خانه » اخبار » نوید ناصر: جشنواره عمار فرصتی است تا بی‌کفایتی برخی مسئولان را نشان دهیم

به گزارش «روابط عمومی جشنواره عمار» به نقل از خبرگزاری مشرق، فیلم‌های مستند، قالبی جستجوگرایانه برای مفاهیم مغفول جامعه می‌باشند و مستندساز از طریق تصویر می‌تواند نگاه‌ها را به سمت و سوی نادیده‌ها معطوف سازد. مستند «راز مزار» ساخته نوید ناصر تلاشی است برای توجه مخاطبان به فرهنگ ایثار و شهادت و نقدی درون گفتمانی از تخریب هویت تاریخی مزار شهدا توسط برخی افراد غفلت زده دارد. نوید ناصر، فیلمسازی از دیار قهرمانان آذربایجان در «راز مزار» به تغییر بافت گلزار شهدای تبریز به بهانه همسان سازی قبور می‌پردازد. در گفت و گوی پیش رو سعی کردیم توجه به این نکات مورد نقد فیلمساز داشته باشیم.
 
در «راز مزار» به سراغ سوژه جسورانه‌ ای رفتید که تاکنون در قالب اثری تصویری به آن پرداخته نشده بود. مساله تغییر شکل گلزار شهدا چگونه برای تان مساله شد؟
خدمت‌تان عرض کنم که بنده از سال ۱۳۸۷ با موضوع یکسان سازی مزار شهدا درگیر شدم و این مساله زمانی آغاز شد که در شهرمان تبریز بسیاری از خانواده‌های معظم شهدا را می‌دیدم که از این وضعیت گلایه داشتند و من به عنوان یک مسلمان و یک شهروند می‌خواستم این دغدغه آن‌ها را به شکلی نشان دهم. به همین دلیل در ابتدا سراغ نوشتن مطلب در بولتن و بروشور رفتم و بعد هم دیدم که مستند بهتر می‌تواند خواسته ما را به گوش مسئولان برساند و به همین دلیل ساخت فیلم «راز مزار» انجام شد.

*یکی از رموز موفقیت یک مستند ساز این است که شاخک‌های ارتباطی مناسبی با جامعه پیرامون خود و با جهان واقعیت داشته باشد. مستند «راز مزار» نشان می‌دهد که یک دغدغه اساسی پشت کار وجود دارد. می‌خواستم به این اشاره کنید که نحوه ارتباطی که با خانواده‌های گرانقدر شهدا برقرار کردید، از چه طریقی بوده است؟
من فکر می‌کنم هر کسی که بویی از معرفت برده باشد و با خانواده‌های شهدا برخوردی داشته باشد حتما به بزرگواری و ارزش آن‌ها پی می‌برد و حتما باید کاری در راه رضایت آن‌ها انجام دهد، چون ما این نظام و امنیت و حیثیت خودمان را از همین خانواده‌های شهدا داریم و مگر می‌توان نسبت به آن‌ها بی تفاوت بود؟! البته این را هم می‌دانیم که برخی مسئولان فرصت طلب که تنها دنبال میز و مدیریت خود هستند ارزش و اعتبار این خانواده‌ها را درک نمی‌کنند چون اصلا با مساله دفاع مقدس و جهاد و مقاومت و شهادت ارتباطی ندارند.

اما من مستندساز باید بتوانم با این سرمایه‌های مملکتم ارتباط داشته باشم و دغذغه آن‌ها را با استفاده از توان فیلمسازی خود به شکل مستند دربیاورم. برای ساخت مستند «راز مزار» خیلی از خانواده‌های شهدا در تبریز با من صحبت کردند. از طرفی جدا از ارزش بالایی که این خانواده‌ها برای ما دارند باید خدمت تان عرض کنم که شهدا تنها متعلق به خانواده‌های آن‌ها نیستند و به همه ما تعلق دارند و سرمایه این مملکت هستند.

*سال‌های بسیاری است که مزار شهدا با آن شمایل خاص از پرچم مقدس ایران و قاب عکس شهدا و سنگ نوشته‌های زیبا برایمان تداعی گر هویتی تاریخی است اما مسئولان دولتی به بهانه همسان سازی قبور شمایلی متفاوت به آن داده‌اند. فکر می‌کنید دلیل این مساله چه می‌تواند باشد؟
متاسفانه برخی مسئولان دولتی که درک درستی از مفاهیم ارزشی مملکت ندارند کارهای نادرستی می‌کنند که اثرات مخربی برای مملکت دارد. ما از سال ۸۹ که فاز یک همسان سازی در تبریز انجام شده بود دیگر نقدمان هم در این‌باره جدی شد.

*این همسان سازی مزار شهدا نه تنها در تبریز بلکه در سطح گسترده‌ ای در شهرهای کشور انجام شده و فراتر از یک اتفاق محدود باید به آن نگاه کرد!
بله، خیلی از خانواده‌های شهدا در دیگر شهرها هم به این مساله انتقاد داشتند و حتی خانواده شهدا در مشهد طوماری تهیه کردند. من نخواستم از صحبت‌های خانواده شهدا در این فیلم استفاده کنم چون منزلت آن‌ها خیلی بیشتر از این حرف‌ها است. جالب است که مسئولان دولتی که یک پروسه را سال‌ها طول می‌دهند توانستند با سرعت پروژه همسان سازی قبور شهدا را در مدت کوتاهی در سطح کشور و حتی روستاها انجام دهند!

