خانه » اخبار » نمایش دست های پشت پرده کنکور سراسری و تبعیض اقتصادی در آموزش

به گزارش «عمار فیلم»، جلسه دیگری از نقد آثار گعده «راه نما» به همت دبیرخانه جشنواره مردمی فیلم عمار با نقد و بررسی مستند «قمار چهارگزینه ای» به کارگردانی عباس رحیمی و با حضور نعمت الله سعیدی، نویسنده، شاعر و منتقد سینما  و سید رسول منفرد، مجری و کارشناس در حسینیه هنر تهران برگزار شد.

عباس رحیمی کارگردان مستند « قمارچهار گزینه ای» در ابتدای این برنامه با اشاره به چگونگی روی آوردن به فیلم مستند گفت: فعالیت های کاری ما از یک سری کارهای دانشجویی مثل ساختن کلیپ که جنبه عمومی و دیده شدن برای عموم نداشت شروع شد. سوژه ساخت مستند «قمارچهارگزینه ای» با جدی تر شدن فعالیت با دوستانی که دغدغه کنکور و مسئله آموزشی را داشتند همراه شد و تصمیم گرفتیم درباره مسائل آموزشی مستند بلند بسازیم.

وی در پاسخ به اینکه آیا ساخت مستند قمارچهارگزینه ای را با دوره های آموزشی ساخت فیلم سفیر شروع کرده است ادامه داد: مجموعه هایی مانند سفیر و عمار، دوره هایی آموزشی دارند که علاقمندان می توانند در دوره های آموزشی ساخت فیلم شرکت کنند. ما یکی از ورودی هایی بودیم که در دوره سفیر فیلم شرکت کردیم و باید ایده ای برای تولید فیلم آزمایشی می دادیم که خوشبختانه ایده احمد قجاوند (نویسنده و راوی مستند) که دغدغه کنکور را داشت، پذیرفته و منجر به تولید شد.

سید رسول منفرد ضمن بیان مشاهده دغدغه راوی مستند در فیلم گفت: دغدغه ای که کارگردان و راوی مستند دارند به خوبی به مخاطب منتقل می‌شود و این حسن بزرگی است که در کار این کارگردان دهه هفتادی دیده می‌شود.

نعمت الله سعیدی که به عنوان کارشناس و منتقد در این برنامه حضور داشت در سخنان ابتدایی خود با بیان اینکه محتوای فیلم آنچنان قوی است که ذهن مخاطب را درگیر می‌کند گفت: وقتی محتوای فیلم قوی باشد فرم و قالبی که منتقد از فیلم انتظار دارد را در حاشیه قرار می دهد. فیلم «قمار چهارگزینه‌ای» کار سالم و درستی است که براساس دردمندی و مسئله محور بودن فیلم‌ساز پرداخته شده است.

این منتقد با اشاره به اینکه هنر باید مسئله و محتوا محور باشد تصریح کرد: هنرمندانی که در عرصه هنر فعالیت دارند به این نکته توجه داشته باشند که فرم و قالب یک فیلم برای محتوا کارکند؛ هر محتوا در فیلم مستند برگرفته از فرمی است، اما اعتبار فیلم از محتوا نشات می گیرد. بنابراین اصل و جان مایه هنر انقلابی و دینی باید حول محور موضوعی که در فرهنگ عمومی است، قرار گیرد.

سوژه  فیلم مسئله محور بودن دغدغه جوانان است

رحیمی کارگردان مستند «قمار چهارگزینه ای » در بخش بعدی برنامه با اشاره به  اینکه در این فیلم به صورت آگاهانه به سوژه مسئله محور بودن دغدغه جوانان پرداخته شده است ابراز داشت: من کارگردانی بودم که تصمیم به ساختن یک فیلم داشتم اما نه ساخت هر مستندی؛ افرادی مثل آقای اکبری که تهیه کننده فیلم بودند و در حوزه فیلم سازی فعالیت گسترده ای دارند، مشاوره خوبی می دادند و اذعان می کردند که به دنبال سوژه ای برویم که برای اکثر عوامل قابل لمس باشد. ما به این نتیجه رسیدیم سوژه ای را انتخاب کنیم که گروه باور داشته و دغدغه برای تمامی اعضا باشد.

سعیدی با توجه به نقش تهیه کننده در فیلم سازی اظهار داشت: در سینما و مستندسازی ایران، معمولا کارگردان بیشتر موضوعیت دارد تا تهیه کننده؛ اما در سینمای اروپا و آمریکا نقش تهیه کننده اهمیت دارد. چون کارحرفه ای از تهیه کنندگی شروع می شود و تهیه کننده با هزینه ها و فایده ای که خروجی فیلم دارد سر و کار دارد. اقتصاد حرف اول را می زند و با فرمول اقتصاد است که نقش تهیه کننده اهمیت می یابد.

