خانه » اخبار » سعیدی: سوژه مستند، یک طلبه به‌روز است/کارگردان: برخی با دوربین دست گرفتن یک طلبه مشکل داشتند

به گزارش «عمار فیلم»، چهاردهمین گعده هفتگی فیلم‌سازان جوان سینمای انقلاب به همت دبیرخانه جشنواره مردمی فیلم عمار با نقد و بررسی مستند «چنار» به کارگردانی حجت الاسلام سید محمود شریفی اصل، با حضور نعمت الله سعیدی و سیدجمال عودسیمین به عنوان کارشناس و منتقد در حسینیه هنر برگزار شد.

حجت الاسلام سید محمود شریفی اصل کارگردان مستند «چنار» در ابتدای این برنامه در سخنانی، گفت: این مستند پنجمین کار من است. البته تا امروز بیش از ۶۰ اثر را ساخته ام که بیشتر به صورت تجربی و با هزینه های بسیار پایین تولید کردم.

مستند «چنار» با ۳۰۰ هزار تومان سرمایه ساخته شد

وی اضافه کرد: تهیه کننده این مستند با سرمایه اولیه ۳۰۰ هزار تومان من را در ساخت مستند «چنار» همراهی کرد. با توجه به این مبلغ اقدام به تهیه و اجازه وسائل و لوازم تصویربرداری کردم. در مورد فیلمبردار هم همچنین با توجه به بودجه ای که داشتم با مشکلات زیادی در جریان تصویربرداری روبرو شدم.

این کارگردان یادآور شد: کار تصویربرداری مساین مستند در روستای چنار پنج روز طول کشید. یکی از مشکلاتی که در جریان ساخت این مستند داشتم نیاز ما به متوجه نشدن مردم از ساخت این فیلم بود. به همین دلیل دوستی و ارتباط بسیار خوبی با جوانان برقرار کرده بودیم و آنها هم به خوبی با ما همکاری می کردند. اما همانگونه هم که در مستند آمده بزرگترها به شدت با این فضا مشکل داشتند که یک طلبه بیاید و برای ساخت فیلم دوربین به دست بگیرد.

حجت الاسلام شریفی اصل عنوان کرد: بخشی از تمامی اتفاق هایی که در مستند «چنار» دیدید در ۱۵ روز نخست آغاز کار ما اتفاق افتاد. همانجا این موضوعات در ذهن ما جاری شد و شروع به نوشتن سناریو کردیم و تمام اتفاق های که در این مستند می بینید کاملا واقعی است و حدود ۵۰ درصد آن نیز در همان لحظات فیلمبرداری شده است.

وی اظهار داشت: ازجمله این بخش ها می توانم به صحنه هایی که مردم را می بینیم، آقایی که دوربین به دست است، آنجایی که من به دنبال راضی کردن مردم هستم و یا برگزاری آن کلاس ها اشاره کنم. نکته دیگر، به خاطر اینکه مردم متوجه انجام تصویربرداری نشوند مجبور شدم مقداری از کیفیت کار چشم پوشی کنم و اقدام به دادن توضیحاتی کنم که نمی توانستیم تکرار برداشتن این صحنه ها را داشته باشیم.

این کارگردان تصریح کرد: مشکل دوم ما در ساخت مستند «چنار» صدای کار بود. زیرا تصویربردار نمی توانست صدای مناسبی را ضبط کند. البته سعی کردیم این مشکل را در باکس تدوین برطرف کنیم اما این مشکل به صورت کامل برطرف نشد.

نعمت الله سعیدی که به عنوان کارشناس در این برنامه حضور داشت در سخنانی، گفت: نکته نخست درمورد مستند «چنار» این است که یک روحانی و طلبه برای یک کار تبلیغی به یک روستا رفته و یک اثری را هم ساخته که این موضوع بسیار عالی است. زیرا ممکن است ۱۵ سال دیگر کیفیت این نوع سفرها تغییر کند.

