کمال شرف کاریکاتوریست یمنی: «کاریکاتور لحظه را به سادگی خلاصه میکند و هزاران مقاله را فشرده میسازد تا تصویری را در مقابل شما قرار دهد که بدون کلمات، سخن میگوید.» این جملهی ساده و عمیق، جوهره هنر کمال شرف، کاریکاتوریست برجسته یمنی و یکی از هنرمندان بزرگ جبهه مقاومت را به بهترین شکل توصیف میکند. هنری که از قدرت کلمات فراتر رفته و در دل لحظهها و واقعیتها، صدای مردم و مقاومت را به تصویر میکشد.
کمال شرف کیست؟
کمال شرف، کاریکاتوریست یمنی برجسته و یکی از هنرمندان تأثیرگذار جبهه مقاومت است که به واسطه آثارش در عرصه هنر کاریکاتور شناخته میشود. شرف، نه تنها در زمینه تکنیکهای هنری نوآورانه کار میکند، بلکه بهطور مستمر و با دقت، در خلق آثارش مواضع سیاسی و اجتماعی خود را نیز به نمایش میگذارد. او با هر اثر هنریاش، در حال مبارزه است، و هدفش از این مبارزه تنها انتقال یک حقیقت بهصورت بصری است. حقیقتی که در قالب کاریکاتور، نقدهای اجتماعی و سیاسی علیه ظلم، فساد و اشغالگری در منطقه خاورمیانه میشود.
او بهویژه در مسئله فلسطین، که یکی از اولویتهای او است، خود را یک سرباز قلمداد میکند و میگوید: «من به عنوان یک کاریکاتوریست، سربازی هستم در کنار سایر برادران. سلاح ما، کاریکاتور است؛ سلاحی که همه آن را میفهمند. هدف ما این است که حقیقت آنچه بر ما میگذرد را به مردم منتقل کنیم و مظلومیت مردمان فلسطین را به همه برسانیم. ما با شلیک موشک، پهپاد، تجمعات هفتگی و تحریم کالاهای اسرائیلی، و همچنین استفاده از کلمات دعا و هنر، تا پیروزی ادامه خواهیم داد.»
مهمان ویژه جشنواره عمار
در اختتامیه پانزدهمین دوره جشنواره مردمی فیلم عمار که امسال با محوریت «امت مقاومت» برگزار شد، از کمال شرف بهعنوان هنرمند برجسته و متعهد جبهه مقاومت تقدیر به عمل آمد. کمال شرف در پیامی که برای جشنواره عمار ارسال کرده بود از حمایتهای جمهوری اسلامی ایران از فلسطین و مقاومت تقدیر کرد و بر اهمیت همبستگی جهانی در حمایت از آرمانهای آزادیخواهانه تاکید نمود. او همچنین بهویژه از مواضع قاطع ایران در قبال اسرائیل و کمکهای معنوی این کشور به جبهه مقاومت تشکر کرد و ادامه داد: «از عمار بخاطر برنامه خوبی که ارائه داد تشکر میکنم؛ همچنین از هنرمندی که چنین تصویر بزرگی را خلق کرد و باعث امید در دل رهبر انقلاب شد. امیدی که حضرت آقا برای ادامه راه دارد.
شرف برای چه کاریکاتور میکشد؟ هدف کمال شرف از خلق آثار هنری خود تنها ایجاد تصاویر زیبا نیست؛ بلکه او از کاریکاتور بهعنوان ابزاری برای انتقال پیامهای سیاسی، اجتماعی و انسانی استفاده میکند. او به شدت به قدرت هنر در بیدار کردن وجدانهای جهانی اعتقاد دارد و از این ابزار برای مقابله با ظلم، نژادپرستی و اشغالگری رژیم آپاراتاید و کودککش صهیونیستی و همپیمانان آن در جهان بهره میبرد. آثار شرف بیشتر از هر چیز، دعوتی به مقاومت، ایستادگی و دفاع از حقوق بشری هستند.
نظرات هنرمندان برجسته ایرانی در مورد کمال شرف نشاندهنده احترام و تحسین گسترده نسبت به این هنرمند برجسته است. مسعود شجاعی طباطبایی، کاریکاتوریست ایرانی، او را فردی با روحیه تهاجمی و پرکار توصیف کرده که در خلق آثارش به حقوق مردم مظلوم، بهویژه مردم غزه، وفادار است. همچنین، محمدحسین بدری، نویسنده و پژوهشگر هنر و رسانه، کمال شرف را هنرمندی شجاع و بیباک معرفی میکند که در پی چیزی است که با ایمان و یقین خود باور دارد و آن را بدون ترس به جهان منتقل میکند.
