین امکانات برای تولید اثر بود. من وقتی تصمیم به این کار گرفتم، شروع به جست و جو درباره آن جلسه کردم اما تنها چیزی که به دست آوردم تنها چند فریم عکس بود که در سایت دفتر رهبر معظم انقلاب منتشر شده بود و یک فیلم کوتاه، همین! اما همان عکسها کار را جلو برد.
الان با جود گوشیهای هوشمند و با این کیفیت تصاویر و ابزارهایی که به مراتب سهل الوصولتر از گذشته هستند، حتما میشود کارهایی با موضوعات خوب و با کمترین امکانات ساخت. خاطرهای نقل به مضمون از شهید آوینی عرض کنم. زمانی که شهید آوینی مشغول تولید روایت فتح بودند جمعی از طلبهها میروند پیشش برای اینکه اصول مستندسازی و کار با ابزار فیلمسازی را یاد بگیرند. شهید آوینی به آنها میگوید موضوع اصلی همان درس دین و مباحث دینی است. ابزار و تکنیک فرع آنها حساب میشود و خیلی راحت به دست میآید.
صحبتهای شما در مورد من مدیر جلسه ام ذهنام را به سمت «فیلم ما» جشنواره عمار برد. فیلم ما چیست؟ ساخت فیلم با کمترین هزینه در مورد سوژههایی که دغدغه افراد میشوند. جایگاه ساخت این نوع آثار در منظومه رسانهای انقلاب اسلامی کجاست؟
امروزه با توجه به گسترش فضای مجازی و ابزارهای وابسته به آن، انحصار رسانههای تصویری عملا از صدا و سیما در حال خارج شدن است. منظورم از صدا و سیما بحث تلویزیون به معنای یک رسانه تصویری سنتی است که یکسری پیش نیازها برای پخش آثار در آن وجود دارد. عملا قید و بندهای مرسوم برای تولید آثار تصویری برداشته شده است و یک اثر میتواند خیلی بیشتر از کاری که از تلویزیون پخش میشود، در فضای مجازی دیده شود. این را به این خاطر عرض کردم که الان دغدغه انتشار وجود ندارد و کارهایی از جنس «فیلم ما» در برابر فضای مسمومی که از جبهه مقابل تزریق میشود، میتواند بسیار موثر باشد.
ضریب نفوذ اکرانهای مردمی غیر قابل قیاس با انواع مشابه!
اولین بار من مدیر جلسه در نسیم آنلاین منتشر شد یا صدا و سیما؟
نسیم آنلاین تهیه کننده کار بود و قاعدتا اولین جایی بود که منتشر شد که به سهم خودش بازنشر خوبی داشت اما آن موقع(سال ۹۱) فضاهای جدیدی مثل تلگرام وجود نداشت.
سال بعد از آن، کار را برای جشنواره عمار فرستادم که الحمدلله به برکت این جشنواره و اکران کنندههای با همتش روند دیده شدن کار با سرعت و وسعت زیادی پیش رفت و با توجه به موضوعش، تقریبا هر سال همزمان با سالگرد ۹ دی بحث بازنشرش دوباره داغ میشود. بعد از اینها سال گذشته بود که برای اولین بار از شبکه کردستان این کار از تلویزیون پخش شد. که این خود شاهدی است برای حرفم که جایگاه انتشار فقط تلویزیون نیست. هر چند که هنوز تلویزیون مخاطب خودش را دارد.
تا به حال بازخوردی از اکران کنندهها به دستتان رسیده است؟
بله، الحمدلله با زحماتی که دوستان جشنواره میکشند بازخوردهای مختلفی در قالبهای مختلف از تصاویر اکرانها تا نظرات مردم به دستم رسیده است. و حتی از روستاهایی که شاید تا حالا اسمشان به گوشم نخورده و این خیلی برای من امید بخش بود.
تا به حال در اکران های مردمی حضور داشتید؟
نه متاسفانه این توفیق را نداشتم. حتی یادم است یک روز در سالهای گذشته، دیدم بچههای بسیج خواهران مسجد محل خودمان یکی از بستههای اکران مردمی را قرار است در مسجد پخش کنند که البته احتمالا چون من را نمیشناختند سراغم نیامدند و متاسفانه مشغلهام اجازه نداد که در آن اکران حضور داشته باشم.
با وجود این چه تصوری از اکرانهای مردمی و تفاوتش با نمایش آثار در سینما و یا در فضای مجازی میدانید؟
سینما که بحث خودش را دارد و با توجه به وضعیت فعلی سینماهای ما عملا ضریب نفوذ اکرانهای مردمی را هرگز ندارد. ویژگیهای اکرانهای مردمی زیاد است. هم به لحاظ فضاهای اکران مثل مسجد و حسینیه و منزل خانوادههای شهدا و هم به لحاظ مخاطبین این اکرانها که مخصوص این شیوه از اکرانهاست. و هر کدام میتواند ارزش افزوده برای درک بهتر آثار داشته باشد. مثلا یک فرد آگاه، یک پدر شهید و یا روحانی مسجد میتواند در کنار پخش این آثار مباحث را بیشتر و بهتر شرح دهد.
به عنوان صحبت پایانی نظرتان را در مورد اکران کنندگان جشنواره عمار بفرمایید؟
بیشتر از هر چیز باید تشکر کنم از این دوستان که انقدر با پشتکار و تلاش و بعضا با کمترین امکانات سعی میکنند تا این آثار به دست مردم برسد. اما اگر بتوانند در کنار اکران آثار، برنامههایی برای ایجاد انگیزه در مخاطبان برای اینکه آنها هم به این عرصه وارد بشوند داشته باشند، قطعا تاثیر خیلی خوبی خواهد داشت. از نحوه سوژه یابی گرفته تا آموزش ساده فیلمبرداری مناسب با گوشی موبایل. اینگونه هر فردی میتواند بازتاب دهنده دغدغهها و یا حتی مشکلات محل و شهر و منطقه خودش باشد که شاید هیچ وقت آن مسائل به گوش برخی مسئولین و حتی مردم نرسد.