یکی از اتفاقات جالب که کمتر مورد توجه قرار گرفت، قرار گرفتن یک آمریکایی در مقام دبیری ضدآمریکاییترین رویداد فرهنگی در ایران است. بله، مرضیه هاشمی، مجری و مستندساز آمریکایی تبار شبکه پرس تیوی که بعد از انقلاب مسلمان شد و به ایران آمد و فعالیت ضداستعماری و عدالتطلبی را به عنوان یک فعال رسانهای در عرصههای مختلف ازجمله ساخت مستند و گویندگی خبر در شبکه جهانی پرس تیوی دنبال کرد.
دبیری جشنواره عمار هم در همین جهت، کار جدید مرضیه هاشمی است. جشنوارهای که چند سال است و بعد از درگذشت پدر معنویاش یعنی مرحوم نادر طالبزاده، توسط چهرههای مشهور خارجی مقیم ایران مدیریت میشود. بعد از دو دوره که سهیل اسعد (هنرمند و فعال رسانهای لبنانی-آرژانتینی) دبیر جشنواره عمار بود، امسال خانمهاشمی این مسئولیت را پذیرفت. در گرماگرم برگزاری پانزدهمین جشنواره عمار، دقایقی مزاحم مرضیه هاشمی شدیم تا نظرش درباره این جشنواره و آثار و چشم انداز آینده آن را بپرسیم. با توجه به اینکه موقع انجام مصاحبه، خانم هاشمی سخت درگیر کارهای مربوط به مراسم اختتامیه جشنواره عمار بود، این مصاحبه به طور شتابزده و در فرصت اندک انجام شد.
چرا پیشنهاد دبیری جشنواره عمار را پذیرفتید؟
این یک افتخار است که امسال دبیر جشنواره عمار شدم. چون واقعا هدف این جشنواره در چارچوب انقلاب اسلامی ایران است. در همین جا باید بگویم خدا بیامرزد آقای نادر طالبزاده را و روحش شاد چون ایشان در شکلگیری و ادامه این جشنواره خیلی مؤثر بود. ما میدیدیم که مرحوم طالبزاده در عرصههای هنر و سینما، واقعا جنسش با دیگران فرق میکرد.
چه ویژگیهای جشنواره عمار برای شما حائز اهمیت است؟
جشنواره عمار به خاطر مردمی بودن برای من خیلی اهمیت دارد. دیدگاههای انقلابی، مقاومتی و ضداستعماری در جشنواره عمار برای من خیلی مهم است و اینکه جوانان هنرمند میتوانند کارهای مختلف را برای این جشنواره بفرستند تا اکران شود، از نظر من خیلی اهمیت دارد.
با توجه به اینکه یک هنرمند و شخصیت رسانهای بینالمللی هستید، آیا تلاشهایی برای ارتباط جشنواره عمار با هنرمندان و چهرههای بینالمللی انجام شده است؟
بله من سعی کردم با شخصیتهایی در جاهای مختلف ارتباط برقرار کنم. امسال شاهد یک نسلکشی در غزه بودیم که مردم در سرتاسر جهان بیدار شدند و هنرمندان هم همین طور هستند. ما سعی کردیم با آنها ارتباط برقرار کنیم. متأسفانه برخی آثارشان را دیر به ما ارسال کردند و برخی هم نگران بودند که اگر أثری را به این جشنواره بفرستند و اکران شود با آنها در کشورهایشان برخورد شود. ما دیدیم که در این 15 ماه (بعد از طوفان الاقصی) در غرب با افرادی که طرفدار فلسطین بودند چه برخوردهایی شد. واقعا در غرب کسانی که طرفدار فلسطین و ضد رژیم صهیونیستی باشند در خفقان زندگی میکنند. به خاطر همین ما امیدواریم در آینده و در دورههای بعدی جشنواره عمار آثار بیشتری را از کشورهای مختلف جهان تماشا خواهیم کرد و آن همدلی و حس همدل بودن شکل بگیرد و هنرمندان بیشتری حضور خواهند یافت و مطمئنا بخش بینالمللی جشنواره عمار پیشرفت خواهد کرد.
خیلی خبرنگارها در غرب لو دادند که چگونه کنترل میشوند، مثلا در شبکه بیبیسی وقتی خبر مینویسند یا بسته خبری تهیه میکنند، توسط فردی تحت عنوان ویراستار این کنترل صورت میگیرد و اگر حس کنند یک خبر طرفدار فلسطین یا علیه رژیم صهیونیستی است، برای انتشار اوکی نمیگیرد (امکان انتشار پیدا نمیکند) این یک واقعیت است که باید خیلی روی آن کار کنیم و به مردم اعتماد کنیم. چون وقتی میخواهیم اعتراض کنیم و جلوی استعمار بایستیم، بالاخره یک ریسک هست و هزینه دارد و مطمئن هستم هم فعالیت هنرمندان در غرب و شرق جهان بیشتر خواهد شد و هم فعالیت جشنواره عمار.