*در میان مستنداتی که در این باره دریافت کردید و از لابه لای صحبت‌های کارشناسان که بخشی از آن در مستند «راز مزار» وجود دارد، خواستم به صراحت عنوان کنید که دلیل این نوع نگرش مسئولان نسبت به هویت تاریخی و اعتقادی یک ملت چیست؟ آیا از سرناآگاهی و نگاهی غیرکارشناسانه بوده و یا این که دلایلی عمیق تر داشته و نشان از برنامه‌ ای مدون جهت از میان بردن فرهنگ شهادت در جامعه دارد؟
متاسفانه الان بیش از ۸۰،۷۰ درصد گلزارهای شهدا به بهانه همسان سازی قبور تغییر کرده است و نمی‌دانم دلیل اصلی اش چیست؟ من در «راز مزار» به دنبال نقد این موضوع و مطالبه مردم از این وضعیت بودم و یک نقد درون گفتمانی داشتم. من بارها در جلسات مختلف از مسئولان محلی خواهش کردم که تحلیل شان را نسبت به این کار بگویند. متاسفانه تا الان یک جمله کارشناسانه از این مسئولان نشنیدم. آن‌ها ادعا می‌کنند که به دنبال نشر فرهنگ شهادت هستند اما این جه تعبیری است که به سمت از بین بردن هویت شهدا رفته است؟!

*فکر می‌کنید این  نوع همسان سازی مزار شهدا به جهت ویترین سازی برای دیده شدن مسئولان فرصت طلب به وجود آمد؟!
ما در مستندمان از زبان کارشناسان به این مساله اشاره می‌کنیم. اما من می‌خواهم در خوش بینانه‌ترین حالت بگویم که مدیران هیچ وقت به شکل زیربنایی فعالیتی نداشتند و اصلا توانایی نشر فرهنگ ایثار و شهادت را ندارند! با این کار همسان سازی مزار شهدا خواستند ویترینی برای عکس انداختن از خود جلوی چشم عکاسان داشته باشند تا از آن به عنوان بیلان کاری استفاده کنند! شما خودتان به عنوان داور قضاوت کنید که گلزار شهدای بهشت زهرای تهران چه تفاوتی با گلزار شهدای شهرهای دیگر دارد و در تهران می‌توانید سرزندگی و فرهنگ عمیقی را ملاحظه کنید اما متاسفانه برخی مسئولان این اهمیت را درک نمی‌کنند و تنها به دنبال این هستند که جلوی دوربین‌ها عکس بگیرند و خودشان را نشان دهند!

توجه به دلایل این مساله از این جهت مهم می‌باشد که در بخش‌های فرهنگی و هنری نیز شاهد بی توجهی مطلق مسئولان دولتی از توجه به فرهنگ ایثار، شهادت و مقاومت می‌باشیم و در سال‌های اخیر هیچ فیلم خوبی با حمایت مستقیم دولت درباره دفاع مقدس ساخته نشده است!
همین طور است که می‌فرمایید. متاسفانه برخی‌ها می‌خواهند فرهنگ شهادت را از بین ببرند  اما نمی‌دانند که این مردم هیچ وقت با هیچ برنامه‌ ای از یاد شهدا غافل نمی‌شوند. متاسفانه ما دیدیم که چگونه برخی مسئولان به دنبال تخریب آثار جنگ در مناطق رفتند و حتی تانک‌های برجا مانده از دوران دفاع مقدس را که بخشی از مجاهدت‌های رزمندگان اسلام بوده است را به کوره ذوب آهن فروختند! و از این جور کارها زیاد کردند. ما حتی فرض را بر خوش بینی بگذاریم و بگوییم مسئولان برای این کار دغدغه داشتند اما باز هم خروجی مناسبی از آن به وجود نیامده و این همسان سازی خسارت‌های بسیاری به فرهنگ ایثار زده است.

*توجه به فرهنگ شهادت و انتقال مفاهیم عمیق انسانی از مردان جبهه به نسل‌های آینده مساله مهمی است که نیاز به توجه بیشتری از سوی مسئولان دارد. به نظرتان چگونه می‌توان هر چه بیشتر فرهنگ ایثار و شهادت را در جامعه منتشر ساخت؟
همین فیلم ساختن می‌تواند کمک کند و هر کدام به سهم خود باید بتوانیم در رسانه‌ ای که داریم این کار را انجام دهیم. ما می‌بینیم که جریان فتنه هر روز بیشتر در حال نفوذ به جامعه است و دلیل آن کاستی‌ها و ناکارآمدی مسئولان دولتی است. ما بخشی از این کمبودها را در مستند «راز مزار» نشان دادیم و قطعا این کاستی‌ها در بخش‌های مختلف دیگری هم وجود دارد که در همین جشنواره عمار می‌توان بقیه موارد را در آثار ساخته شده دید. وظیفه ما بچه‌های فیلمساز انقلابی این است که بی کفایتی برخی مسئولان را نشان دهیم. البته مسئولان محلی به جای قبول اشتباهات از من و همکارانم به دلیل نقد این جریان شکایت کردند که خوشبختانه دادگاه رای به تبرئه ما داد چون شکایت مسئولان علیه ما واقعا خنده دار بوده و به جرم توهین به خانواده شهدا بوده است! ما تنها برای توجه به فرهنگ شهادت این فیلم را ساختیم و اگر هم در این میان برای ما مشکلی پیش بیاید، مهم نیست.