این منتقد بیان کرد: آسیب شناسی  ما از کنکور چیست؟ سیاست گذاران در آموزش و پرورش به سمتی در حال حرکت هستند که دانشی دارای ارزش است که خروجی داشته باشد در حالی که در اسلام دانش دارای ارزش ذاتی است و اگر دانش مطلوب ذاتی باشد تکنولوژی را به دنبال دارد.

 وی در ادامه گفت: از نظر محتوایی، سوژه کنکور ما را ترغیب می کند که به صورت کلیدی به این مسئله نگاه عمیق داشته باشیم و این نکته را نیز باید در نظر داشته باشیم که اقبال مردم به دانشگاه و پول خرج کردن برای کسب دانش یک امر مثبت است چنان که در روایات معصومین هم داریم که میفرماید دست و دهان معلم را باید از طلا پر کرد.

تبعیض اقتصادی در آموزش

رحیمی در پاسخ به اینکه چقدر فیلم مستند توانسته است نسبت کنکور را با محسنات و معضلات نظام آموزشی نشان دهد عنوان کرد: اصل چیزی که ما را ترغیب کرد که به سمت ساخت فیلم مستند قمار چهار گزینه ای برویم، تبعیض اقتصادی در بحث آموزشی بود. ما اعتقاد داشتیم که هر فردی با هر توان مالی باید از آموزش استاندارد برخوردار باشد و نباید مسائل اقتصادی در آن مطرح شود.

وی ضمن اشاره به هدف از ساخت فیلم مستند «قمار چهار گزینه ای»؛ ادامه داد: ما در فیلم سعی کردیم معضلات اقتصادی کنکور را نمایش داده و تلاش کردیم در این سمت حرکت کنیم که نباید نظام آموزشی درگیر نگاه اقتصادی باشد و بین افرادی که در جامعه هستند تبعیض قائل شود. در حقیقت هدف ما از ساخت این مستند نقد نظام آموزشی کشور در زمینه برگزاری کنکور است. اگرچه معتقدیم در قالب یک مستند بلند هم نمی‌توان این نقد را به طور کامل انجام داد.

سعیدی اظهار داشت: در این فیلم، فیلمساز دردمندی را می بینیم که دغدغه اش عدالت است و ظلمی را در آموزش و پرورش احساس کرده که افراد متمول به راحتی سیر تداوم جایگاه سرمایه داری را دارند و این با عدالت اجتماعی در تضاد است.

این منتقد در ادامه با بیان اینکه دغدغه فیلم ساز به درستی در فیلم پرداخته شده افزود: یک سری مشکلات در فیلم هست که به خود فیلمساز ارتباطی ندارد و به متفکرین حوزه علوم انسانی که خوراک فکری مناسب را در اختیار فیلم ساز قرار نداده‌اند، بر‌می‌گردد به عنوان مثال باید در مستند به این پرداخته میشد که چگونه میتوان با یک آزمون ثابت از همه دانش آموزان امتحان گرفت؟ مگر خداوند از همه به یک شکل امتحان میگیرد؟

رحیمی با اشاره به مشکلی که مستند سازان در ساخت اولین فیلم با آن روبرو می شوند تصریح کرد: چون تجربه اولین ساخت فیلم مطرح است و افراد مصاحبه شونده شناختی نسبت به فیلمساز ندارند همکاری نمیکنند. در حالی که چنین شرایطی برای فیلمسازان مطرح وجود ندارد.

عدالت اجتماعی در موضوع تحصیل اهمیت بسیاری در نظام آموزشی دارد

کارگردان «قمار چهارگزینه‌ای» بیان کرد: عدالت اجتماعی در موضوع تحصیل اهمیت بسیاری در نظام آموزشی دارد و مسئولین یکی از دلایل عدم حذف کنکور را برقراری همین عدالت اجتماعی می‌دانند. البته باید توجه کرد که تبلیغات عظیم شهری و فضای فرهنگی و فکری مردم نسبت به تحصیلات دانشگاهی، در پابرجا ماندن کنکور نقش بسیار مهمی دارد و متاسفانه برخی بر این باورند که قبولی در کنکور تنها راه سعادت است.

نعمت الله سعیدی منتقد سینما نیز در صحبت های تکمیلی خاطر نشان کرد: سوژه این فیلم ضریب درگیری بالایی بین خانواده‌ها داشته و روایت رویکرد عدالت خواهانه در سطح جامعه است. من منتقد منتظرم که قسمت دوم و حتی سوم این فیلم با توجه به صداقت، صمیمیت و انرژی که در فیلم وجود دارد، با افزایش جزئیات بیشتر ساخته شود.