وی افزود: البته برای طلبه ها رفتن به این سفرها موضوعی بسیار عادی است. اما بسیاری از مخاطبان شهری بی خبر هستند که طلبه ها در ماه های رمضان و محرم چنین سفرهایی را دارند.

این مستند اگر با موبایل ساخته می‌شد، مهم‌تر می‌شد

سعیدی ادامه داد: این فیلم اگر با موبایل تولید شده بود به مراتب از اهمیت بالاتری برخوردار بود. حتی می توانستیم به طلبه ها بگوییم که ببینید شما می توانید با گوشی موبایلی که در جیب خودتان دارید از سفرهای تبلیغی که می روید فیلم تهیه کنید.

وی خاطرنشان کرد: نکته دوم که حُسن ماجرا است، این است که اکثر مردم تصور می کنند بخش عمده ای از مشکلات و معضلات کشور اقتصادی است. اما وقتی به ۹۰ درصد مشکلات اقتصادی نگاه می کنیم مسائل ذهنی و فرهنگی را در آن موثر می بینیم. در حقیقت بخش عمده ای از این ۹۰ درصد مشکل اقتصادی ما از جنس فرهنگ است. در این جدال فرهنگی تعریف اصلی، تعریف کردن دنیا است و هر طرفی که بتواند زودتر و کامل‌تر دنیا را تعریف کند برنده است.

سعیدی اضافه کرد: متاسفانه اصل جدال فرهنگی ما اینجاست که رقبای ما در حال تعریف جهان هستند. این موضوع بسیار اهمیت دارد که یک بچه مسلمان و یک طلبه حزب الهی شروع به تعریف جهان پیرامون خود کند. به هر حال هرچه روبه جلو گام برمی داریم به این نتیجه می رسیم که جهان آینده ما دنیای مجازی است.

وی یادآور شد: بر این اساس شخصیت طلبه مستند خواسته کاری برای این ماجرا انجام بدهد و واکنش و تعاملی نسبت به این قضیه داشته باشد.

سعیدی عنوان کرد: در مستند با طلبه ای روبرو هستیم که موضوعاتی چون فضای مجازی و ساخت کلیپ برای او اهمیت زیادی پیدا کرده است. زیرا تقابل و مواجهه فرهنگی در آن خیلی نهادی و رسمی نیست و بخش های عمده ای از آن توسط توده های مختلف مردم به شیوه های مختلفی مدیریت می شود.

تصویربرداری نقطه قوت این مستند است

سیدجمال عودسیمین نیز که به عنوان منتقد در این گعده فیلم حضور داشت در سخنانی، گفت: فیلم دو نکته دارد. نخستین نکته از نظر محتوایی و دومین نکته از جهت فرمی است. مستند «چنار» تصویربرداری خوبی دارد و به نظرم از معدود ویژگی های این فیلم تصویربرداری بسیار خوب آن است.

وی افزود: باید به این نکته اشاره کنم که مستند «چنار» نتوانسته به این حرف هایی که آقای سعیدی زدند دست پیدا کند و به آنها برسد. طلبه مدرن فردی نیست که ابزار جدید و روش تبلیغی درستی داشته باشد. بلکه طلبه مدرن باید توانایی برقراری ارتباط موثر با اطرافیان خود را داشته باشد. زیرا چنین فردی می خواهد یک محتوای بلند الهی را به دست مخاطبان خود برساند.

وی خاطرنشان کرد: این فکت هایی که در مستند «چنار» می آید به من می گوید که این اثر، نتوانسته مسئله ای را برای مخاطبان خود طرح کند و سپس به آنها پاسخ بدهد. البته توانسته به این عمل اشاره کند که می شود به تبلیغ رفت و جشنواره درست کرد.