*تولید این مستند و اکرانش در جشنواره هفتم عمار می‌تواند بازتاب مناسبی نزد مسئولان و مخاطبان داشته باشد و نگاه‌ها را بیشتر به سمت حفظ هویت تاریخی این سرزمین و به خصوص فرهنگ شهادت جلب کند. به نظر می‌رسد در صورتی که «راز مزار» زودتر ساخته می‌شد حتی می‌توانست حتی منجر به جلوگیری از تغییر ماهیت گلزارهای شهدا هم شود! خودتان چنین اعتقادی دارید؟
صددرصد همین طور است که می‌گویید. من امیدوارم «راز مزار» در جشنواره عمار دیده شود و کلا این جشنواره جایی برای دیدن آثار ما مستندسازان شهرستانی است که جایی برای نمایش فیلم هایمان نداریم و عمار توانسته فضایی برای دیده شدن حرف‌های ما باشد. از طرفی قبول دارم که اگر این مستند زودتر ساخته می‌شد می‌توانست جلوی تخریب بیشتر را بگیرد و متاسفانه من درگیر پروژه‌های دیگر شدم و نتوانستم زودتر به این کار بپردازم. ما باید بیشتر به سراغ موضوعات مربوط به شهدا برویم. مثلا ما پدران و مادران شهدا را داریم که می‌توانند روایتگر زندگی فرزندان خود باشند و سال‌ها بعد که آن‌ها دیگر نیستند چگونه می‌توانیم از خاطرات آن‌ها استفاده کنیم؟ پس باید هر چه زوذتر به سراغ مستندسازی خاطرات خانواده‌های شهدا برویم تا نسل‌های آینده مفاهیم پُرمحتوای انقلاب و دوران دفاع مقدس را دریافت کنند. یکی از مواردی هم که می‌توانست به انتقال مفاهیم شهادت کمک کند همین گلزارهای شهدا بود که پیام رسان است. شما نگاه کنید که هر یک از سنگ نوشته‌های این شهدا حاوی نکته‌ ای بوده است و می‌توانست به عنوان رسانه‌ ای برای فرهنگ شهادت محسوب شود. حتی در منطقه ما برخی از سنگ نوشته‌ها حاوی شعرهای بامعنای تُرکی بوده است اما الان دیگر این شناسنامه را از بین بردند.

در واقع گلزار شهدا هویت بخش فرهنگ ایرانی بوده و نشانه‌هایی مختص به جامعه اسلامی و ایرانی ما هستند.
بله، هر مزار شهیدی براساس نگاه خانواده آن شهید دارای سنگ نوشته‌هایی بود. حتی محتوای بومی در برخی مناطق وجود داشت اما الان از بین رفته اند. بحث مفصل است چه در زمینه مزار شهدا و چه پرچم‌ها و مراسم مختلف که بخشی از این مساله را در مستند «راز مزار» نشان دادم.

 دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی تولید کننده این مستند بوده و «راز مزار» در جشنواره مردمی فیلم «عمار» اکران می‌شود. فکر می‌کنید وجود این جبهه و حمایتی که از مستندسازان جوان در نقاط مختلف کشور می‌کند، می‌تواند موجب شکل گیری جریان فیلمسازی متفاوتی در کشور شود و بتواند غفلت مسئولان دولتی را در زمینه ساخت آثار ارزشی برطرف کند؟
بله. یکی از دغدغه‌های شورای سیاستگذاری عمار جهت دهی به تولید محتوا است تا آثاری براساس دغدغه‌های مردم شکل بگیرد. این جبهه بعد از مسائلی که در فتنه ۸۸ به وجود آمد، شکل گرفته و جشنواره عمار در دوره‌هایی که برگزار شده توانسته موفق عمل کند. من و دوستان دیگر به دنبال این هستیم تا دغدغه مردم را به زبان تصویر نشان دهیم شاید مسئولان دیدند و توانستند کاری انجام دهند. شما دقت کنید بخش نقد درون گفتمانی جشنواره عمار بسیار پُر رنگ است و جوانان فیلمساز انقلابی می‌خواهند با نگاهی انقلابی و دغدغه مند عملکرد مسئولان را نقد کنند. نقدی که ما انجام می‌دهیم خیلی متفاوت از نقد مغرضانه‌ ای است که انواع شبکه‌های ماهواره‌ ای دارند انجام می‌دهند.