رضا رادپور، فیلمساز مستند با بیان اینکه ابزار موبایل همواره در کنار وی بوده و بدون جلب توجه امکان تصویربرداری را فراهم میکند، اظهار کرد: حقیقت مستندسازی در ثبت صادقانه لایههای پنهان و آشکار جامعه نهفته است و موبایل بهدلیل حضور طبیعی در زندگی مردم، این صداقت را تسهیل میکند. ثبت موقعیتهای ناگهانی و واقعی با موبایل بسیار بیواسطهتر از تجهیزات سنگین است و همین موضوع به اصالت روایت کمک میکند. واقعیت زمانی قابل لمس میشود که ابزار فیلمساز مانع میان او و مردم نباشد. به همین دلیل موبایلوگرافی را بخشی از هویت کاری خود میداند.
وی ادامه داد: دغدغه اصلیاش در مستندسازی، پرداختن به مسائل اجتماعی است و بیشتر از آنکه به فرم توجه کند، به پیام و اثرگذاری اثر اهمیت میدهد. مستند زمانی ارزشمند میشود که دردی از جامعه را برجسته کند و مردم در آن خودشان را ببینند. فیلمسازی برای من تلاشی برای آگاهیبخشی و روشنکردن زوایای مغفول زندگی اجتماعی مردم است. مخاطب امروز بیش از هر زمان دیگری نیاز به روایتهای واقعی دارد. ازاینرو فرم و تکنیک برایش در خدمت محتوا معنی پیدا میکند.
رادپور درباره شکلگیری ایده فیلم «صرفهجویی کوچک شما، روشنایی سهم من» چنین توضیح داد: جرقه اولیه این کار از یک جشنواره شهری با محوریت مصرف بهینه برق آغاز شد. چنین موضوعی در نگاه اول ساده بهنظر میرسد اما وقتی با زبان تصویر ترکیب میشود، ظرفیتهای عمیقتری پیدا میکند. به همین دلیل تلاش میکنم با ترکیب عکس، انیمیشن و نماهای موبایلی، پیام را برای عموم مردم قابل لمس کنم. هدفش این بود که صرفهجویی فقط یک شعار اداری نباشد بلکه رفتاری اجتماعی و آگاهانه تلقی شود. تصویر میتواند مردم را نسبت به اثر ر
وی افزود: انتخاب موضوع صرفهجویی تنها یک مسئله اقتصادی نیست بلکه ریشهای فرهنگی دارد و در آموزههای دینی نیز جایگاه ویژهای برای پرهیز از اسراف وجود دارد. آیات قرآن بارها بر اعتدال تاکید کردهاند و این پیام میتواند در قالب مستند بهتر در ذهن مردم حک شود. هنر زمانی کارکرد واقعی مییابد که بتواند مفاهیم اصیل دینی را به زبان روز بازگو کند. از این رو تلاش میکند در اثرش پیوندی میان رفتار فردی و مسئولیت اجتماعی ایجاد کند تا جامعه با تغییرات کوچک به سمت بلوغ فرهنگی حرکت کند.
این مستندساز در ادامه درباره اهمیت پرداخت رسانهای به موضوع اقتصاد مقاومتی گفت: رفتارهای صرفهجویانه بخشی از مقاومت اقتصادی جامعه هستند و فیلم مستند میتواند این ارتباط را روشن کند. مردم گاهی اثر انتخابهای ساده خود را در مقیاس بزرگ نمیبینند و روایت تصویری میتواند این فاصله ذهنی را پر کند. اگر هر خانواده مصرف انرژی را مدیریت کند، هزینههای عمومی کشور کاهش مییابد و فشار اقتصادی کمتر میشود. این آگاهی از طریق تصویر بهتر منتقل میشود. از همین رو مستندسازی را ابزاری برای مشارکت فرهنگی مردم میداند.
وی به نخستین آشنایی خود با جشنواره مردمی فیلم عمار اشاره کرد و گفت: از طریق فضای مجازی و اخبار منتشرشده با این رویداد آشنا شدم. در هشتمین دوره جشنواره با دیدن همسویی یکی از آثارش با موضوعات جشنواره تصمیم گرفت در آن شرکت کند. گستردگی مخاطبان این جشنواره فرصتی کمنظیر برای دیدهشدن آثار مستقل است. بسیاری از فیلمسازان جوان در این فضا میتوانند ایدههای خود را بدون محدودیت عرضه کنند.
رادپور با اشاره به ویژگیهای جشنواره عمار اظهار کرد: این جشنواره یکی از مهمترین فرصتها برای نمایش آثار مردمی است. این جشنواره کمک میکند فیلمها فقط در تهران نمانند و در شهرها و روستاها نیز به نمایش گذاشته شوند. وقتی مردم نقاط مختلف کشور اثر را میبینند، پیام آن گستردهتر و موثرتر منتقل میشود. این نوع نمایش عمومی حس ارزشمندی را برای فیلمساز ایجاد میکند. جریان مردمی زمانی شکل میگیرد که اثر به دست مخاطب واقعی برسد.
