خانه » اخبار » روایتی از سال‌ها مبارزه‌ی آیت‌ا…

به گزارش «عمار فیلم»، مستند «پدر طالقانی»، همان‌گونه که از عنوانش پیداست، مستندی پرتره پیرامون زندگی آیت‌ا… سیدمحمود طالقانی است. این مستند که به کارگردانی محمدعلی محمد دوست و تهیه‌کنندگی اباذر صالحیان تهیه شده است، مخاطب را با فراز و فرودهای زندگی آیت‌ا… طالقانی در دوران شکل‌گیری نهضت امام خمینی(ره) و سال‌های اولیه انقلاب اسلامی آشنا می‌کند.

چرا آیت‌ا… طالقانی؟

آیت‌ا… طالقانی از معدود شخصیت‌هایی بود که در دوران حکومت رضاشاه و محمدرضاشاه علیه طاغوت مبارزه می‌کرد و در تاریخ انقلاب از مبارزان تأثیرگذار در پیروزی انقلاب بود، به@گونه‌ای که طبق سندهای موجود، مبارزات او تقریباً از سال ۱۳۲۰ آغاز شده و تا پیروزی انقلاب هم ادامه داشته و طبیعتاً در این سال‌ها، گروه‌ها و فرقه‌های مختلفی از جبهه ملی و نهضت آزادی گرفته تا فدائیان اسلام و مجاهدین خلق جهت رسیدن به مقاصدشان، به او نزدیک شدند که این مسئله زندگی آیت‌ا… را با چالش‌ها و داستان‌های مختلفی همراه کرده است.

مستند ما، یک مستند ۱۰۰ دقیقه‌ای بود که در آن فرصت نمایش تمام ابعاد زندگی آیت‌ا… پیش نیامد، اما شواهد و قرائن حاکی از آن است که او برای بسیاری از احزاب و تشکل‎ها، حکم یک بزرگ‌تر و به نوعی پدر را داشته و سعی کرده تا آن‌جا که می‌تواند با گروه‌های مختلف، همکاری داشته باشد تا از مسیر درست منحرف نشوند و خط قرمزهایش هم همان خط قرمزهای اسلام بود. همان‌گونه که در فیلم می‌بینیم در ابتدا سعی می‌کند در کنار مجاهدین باشد و زمانی که آن‌ها مارکسیسم را انتخاب می‌کنند، آنان را پس می‌زند و فتواهایی علیه آن‌ها می‌دهد.

آقای طالقانی، یک شخصیت تربیتی و به‌نوعی معلمی داشت و عقیده زیادی به مسئله پرورش اخلاقی نیروها داشت و از میان شاگردان آیت‌ا… طالقانی، خدمت‌گزاران بسیاری برای این نظام تربیت شد و اهمیت تربیت در نگرش آقای طالقانی، مسئله‌ای است که شاید کمتر کسی به آن پرداخته باشد و ما سعی کردیم در مستند اشاراتی به آن کنیم.

تحقیق و پژوهش؟

«پدر طالقانی»، پژوهش سنگینی داشت و بخش عمده‌ای از پروسه ۵ ساله ساخت مستند به‌همین امر تحقیقات اختصاص داشت و ما در این مسیر، حدود ۴هزار سند را جمع آوری کردیم و با بیش از ۵۰نفر از سوژ‌ه‌های مرتبط با آیت‌ا… طالقانی نیز مصاحبه‌هایی ترتیب دادیم تا سندیت کار حفظ شود و روایت‌مان بدون واسطه و مستند باشد. کار دارای دو فاز بود، فاز نخست، زندگی و فعالیت‌های پیش از انقلاب آیت‌ا… و فاز دوم، فعالیت‌های پس از انقلاب آقای طالقانی بود. در مسیر تحقیقات، با یکی از پژوهشگران آشنا شدیم که چند کتاب راجع به آیت‌ا… طالقانی گردآوری کرده بود که قبول کرد در تحقیقات، همراه‌مان باشد و اطلاعاتشان در آغاز کار، کمک بسیاری به ما کرد.

نوع روایت مستند؟

ایده‌ی روایت کار بر اساس کتاب اسناد ساواک که درباره آیت‌ا… طالقانی است، شکل گرفت. در این کتاب، گزارشات مأموری از ساواک به اسم سازمانی «شنبه» وجود دارد که از سال ۴۱ تا ۵۷ آیت‌ا… طالقانی را زیر نظر داشته و گزارش‌هایی از آقای طالقانی و تمام رفت‌و‌آمدها و دیدارهای او را بازگو می‌کند و به‌مرور، به اینجا رسیدیم که این داستان، از زبان چنین افرادی می‌تواند به مستند بودن کار بیش از پیش کمک کند.

به اعتقاد من، آیت‌ا… طالقانی، بخش مهمی از تاریخ معاصر کشور است و اگر بخواهیم درباره او صحبت کنیم، باید درباره تاریخ کشورمان صحبت کنیم. ما با توجه به عظمت شخصیتی او و تأثیرگذاری‌اش در انقلاب اسلامی، سعی کردیم گونه‌ای از روایت را انتخاب کنیم که تأثیرگذاری بیشتری داشته باشد و به نوعی حق مطلب ادا شود و در این راستا مستند گفت‌و‌گو محور، با وجود ضعف در آرشیوِ تصویری نمی‌توانست آن‌گونه که باید و شاید ابعاد شخصیتی آقای طالقانی را نشان دهد، اما شیوه روایی مستند بازسازی، دوری از گفت‌وگو محور بودن و تکیه بر روایت، سبب شد تا ما بتوانیم هم مخاطب عام و هم مخاطب خاص را داشته باشیم و مستند به یک اثر آرشیوی صِرف تبدیل نشود.

بازخوردها؟

ما سعی کردیم به تاریخ وفادار باشیم. الحمدلله بازخوردهای خوبی در اکران‌ها داشتیم و خانواده آیت‌ا… طالقانی نیز نظرشان به کلیت کار مثبت بود، البته ممکن است ایرادهای جزئی به کار داشته باشند اما در مجموع با روایت مستند همراه بودند و در اکران‌های مختلفی که از آن ها تقاضا داشتیم تا حضور یابند با اشتیاق حاضر می‌شدند.