«آرمان»؛ روایتی از ایمان در میانه فتنه ۱۴۰۱

در میان روایت‌های تصویری پیرامون حوادث فتنه ۱۴۰۱، مستند «آرمان» به کارگردانی رضوانه فتحی با نگاهی تحلیلی و انسانی، زندگی شهید آرمان علی‌وردی را بازخوانی می‌کند.

مستند «آرمان» اثر تقدیر شده در بخش «آرمان‌روح‌الله» پانزدهمین جشنواره مردمی فیلم عمار، با رویکردی روایی و توصیفی، زندگی شهید علی‌وردی را از دوران کودکی تا واپسین روز‌های حیاتش دنبال می‌کند. بخش قابل‌توجهی از فیلم به نقل قول‌های نزدیکان، دوستان و مربیان او اختصاص دارد؛ کسانی که از آرمان نه فقط به عنوان یک بسیجی فعال، بلکه به‌عنوان جوانی جست‌وجوگر و دغدغه‌مند در عرصه‌های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی یاد می‌کنند. جوان بسیجی و فعال فرهنگی‌ای که با روحیه‌ای آرام، دغدغه‌مند و مردمی، از تربیت نوجوانان و فعالیت‌های اجتماعی تا حضور در میدان‌های جهادی را تجربه کرد و سرانجام در یکی از شب‌های پرالتهاب همان سال، به دست اغتشاشگران به شهادت رسید. این مستند می‌کوشد از خلال زندگی او، نسبت میان ایمان فردی، مسئولیت اجتماعی و بحران‌های معنایی عصر فتنه را واکاوی کند

در میان روایت‌ها، مخاطب با چهره‌ای آشنا از نسل جوان امروز روبه‌رو می‌شود؛ نسلی که میان فشار‌های رسانه‌ای و فضای مبهم جامعه، راه ایمان، کار و حضور میدانی را برگزیده است.

بازخوانی زمینه‌ها و پیام‌ها

گرچه مستند تمرکز خود را بر زندگی شخصی و کنش اجتماعی آرمان می‌گذارد، اما در لایه‌های زیرین، بازتابی از فضای فتنه ۱۴۰۱ را نیز می‌توان دید؛ فضایی که در آن، مسئله‌ی هویت و معنا بیش از همیشه برجسته شد. مستند «آرمان» از خلال روایت‌های ساده و بی‌پیرایه، تلاش می‌کند تا رابطه میان ایمان فردی و مسئولیت اجتماعی را بازتعریف کند؛ اینکه چگونه یک جوان معمولی در مسیر تربیت، کار جهادی و فعالیت سیاسی، به نقطه‌ای می‌رسد که جان خود را در دفاع از باورهایش فدا می‌کند.

تحلیل ساختار و رویکرد مستند

از منظر ساختاری، «آرمان» به سنت مستند‌های پرتره وفادار است. انتخاب گفت‌و‌گو به‌جای بازسازی، پرهیز از تصنع، و تمرکز بر خاطرات واقعی، به اثر لحن مستند و صمیمانه‌ای بخشیده است. این مستند در روایت خود از شعار و قضاوت مستقیم پرهیز می‌کند؛ اجازه می‌دهد واقعیت از زبان اطرافیان بیان شود و این رویکرد باعث می‌شود مخاطب با چهره‌ای انسانی و باورپذیر از شهید روبه‌رو شود، نه با اسطوره‌ای دست‌نیافتنی.

بررسی مستند «آرمان» نشان می‌دهد که این اثر، در عین سادگی، توانسته میان دو سطح روایت حرکت کند: روایت شخصی از یک زندگی مؤمنانه، و بازخوانی اجتماعی از نسلی که در بزنگاه فتنه ۱۴۰۱ هزینه ایمان خود را پرداخت. از این منظر، مستند فتحی نه فقط یادآور یک زندگی، بلکه تحلیل تصویری از نسبت ایمان و آشوب در جامعه معاصر ایران است؛ تحلیلی که می‌کوشد نشان دهد چگونه «آرمان»‌ها هنوز در دل واقعیت امروز ایران حضور دارند.