بهروز افخمی و محمود رضوی از چالش‌های اقتباس و ساخت فیلم سیاسی گفتند/ کار سیاسی تحمل فحش خوردن می‌خواهد

ویژه‌برنامه‌ «حوض خون» یکی از برنامه‌های جنبی سیزدهمین جشنواره سینمایی عمار است. در این برنامه که شامگاه دوشنبه 19 دی‌ماه برگزار شد ظرفیت‌های اقتباس در دفاع مقدس با حضور بهروز افخمی، کارگردان، نویسنده و تهیه‌کننده و فاطمه سادات میرعالی  نویسنده کتاب «حوض ­خون» بررسی شد.در نخستین بخش این نشست میرعالی با اشاره به ظرفیت‌های داستانی نقش زنان در دفاع مقدس و ایثار آنها گفت: «بهره‌مندی از تجربیات زنانی که در دوران دفاع مقدس در پشت جبهه‌ها نقش مؤثری داشتند در ادبیات پایداری و داستان‌های  ما مغفول مانده است. او با اشاره به ضرورت ثبت روایت‌های ناگفته از زبان زنان ایثارگر در دوران دفاع مقدس به اهمیت روایت شفاهی تأکید کرد و گفت: «اگر بازماندگان آن دوران نبودند شاید همین داستان‌های اندک هم امروز نبود. ما باید این راویان را دریابیم و گفته‌های آنان را مکتوب کنیم، چرا که از دل همین داستان‌ها نسل امروز، قهرمانان کشور خود را می‌شناسند و با نقش درست زنان و خانواده آشنا می‌شوند. روایت نقش زنان در دفاع مقدس در دل خود سوژه‌های بکری دارد که می‌تواند موضوع بسیاری از فیلم‌ها باشد که تا امروز نادیده گرفته شده است.»

قبل از اقتباس، رمان بنویسید
بهروز افخمی در بخش  اقتباس از رمان  به ظرفیت‌ها و شیوه‌های اجرایی آن پرداخت و با اشاره به تأثیر اقتباس بر بهترین فیلم‌های سینمای جهان تأکید کرد: «پیشنهاد من به شوراهای مختلف این بود که مقرر کنند فیلمنامه باید اقتباسی باشد و نویسنده باید بر اساس رمان نوشته خودش اقتباس کند.»
کارگردان فیلم سینمایی «عروس» که اقتباس‌های سینمایی زیادی در کارنامه دارد، گفت: «بهتر است  در فیلمنامه‌نویسی ایران، این تحول را جدی تلقی کنیم که قبل از اقتباس، رمان بنویسیم و آنقدر سخت بگیریم که این کار انجام شود، چرا که درغیر این صورت برای نوشتن فیلمنامه دستمان بسته می‌شود و نمی‌توان احوال و افکار افراد را نوشت و به‌خوبی منتقل کرد.»
او درباره اینکه نویسنده یک رمان خوب می‌تواند خالق اثر خود باشد گفت: «کسی که توانسته کتابی با یک داستان خوب خلق کند اگر بخواهد می‌تواند آن را تبدیل به فیلم کند اما نکته اینجاست که با وجود این ظرفیت در نویسندگان اغلب زیر بار فیلمسازی نمی‌روند یا از حوصله آنها خارج است ، یا اعتماد به نفس ساخت فیلم را ندارند و گرنه بهترین فیلم، فیلمی است که کارگردان، خود مؤلف باشد و خودش فیلم را بنویسد.»
افخمی در بخشی از این نشست، شیوه‌ها و راه‌های اقتباس از کتاب «حوض خون» را تشریح کرد. او در بخشی از صحبت‌های خود در این بخش گفت: «این کتاب  شامل ۶۴ داستان است و روایت‌هایی از زنان در زمان جنگ تحمیلی و خاطرات زنان اندیمشکی را روایت می‌کند که با همراهی یکدیگر ملحفه‌ها، پتوها و لباس رزمندگان را برای شستن به رختشوی‌خانه بیمارستان می‌بردند.» او در ادامه افزود: «این کتاب را می‌توان به اندازه یک فیلم سینمایی یا یک سریال تلویزیونی ساخت؛در آن به‌هم‌ریختگی شهر، ساختمان‌های اداری و دلهره‌ای که برای زنان ایجاد می‌شود، درنظر گرفت و روی یک زن و ترس‌ها و تهدیدهایی که پیرامونش وجود دارد متمرکز شد، آن هم در شرایطی که شهر ویران شده و ما باید شاهد دلهره‌ها باشیم.»

کار سیاسی تحمل فحش خوردن می‌خواهد
محمود رضوی تهیه‌کننده شناخته شده سینما نیز در جلسه پرسش و پاسخ و تجربه‌نگاری آثار خود، از چالش‌های ساخت فیلم‌های سیاسی و اجتماعی گفت. تهیه‌کننده «ماجرای نیمروز- رد خون» در بخشی از این نشست در پاسخ به سؤالی درباره اینکه سوژه‌های سیاسی طبقه‌بندی شده هستند، بیان کرد: «ماجرای منافقین سال‌ها باقی مانده بود تا زمانی که ما رفتیم «ماجرای نیمروز» را ساختیم و این به معنای طبقه‌بندی بودن این سوژه نیست. وقتی می‌گویید طبقه‌بندی انگار در یک گاوصندوقی است و کسی می‌تواند به آن دست بزند که قد بلند و ریش داشته باشد؛ این انگاره ذهنی اشتباه است. آیا سعید ملکان برای ساخت «روز صفر» دسترسی خاصی داشته است؟ یا رفته فیلمنامه را نوشته و بعد به دنبال حمایت رفته است؟»او با اشاره به چالش‌های ساخت فیلم سیاسی عنوان کرد: «کار سیاسی و تاریخ معاصر، کفش آهنی، حوصله زیاد و تحمل فحش خوردن می‌خواهد حتی اگر ریش بلند داشته باشد تحمل نه شنیدن می‌خواهد اما باز هم می‌گویم این به معنی طبقه‌بندی سوژه‌ها نیست.»
این تهیه کننده سینما و تلویزیون در پاسخ به سؤال دیگری درباره چالش ساخت فیلم‌های اجتماعی گفت: «بالا تا پایین موضوعات به سیاه‌ترین شکل ممکن گفته شده است در داخل و خارج و اینها را می‌سازند، فیلم‌های سال گذشته و قبل‌تر را نگاه کنیم. چالش‌ها بسیار است، به من یک اصلاحیه هم بدهند حالم بد می‌شود اما این به این معنا نیست که سدی وجود دارد.»طبق گزارش مهر، رضوی در پاسخ به سؤالی درباره اینکه فقط عده‌ای می‌توانند سراغ موضوعات خاص بروند، یا با رابطه می‌توان سراغ سوژه‌های اجتماعی رفت، گفت: «سعید روستایی روزی که به سینما و کار ساخت  وارد شد مگر ارتباطات داشت؟ او با تلاشش دیده شد. استقامت کرد، پیگیری کرد و کار خوب ساخت. با نازک نارنجی بودن نمی‌توان فیلم ساخت. حسین دارابی، مهدویان، سعید ملکان به عنوان کارگردان، ده نمکی همه در کارهای اولشان موفق شدند، چون تلاش کردند.»