خانه » اخبار » بابایی: اقتباس اثر هنرمند را غنا می‌بخشد / عدم پیوند سینما و ادبیات کاهش استقبال مخاطب را به همراه دارد / داوودی: سینما هنری پیشرو و ادبیات هنری پیرو

به گزارش «عمار فیلم»، نشست پیوند ادبیات و انقلاب اسلامی در حاشیه هشتمین جشنواره مردمی فیلم عمار، در  سینما فلسطین با حضور گلعلی بابایی، نویسنده و پژوهشگر عرصه ادبیات دفاع مقدس، علی داوودی، شاعر و پژوهشگر و رضا وحید زاده، شاعر و پژوهشگر عرصه سینما برگزار شد.

بابایی در این نشست در خصوص وجوهات مشترک ادبیات و سینما گفت: ادبیات و سینما هر دو قصه‌گو و سرگرم کننده، تعریف کننده و اِبرازگر دیدگاه های خالقشان هستند.

وی افزود: ادبیات و سینما مکمل هم هستند؛ اگر سینماگری از کتاب برای نوشتن فیلمنامه اش اقتباس کند یعنی در پی غنی کردن فیلم خود است؛ گاهی می‌بینیم که یک اثر ضعیف ادبی تبدیل به فیلمی فوق العاده می‌شود.

در بخش دیگر این نشست وحیدزاده بیان کرد: آثار متعدد سینمایی وجود دارد که از ادبیات وام گرفته اند، مانند شیار ۱۴۳ که حاصل تجربه نویسنده است و یا ویلایی ها که از کتاب دختر شینا و گلستان یازدهم اقتباس شده است.

وی ادامه داد: ظرفیت خوبی در ادبیات برای تبدیل شدن به فیلمنامه و فیلم سینمایی وجود دارد اما سینما به اندازه کافی از آن استفاده نکرده است.

داوودی اظهار کرد: ادبیات در گذشته فرهنگی ما بیشتر به صورت شعر بوده و رمان و نمایشنامه نقش کمتری داشته است؛ همچنین سینما یک هنر تکنیکی وارداتی است که به واسطه روایت به ادبیات وابسته می‌شود. در عصر جدید، سینما جای خالی شعر را پر می‌کند.

روایت؛ اصلی ترین نقطه اشتراک سینما و ادبیات

این شاعر بیان کرد: اصلی‌ترین اشتراک ادبیات و سینما، روایت است. در روایت هم موضوعات مشترک بسیاری در زمینه انقلاب وجود دارد؛ به عنوان مثال برای شخصیت میرزا کوچک خان و یا شهید اندزرگو هم فیلم ساخته شده و هم شعر سروده شده است؛ گرچه سینمای شاعرانه وجود دارد اما شعر و سینما به اندازه کافی از هم سود نبرده اند.

بابایی در ادامه جلسه در خصوص فیلم‌های اقتباس شده از آثار ادبی گفت: در هالیوود بعد از گذشت ۷۲ سال از جنگ جهانی دوم، هنوز آثار سینمایی بسیاری درباره این جنگ ساخته می‌شود که می‌توان به فیلم «نجات سرباز رایان» اشاره کرد. در سینمای ایران هم فیلم «اتوبوس شب» از کتاب شهر جنگی، «فیلم ایستاده در غبار» از کتاب همپای صاعقه، فیلم «پاداش سکوت» از کتاب من قاتل پسرتان هستم، اقتباس شده اند.

سینما و ادبیات؛ مکمل یکدیگر

وی افزود: سینما و ادبیات مکمل یکدیگرند اما سینما بهتر و بیشتر از ادبیات دیده می‌شود؛ به همین دلیل هم مردم، حاج احمد متوسلیان را تا قبل از فیلم «ایستاده در غبار» نمی‌شناختند.

این پژوهشگر دفاع مقدس بیان کرد: تیراژ یک کتاب ۲۰۰۰ نسخه و با ۲۰ بار چاپ به ۴۰۰۰۰ نسخه می‌رسد، اما یک فیلم در یکی از شبکه های کم مخاطب تلویزیون حداقل یک میلیون بیننده پیدا می کند. ۱۵ هزار عنوان کتاب درباره دفاع مقدس چاپ شده است که حداقل هزار نسخه پتانسیل تبدیل شدن به فیلم را دارد. شاید دلیل اینکه سینما گران به ساخت فیلم های انقلابی و جنگ علاقه کمتری نشان میدهند، هزینه زیادی است که این نوع فیلمها دارند.

بابایی گفت: در دهه ۷۰ دیالوگهایی مانند «حاجی و سید» را رواج دادند که ساخته ذهن و تخیل نویسنده بودند، اما امروزه با کمک سازمان اوج سفارش ساخت فیلم بعضی آثار ادبی به کارگردانان داده شده است.