رادپور همچنین به اهمیت ارتباط هنرمندان در این جشنواره اشاره کرد و گفت: شبکهسازی میان فیلمسازان دغدغهمند باعث همافزایی ایدهها میشود. بسیاری از همکاریهای جدیدش از دل همین آشناییها شکل گرفته است. جشنواره عمار فقط یک رویداد سینمایی نیست بلکه محفلی برای تبادل تجربه است. این فضا روحیه هنرمند را تقویت میکند و مسیر کاری وی را پایدارتر میسازد.
وی به نقش مستند دینی در جامعه اشاره کرد و گفت: هنر میتواند پلی میان معارف دینی و زندگی روزمره مردم باشد. مستند دینی زمانی موفق است که از شعار فاصله بگیرد و حقیقت را از دل زندگی مردم روایت کند. بسیاری از ارزشهای اخلاقی در زندگی ساده مردم دیده میشود و فیلمساز باید این لحظات را ثبت کند. حقیقت دین در رفتارهای کوچک و بیادعا نمود پیدا میکند از این رو مستندسازی دینی باید مردمی و صمیمی باشد.
کارگردان «صرفهجویی کوچک شما، روشنایی سهم من» ادامه داد: پیوند دادن مفاهیم دینی با موضوعاتی چون صرفهجویی میتواند در ارتقای فرهنگ عمومی بسیار موثر باشد. اسراف نهتنها یک رفتار نادرست اقتصادی بلکه در آموزههای دینی یک ناهنجاری اخلاقی محسوب میشود. از این جهت، پرداخت تصویری به موضوع میتواند مخاطب را به تأمل وادار کند. هنر میتواند معنای مسئولیتپذیری را در رفتارهای روزانه مردم پررنگتر کند. اگر این پیامها درست منتقل شوند، جامعه به سمت رشد فرهنگی حرکت میکند.
مستند را نوعی روایتگری صادقانه
رادپور در بخش دیگری از گفتوگو، مستند را نوعی روایتگری صادقانه دانست و گفت: فیلمساز باید در برابر واقعیت خاضع باشد. مواجهه با مسائل اجتماعی نیازمند نگاه دقیق و بیواسطه است و ابزار سادهای مانند موبایل این امکان را فراهم میکند. این نوع فیلمسازی فاصله میان مردم و اثر را کم میکند و تماشاگر با شخصیتها احساس نزدیکی بیشتری پیدا میکند. روایت صادقانه است که بر ذهن مخاطب اثر میگذارد. بیپیرایگی یکی از مهمترین ارزشهای مستند است.
وی درباره چالشهای تولید آثار مستقل بیان کرد: محدودیتهای مالی گاهی روند تولید را کند میکند اما همین شرایط خلاقیت جدیدی در فیلمساز ایجاد میکند. بسیاری از ایدههای خلاقانهاش در همین شرایط کمهزینه شکل گرفتهاند. مهم این است که فیلمساز به پیام خود پایبند بماند و با امکانات موجود بهترین نتیجه را بسازد. نگاه مردمی در این آثار مهمتر از تزئینات تکنیکی است.
رادپور در انتها تأکید: مستندسازی برای او مسئولیتی اجتماعی و معنوی است و هر اثر باید بخشی از واقعیت جامعه را روشن کند. موضوعاتی مانند صرفهجویی، اخلاق، مسئولیتپذیری و سبک زندگی سالم، ظرفیت بالایی برای تولید آثار تأثیرگذار دارند. هنر میتواند مردم را نسبت به نقش خود در اقتصاد و فرهنگ حساستر کند. جشنوارههایی مانند عمار نیز با ایجاد بستر نمایش گسترده، مسیر این انتقال پیام را هموار میکنند. امیدوارم آثارم بتوانند قدمی در جهت تقویت فرهنگ و آگاهی جامعه باشد.
شانزدهمین جشنواره مردمی فیلم عمار با موضوع «نبرد تمدنی ایران اسلامی با غرب وحشی» آغاز به کار کرد.هنرمندان میتوانند آثار خود را تا 15 آبانماه 1404 ارسال نمایند.ادامه
مهدی عشقی، دبیر بخش فیلمنامه شانزدهمین جشنواره مردمی فیلم عمار، به تشریح برنامهها و رویکردهای محتوایی این دوره از جشنواره پرداخت.ادامه
در حاشیه نخستین نشست شانزدهمین جشنواره مردمی فیلم عمار، که روز دوشنبه 19 آبانماه در حسینیه هنر تهران و با حضور مرضیه هاشمی دبیر جشنواره، دکتر سعید خورشیدی رئیس شورای…ادامه
ورود به آرشیو