آثار کمال شرف پس از ۷ اکتبر؛ مواضع قاطع و بهروز
پس از ۷ اکتبر ۲۰۲۳، که روزهای سرنوشتسازی برای فلسطین و منطقه بودند، کمال شرف با قدرت و صراحت بیشتری مواضع خود را در آثار هنریاش به نمایش گذاشت. او با تکیه بر حقیقتگویی و بدون هیچگونه مماشات، حمایت قوی خود را از مقاومت فلسطین در برابر رژیم صهیونیستی اعلام کرده و هیچگونه سازش یا تفاهمی با اشغالگری اسرائیل را نمیپذیرد. در آثارش بهویژه در این دوران، پیامهایی از ایستادگی و مبارزه در برابر ظلم و اشغالگری بهوضوح قابل مشاهده است. در ادامه، چند نمونه از آثاری که کمال شرف پس از حادثه ۷ اکتبر خلق کرده است را بررسی میکنیم تا به عمق مواضع او در حمایت از مقاومت فلسطین و نقد سیاستهای جهانی پی ببریم:
واکنش کمال شرف در واپسین ساعتهای وقوع طوفانالاقصی: «هر یهودی ملعون که تصمیم به ماندن در سرزمین فلسطین گرفته است، هدفی مشروع برای فرزندان این سرزمین به شمار میآید.»
انتقاد از خیانت سران عرب و سیاست نرمالسازی روابطکمال شرف بهطور ویژه از خیانت برخی سران عرب در قضیه فلسطین انتقاد میکند. او اعتقاد دارد که عادیسازی روابط برخی کشورهای عربی با اسرائیل، خیانت به آرمان فلسطین و تضعیف محور مقاومت است. شرف در آثارش، بهصراحت این خیانتها را به نمایش میگذارد و تلاش میکند تا مردم را نسبت به این سیاستهای انحرافی آگاه سازد.
عبدالوهاب المسیری: «زمانی خواهد آمد که گروهی از یهودیان خواهند آمد که در اصل یهودی نیستند. بلکه مسلمانانی هستند که نقش یهودیان را بازی میکنند و اسرائیل را به بهترین نحو نمایندگی میکنند.»
انتقاد از اردوغان و سیاستهای ترکیه
علاوه بر انتقاد از سران عرب، کمال شرف از سیاستهای رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه، در قبال اسرائیل نیز بهطور جدی انتقاد کرده است. شرف رفتار اردوغان را در سیاستگذاریهای منطقهای بهویژه در رابطه با فلسطین و اسرائیل، سیاستی دوگانه و مشکوک میداند. او این سیاستها را در آثارش با طنزی تند نقد میکند و آنها را بهعنوان ابزاری برای تضعیف جبهه مقاومت ارزیابی میکند.«اردوغان به کشته شدن اسرائیلیها تسلیت میگوید! مطمئناً این یک برنامه از سوی خلیفه مؤمن است برای حمایت از فلسطینیها.»
در واکنش به تحولات سوریه
سید عبدالملک الحوثی :«من معتقدم که فلسطین مقدسترین مکان اشغالشده در شام است. آیا فلسطین مقدسترین بخش شام نیست و آیا آزادسازی آن از اشغال اولویت و اهمیت بیشتری ندارد؟!»
کمال شرف نه فقط یک کاریکاتوریست، بلکه صدای بصری مقاومت و حقیقت است. او با استفاده از قلم و رنگ، مرزهای هنر را جابهجا کرده و در هر خط و تصویر خود، فراخوانی به بیداری، آگاهی و مبارزه علیه ظلم را به جهانیان ارائه میدهد. هنر شرف، در عین سادگی، پیامهای عمیق سیاسی و انسانی را به تصویر میکشد که نهتنها در برابر بیعدالتی ایستاده است، بلکه امید و روحیهای نو را برای ملتهای مستضعف به ارمغان میآورد. در زمانی که حقیقتها اغلب در سایه منافع قرار میگیرند، شرف با آثارش نشان میدهد که هنر میتواند چراغی باشد در تاریکی برای یادآوری انسانیترین اصول: آزادی، عدالت و ایستادگی در برابر ظلم.