سوژه مستند، یک طلبه به‌روز است

نعمت الله سعیدی در بخش دیگری از این برنامه در سخنانی گفت: فیلم مشکلاتی دارد. بخصوص زمانی که برای نخستین بار آن را دیدم در دقایق اول آن توقعی در من ایجاد کرد که وقتی فیلم به پایان رسید حال من بد شد. اما زمانی که برای بار دوم و سوم این مستند را تماشا کردم چنین برداشتی نداشتم.
سعیدی ادامه داد: این فیلم می گوید که بچه مسلمان ها باید یاد بگیرند در فضای مجازی فعالیت کنند و کلیپ بسازند. این محتوا چه ایرادی دارد؟ به نظرم این موضوع بهترین محتوا است، موضوعیت هم دارد.

وی با اشاره به وجود برخی مشکلات تکنیکی خاطرنشان کرد: سوژه فیلم که می گوید ای مخاطب مسلمان فضای مجازی جدی است و تو هم می توانی و باید در عرصه فیلمسازی فعالیت داشته باشی.

سعیدی اضافه کرد: در دنیایی که الان زندگی می کنیم و می گوییم باید آدم روز خودمان باید باشیم این طلبه فرد به روزی است. در کنار اینکه تشخیص مسئله او درست بوده با توصیه ای هم که می کند موافق هستم.

وی با بیان اینکه یک کارگردان در جریان فیلمسازی در قبال هرچیزی که می آورد و از آن استفاده می کند مسئول است یادآور شد: اولین مشکل قصه مستند «چنار» این است که داستان عمق ندارد. قصه این مستند در سطح جاری است و از فراز و فرود بی بهره است. از طرف دیگر مستند «چنار» متوجه بحث فنای سالک نیست. فنا یعنی اینکه فیلمبرداری به قدری حرفه ای باشد که من مخاطب فیلمبرداری را نبینم. در حقیقت بهترین کارگردانی زمانی است که کارگردان به فنا برسد.

سید محمود شریفی اصل در بخش دیگری از این برنامه در سخنانی، گفت: من نتوانستم به آن حد تعالی که باید در مستند «چنار» شخصیت روحانی و طلبه را معرفی کنم برسم. ولی خواستم یک پله بالاتر بروم و به مخاطبان بگویم که این طلبه را می بینید؟ او با این توانمندی ها و با این ابزارهایی که به روز است و در اختیار دارد به داد تبلیغ دینی خود رسیده است. در این مستند به این نکته اشاره کردم که او می تواند از این ابزار جهت تبلیغ دین برای جامعه بشریت استفاده کند.

سیدجمال عودسیمین در ادامه صحبت های حجت الاسلام شریفی اصل گفت: اصل ایده مستند «چنار» بسیار خوب است اما به دلیل اینکه در مرحله اجرا، درست پیاده و اجرا نشده است آنگونه که باید پیام خود را به خوبی و درستی به مخاطبان انتقال نمی هد.

وی افزود: موبایل در این مستند موضوعیت پیدا می کند در حالی که نه موبایل و نه زبان انگلیسی موضوعیت ندارد بلکه رسالت فرد طلبه و ابلاغ دین توسط او از موضوعیت برخوردار است.

عودسیمینگفت: فرق مستند با گزارش در این است که در مستند قصه داریم و آن قصه هم بالتبع تعلیق، شخصیت پردازی و ارکانی دارد. همه اینها باعث می شود که مخاطلب داستان را دنبال کند تا ببیند بالاخره قصه چه می شود. در این مستند روابط علی و معلولی به درستی ایجاد نشده و ه شخصیت این طلبه اصلا نزدیک نشده است.

سید محمود شریفی اصل در انتهای این برنامه در سخنانی، گفت: تمام سعی و تلاش من این بوده که در مستند به داستان و قصه ای که قصد داشتم به مخاطبان انتقال بدهیم دست پیدا کنم و فکر می کردم که به این هدف خودم رسیدم.

وی در پایان تصریح کرد: بر اساس برنامه ریزی های من برای ساخت مستند «چنار»، این کار دارای ورودی، میانه و پایانی است و تعلیقی را هم که داستان این مستند برای مخاطبان ایجاد می کند هدفمند است و سپس موانعی را برای آن ایجاد می کنیم و شخصیت طلبه از آنها عبور می کند و به هدف خودش می رسد.