محسن اسلام زاده:

دوره تحمیل نظر به سر آمده است

کارگردان مستند «دادستان» گفت: فرآیند تولید مستند شهید لاجوردی بسیار پیچیده بود. زیرا برخی دوست نداشتند حرف‌هایی را پس از سه و نیم دهه مطرح کنند.

به گزارش «عمار فیلم» به نقل از روزنامه ایران، محسن اسلام‌زاده کارگردان مستند «دادستان» درباره حضورش در جشنواره حقیقت گفت: در ابتدای کار با توجه به اینکه هیچ وابستگی جناحی یا حزبی نداشتم سعی در جست‌وجو و روایت مستند از اتفاقات دهه شصت داشتم. البته فرآیند تولید مستند شهید لاجوردی بسیار پیچیده بود. چالش و مشکل اصلی اینجا بود که برخی دوست نداشتند حرف‌هایی را پس از سه و نیم دهه مطرح کنند. برخی را اصلاً نمی‌توانستیم پیدا کنیم و اسناد تصویری به سختی پیدا می‌شد. برای تک تک مصاحبه‌ها باید هفته‌ها و بعضاً ماه‌ها پیگیری و اعتمادسازی می‌کردیم و بعضاً قرارها کنسل می‌شد. این اتفاق‌ها مشکلاتی برای ارائه روایت مستند به وجود می‌آورد.

وی افزود: ژانر تخصصی بنده مستند بحران در کشورهای مختلف است، ولی دوست داشتم مستندی از تاریخ انقلاب کار کنم. البته باید اعتراف کنم در هنگام تولید این مستند متوجه شدم چقدر کار سخت و پیچیده‌ای است، چیزی که در ابتدای کار اصلاً فکرش را هم نمی‌کردم. پیشنهاد این کار از طرف آقای سید سلیم غفوری، رئیس شبکه مستند به بنده بود و شرط من برای پذیرفتن کار، اعتماد به سیر تحقیقات و احترام به فیلم نهایی‌ام بود.

این کارگردان ادامه داد: در ابتدا خیلی کار کند پیش می‌رفت ولی آشنایی با آقای خلیل فخرایی که محقق کار بودند روند تحقیقات را سرعت بخشید. البته مهم‌ترین چالش اولاً پیدا کردن اشخاص خاص و ثانیاً جلب اعتماد و نظر آنها برای مصاحبه بود. چهره‌های خاصی در این فیلم پای دوربین آمدند و اشخاصی نیز با ما مصاحبه نکردند و بعضاً شروع به جوسازی علیه فیلم کردند و سعی داشتند کار را متوقف کنند. برخی هم با شرط مخفی ماندن هویت‌شان مصاحبه کردند. تمام این اتفاق‌ها کار را برای رعایت انصاف سخت می‌کرد. به همین دلیل وارد برخی مسائل و اتفاق‌های دهه شصت نشدم، چون هنوز هم ابهام‌های آن اتفاق‌ها و درگیری‌ها زیاد است و طرفین حاضر به صحبت در این موارد نیستند. هرگونه ورود من به این مسائل، ارائه بحثی ابتر و بی‌نتیجه بود. بعد از تولید هم با دنیای اطلاعات و حرف‌های مختلف روبه‌رو بودیم و رسیدن به یک روایت روان برای رسیدن به یک قصه خوب سخت‌ترین مشکل ما به لحاظ فرمی بود.

اسلام‌زاده خاطرنشان کرد: سابقه تجربه‌اندوزی بنده در حوزه مستند حدود یک و نیم دهه است. به نظرم امروز اکثراً به این نتیجه رسیده‌اند مستندی جدی گرفته می‌شود که دیدگاه‌های مختلف در آن مطرح شود. حتی این رویه بعضاً باعث شده در برخی موارد مستندهایی با نگاه‌هایی تند نسبت به برخی شخصیت‌ها ساخته شود و مدیران با انتقادهای بسیاری مواجه شوند.

وی اضافه کرد: برای خودم حضور این تعداد مستند سیاسی در جشنواره بسیار جالب بود. البته این ژانر هنوز هم در جشنواره سینما حقیقت در حاشیه قرار دارد و ظاهراً بیشترین ضریب به مستندهای اجتماعی داده می‌شود. اکثر این فیلم‌ها در بخش مسابقه ملی حضور ندارند و جوایز احتمالی آنها در بخش شهید آوینی خواهد بود. ولی خب ساخت این تعداد مستند با نگاه‌های مختلف و بعضاً فرم‌های خلاق را به فال نیک می‌گیرم.

این کارگردان یادآور شد: با توجه به نگاه حاکم بر این جشنواره و هیأت انتخاب، مستند حوزه انقلاب اسلامی خیلی باید خاص باشد تا به بخش مسابقه ملی راه پیدا کند. در سال‌های گذشته مستندهای بسیاری با استانداردهای به مراتب پایین‌تری در حوزه اجتماعی دیده‌ام که به جشنواره و بخش مسابقه راه پیدا کرده است. خلاصه حدس می‌زدم چنین اتفاقی بیفتد و به بخش مسابقه راه پیدا نکنم.

اسلام زاده اظهار داشت: فکر می‌کنم اکثراً به این نتیجه رسیده‌اند که باید روایت خودشان را از اتفاقات دهه شصت داشته باشند. سکوت و پاسخ ندادن به پرسش‌هایی که هر روز ذهن مردم را درگیر می‌کند بر فضای بی‌اعتمادی دامن می‌زند.

وی عنوان کرد: درباره استقبال از فیلم‌های سیاسی از سوی مستند‌ساز‌ها و مخاطب‌ها باید بگویم شاید همان قانون عرضه و تقاضا دلیل اصلی باشد. یعنی سؤال‌هایی در ذهن مردم شکل می‌گیرد بعد تبدیل به دغدغه اجتماعی می‌شود و فیلمسازها هم راغب می‌شوند در این زمینه فیلم بسازند. بعضاً این فیلم‌ها موقع اکران جنجالی می‌شوند و بخوبی دیده می‌شوند و ضریب می‌گیرند. هیچ چیز برای فیلمساز بهتر و خوشایندتر از دیده شدن اثرش نیست.

این کارگردان تصریح کرد: فیلم‌های امسال را ندیده‌ام ولی در سال‌های گذشته فیلم‌هایی با بودجه دولتی ساخته شد که دیدگاه‌های بسیار تندی داشت و انتقادهای بسیاری هم از سازندگان شد. این نشان می‌دهد مدیران مجبورند به نگاه کارگردان احترام بگذارند و دوره تحمیل یک نظر به سر آمده است. هر چند شخصاً با بعضی از این نگاه‌ها مشکل دارم ولی معتقدم فضای باز باعث می‌شود کسی که حرفی برای گفتن دارد بتواند غالب شود.