نظرتان راجع به کیفیت و مضامین آثار پانزدهمین جشنواره عمار چیست؟
فکر میکنم کیفیت آثار این جشنواره هر سال بهتر از قبل میشود. تنوع آثار هم خیلی زیاد است. به طور مثال درباره قضیه عدالت اجتماعی فیلمهای مختلفی داریم. درباره ارزش زنان مستندهای خوبی به نمایش درآمد؛ نه آن ارزشهایی که غربیها تعریف میکنند بلکه ارزشهای واقعی زن در اسلام. مستندهایی درباره زنانی در سرتاسر ایران که در هر جایی که حضور دارند حتی به عنوان یک زن خانهدار، مؤثر هستند. فیلمهایی درباره خط مقاومت هم قابل توجه هستند، به ویژه فیلمهایی که امسال روی موضوع فلسطین و غزه تمرکز داشتند. به هر حال تنوع آثار در جشنواره عمار بسیار بالا و کیفیت آثار قابل توجه است، مخصوصا فیلمهایی با موضوع مقاومت.
چه حواشی و اتفاقات جذابی در این دوره از جشنواره عمار توجه شما را جلب کرد؟
اتفاقات مهمی در حاشیه این دوره از جشنواره عمار پیش آمد، اما من فکر میکنم آن شب اول وقتی خانم فاطمه خطیب (فعال صلح و برنده جایزه ویژه افتتاحیه جشنواره عمار پانزدهم) واقعا قشنگ صحبت کرد و سعی میکرد همه بیدار شوند و از این میگفت که در فلسطین و غزه و لبنان چه اتفاقاتی دارد میافتد و اینکه برخی در همین کشور انگار نه انگار که یک نسل کشی ادامه دارد و جوری زندگی میکنند که انگار ما جدا از مردم فلسطین یا لبنان یا یمن و… هستیم. خانم خطیب به زیبایی گفت که ما یک امت هستیم و همه در یک دنیا زندگی میکنیم و همان کسانی که این خطها را به عنوان مرز کشیدهاند در حال سوءاستفاده هستند و مقصر اصلی این نسل کشی همانهایند و ما نباید به مرزهایی که توسط آنها کشیده شده است نگاه کنیم و باید نسبت به مردم غزه به عنوان انسان احساس مسئولیت کنیم. از این گفت که باید تلاش کنیم تا جایی که در توان داریم برای مردم غزه و خط مقاومت انجام دهیم.
اتفاق مهم دیگر در این دوره از جشنواره عمار این بود که برخی از لبنان به جشنواره عمار آمدند که در قضیه حمله اسرائیل به پیجرها مجروح شده بودند و فهمیدند که ما کنارشان هستیم و حس یکدلی تقویت شد. امروز میبینیم در رسانههای خارجی خیلی سعی دارند روی جبهه مقاومت تمرکز کنند و بگویند مقاومت تمام شده است و سعی دارند علیه هر قسمت از مقاومت صحبت کنند و… در این شرایط این خیلی خوب است که در رویدادهایی مثل جشنواره عمار همدلی خودمان را نشان دادیم. البته لبنانیها میدانند واقعیت چیست، اما دنیا هم باید بداند که جبهه مقاومت زنده و مؤثر است و ما کنار هم هستیم.
به نظرتان جای چه چیزهایی در جشنواره عمار خالی است و این جشنواره چطور میتواند تقویت شود؟
به نظرم کار برای بخش بینالملل جشنواره عمار باید زودتر آغاز شود. بر فرض، برای دوره آینده باید از همین امروز برنامهریزی و ارتباط و دعوت از مهمانان را شروع کنیم. همچنین کار اطلاعرسانی برای جشنواره عمار هم در داخل و هم خارج از کشور باید بیشتر انجام شود. مخصوصا برای خارج از کشور باید تبلیغ اهداف جشنواره عمار به عنوان یک جشنواره ضدامپریالیست و آزادی خواه و نمایش آثار آن صورت بگیرد. به نظرم انشاءالله این کار شروع میشود و در تلاش هستیم تا آثار جشنواره عمار در کشورهای بیشتری اکران شود و ارتباطات گسترده تری انجام بگیرد. در حال رایزنی هستیم که در مراکز اسلامی، دانشگاهها و جاهای مختلف، در اروپا، آمریکا، آفریقا و… فرقی نمیکند هر نقطهای از جهان، شرایط اکران فیلمهای جشنواره عمار فراهم شود و آنها این آثار را نمایش دهند و عکسالعملها و پیشنهادات خودشان را برای ما بفرستند. به این ترتیب ما میتوانیم ارتباطات بیشتری برقرار کنیم و امیدوارم این باعث شود تا دوره بعدی جشنواره عمار هم موثرتر باشد و هم شرکت کنندگان از نقاط مختلف جهان حضور پررنگتری داشته باشند.