ادبیات تأثیرگذاری بیشتر و سینما گستردگی بهتر دارد

وحیدزاده در خصوص میزان تاثیر گذاری ادبیات داستانی و سینمایی توضیح داد: ادبیات داستانی به لحاظ تاثیر گذاری از عمق بیشتر و سینما از گستردگی بیشتری برخوردار است. کسانی که مخاطب هر دو اثر هستند تاثیر گذاری داستان را عمیق تر می‌دانند و نمیتوان انتظار داشت که سینما با اثرگذاری برابر نسبت به داستان عمل کند اما باید سعی کنیم که به این سمت حرکت کنیم.

وی بیان کرد: در پی کم شدن ارتباط سینماگران با ادبیات، شاهد افت مخاطب در سینما هستیم، شاید اهالی سینما خجالت می‌کشند که بگویند اثرشان را از فلان کتاب اقتباس کرده اند و یا انگیزه ای برای مطالعه آثار داستانی ندارند که از آثار ادبی اقتباس نمی‌کنند.

سینماگران بیش از دیدن فیلم کتاب بخوانند

این شاعر و پژوهشگر ادامه داد: به سینما گران پیشنهاد میدهم که بیش از اینکه آثار یکدیگر را ببینند به خواندن آثار ادبی روی آورند. زیرا در حال حاضر سینماگران به‌جای غنی سازی دانش ادبی خود آثار سینمایی دیگر را می‌بینند و تحت تاثیر آن قرار می‌گیرند که نتیجه اش ساخت فیلم‌هایی درباره مسائل شخصی و سطحی نگری و کم عمقی در فیلم می‌شود؛ همچنین می‌بینیم که هر سال یک موضوع مد می‌شود و همه سینماگران به سمت آن میروند.

وحید زاده با بیان اینکه مادر تمام هنرها شعر است گفت: ابتدایی ترین منبع برای درک تازه ای از جهان پیرامون، شعر است؛ سینماگران باید در جست و جوی منابع دست اول، شعر، داستان و بطور کل آثار ادبی باشند.

اقتباس، رونق صنعت چاپ و نشر را به همراه دارد

داوودی در خصوص تخصصی شدن امور در سینما توضیح داد: سینماگران از متخصص ترین عوامل در کارشان استفاده می‌کنند اما در بخش فیلمنامه یا خودشان می‌نویسند و یا سراغ آثار غیرتخصصی می‌روند. اگر سینماگران به اقتباس از آثار ادبی بپردازند، باعث دلگرمی نویسنده و دیده شدن آثار آنها هم می‌شوند.

وی ادامه داد: نویسنده فیلم روز واقعه فردی با سابقه ادبی است که همین تخصصی بودن متن باعث درخشان بودن فیلم شده است. اگر بپذیریم که آثار غنی در حوزه ادبیات داریم در نتیجه شاهد آثار سینمایی فاخری هم خواهیم بود.

همپای صاعقه منبعی برای اقتباس ده‌ها فیلم

در ادامه نشست پیوند ادبیات و سینما انقلاب اسلامی، بابایی با بیان اینکه  از کتاب همپای صاعقه میتوان ده ها سریال و فیلم و مستند ساخت؛ گفت: وقتی یک نویسنده درباره یک واقعه می‌نویسد سعی میکند نوشته اش تصویری باشد تا خواننده، خود را در کنار شخصیت ها احساس کند.

این پژوهشگر انقلاب اسلامی با اشاره به فرمایش رهبری مبنی بر این‌که «کجا می‌توانید زیبایی های زندگی شهید همت، خرازی و.. را پیدا کنید؟ برای ساختن فیلم به سراغ زندگی چنین اشخاصی بروید» گفت: چرا فیلم «چ» به دل مخاطب می‌نشیند؟ زیرا وجود خارجی و واقعی دارد و یا حتی فیلم «اخراجی ها» هم مخاطب بسیاری دارد زیرا نویسنده واقعیت ها را به تصویر کشیده است.

داوودی بیان کرد: انسان امروزی به اندازه انسان نخستین وابسته تصویر است، اما سینما علاوه بر تصویر به زبان، دیالوگ و جملات نیاز دارد تا بتواند در ذهن بیننده ماندگار شود. در حال حاضر سینما هنری پیشرو و ادبیات هنری پیرو است؛ اگر سینماگر به سراغ ادبیات بیاید می‌تواند از تکنیک های هنری نویسنده برای فیلم خود استفاده کند.

وحید زاده در پایان این نشست گفت: انقلاب، صرفا چند اتفاق تاریخی نیست و می‌توان از دل آن به داستان های بزرگتری رسید. به عنوان مثال جنگ که در تمام جوامع وجود دارد در ایران تبدیل به ۸ سال دفاع مقدس شد. انقلاب اسلامی یک گفتمان است که هنرمند می‌تواند از تمام ظرفیت آن استفاده کند.