مستندساز در جبهه مقاومت کم داریم ولی بین تکفیری‌ها غوغاست+فیلم

به گزارش «روابط عمومی جشنواره عمار» و به نقل از روزنامه جوان، چند روز پیش مقام معظم رهبری در خطبه‌های نماز عید فطر با تبیین مقوله آتش به اختیار، راه تفسیر به رأی ناصواب از این موضوع را بستند. در این راستا فعالیت خودجوش فرهنگی معنی واقعی آتش به اختیار است. به همین بهانه با یکی از فعالان فرهنگی کشور گفت‌وگو داشتیم. محسن اردستانی جوانی است که از ۱۹سالگی با همت و دغدغه انقلابی‌اش وارد میدان مستندسازی شد و این راه را ادامه داد. یکی از کارهای او رساندن صدای مظلومیت شیعیان فوعه و کفریا برای اولین بار به جهان است. وی درباره فوعه و کفریا نیز که چندی قبل با عملیات وحشتناک و ضد بشری تروریست‌های سوریه نامش با وجود سال‌ها مظلومیت تازه بر زبان‌ها افتاد مستندی ساخته با نام «در حصار» که اولین مستند درباره این مکان و واقعه تاریخی است.

چرا هنوز درباره فوعه و کفریا مستند زیادی ساخته نشده است؟

ما به پیوست رسانه‌ای نیاز داریم. امروز آرزوی مدافعان حرم آزادی فوعه و کفریاست؛ جایی که ۳۰هزار شیعه اثنی عشری مقلد آقا دارد. حالا اگر من این را هم نگویم، بگویم مسلمان یا حتی همین را هم نگویم اینها حداقل آدم که هستند. مرکز سینمای مستند و تجربی از سال ۹۲ تا امروز در حوزه مقاومت چند کار در حوزه مقاومت ساخته‌؟ بگویند موضوع پیامک رئیس‌جمهور یا رالی چند نفر در تهران از ۳۰هزار آدم اهمیتش بیشتر است!! چرا کار ساخته نمی‌شود سؤال این است. ببینید یک مثالی می‌زنم ساسان فلاح‌فر طلبه‌ مستندسازی است که برای کار مستند سوریه رفته و بیشترین تعداد مستند را درباره فاطمیون ساخته و آخرین آن‌ هم نبرد پالمیرا بوده است. ایشان توانسته کار کند؛ یعنی کسی بخواهد کار انجام دهد می‌تواند. در فوعه و کفریا جنایتی شد همه یادشان افتاد، ولی اینها روزانه بر سرشان خمپاره می‌آید همین امشب و در طول امروز مادری پسرش را از دست داد، فرزندی یتیم شد، همسری بیوه شد من و شما اینجا در آرامش نشسته‌ایم. دو فیلم در اینترنت هست که فارسی حرف می‌زنند؛ اهالی فوعه و کفریا مخاطبشان ما هستیم. مسلمانی که در امور مسلمین همت نداشته باشد، مسلمان نیست، چرا ما اهتمام نداریم که در حد یک خبر از آن بگوییم؟! این نیست که من فقط مستندساز حوزه مقاومت باشم بنده درباره جنوب کرمان هم کار ساختم و می‌گویم جایی‌که هیچ وقت حرف زده نمی‌شود من حرف می‌زنم. علت این سانسوری که توسط خودمان می‌شود چیست؟ اصلاً مخاطب، من و شمایی هستیم که در ایران راحت نشسته‌ایم. من هر تریبونی به دستم آمده درباره فوعه و کفریا صحبت کرده‌ام چون پیوست رسانه‌ای نیست. نزدیک شهادت شهید آوینی، تمام تلویزیون پر می‌شود از شهید آوینی اما در طول سال و کتب درسی اینها کجاست؟ در این مراکز سینمایی که تدریس می‌کنند یک جایی بیاورید اصول فرمی شهید آوینی آموزش داده می‌شود. ما دوره مطالعاتی شهید مطهری را داریم ولی دوره مطالعاتی شهید آوینی چند تا داریم. این سؤال است که اگر اینها متفکر هستند و قرار است اینها یک جایی به کار ما بیایند آن‌جا کجاست.

چه شد که سراغ موضوع فوعه و کفریا رفتید؟

مستند «در حصار» را به این علت ساختیم که درباره همین مسئله حرف بزنیم و نکته جالب این است که در فضای رسانه‌ای خودمان نگفته‌ایم که تکفیری‌ها درباره ایران این نظرشان است نیامدیم اینها را بگوییم. در این مستند یک بخشی دارد که تکفیری‌ها پشت خط فوعه و کفریا هستند و برای سر بریدن شیعیان شعر می‌خوانند و خیلی‌ها برایشان جالب بود که اینها تکفیری‌ها هستند. متأسفانه به قول یکی از دوستانی که در هشت سال دفاع مقدس خودمان حضور داشته و کار تصویربرداری انجام ‌داده در دهه ۶۰ تا زمانی‌که در تهران یک بمب یا خمپاره منفجر نشد پایتخت‌نشین‌ها متوجه نشدند جنگ شده است. آن موقع در جنوب کشور جنگ بود و الان ما مرزهای جنگی خودمان را کیلومترها بردیم عقب تا خدای نکرده در ایران مشکلی پیش نیاید و در تهران متوجه نمی‌شویم جنگ است.

در ساخت مستند قاعده خاصی دارید؟

بله؛ دوست دارم درباره موضوعاتی که مظلوم هستند و در موردشان کار نشده است، کار بسازم. در آخر سال ۹۴ بود که با یکی دوتا واسطه یک‌سری فیلم موبایلی توانستیم به‌دست بیاوریم و داخل مستند کار کنیم چون داخل فوعه وکفریا نمی‌شود رفت (وداخل نبل والزهرا از قبل می‌شد رفت) و درباره سناریویی که حزب الله لبنان برای خروج از فوعه وکفریا داشت کمی توضیح دادیم و در واقع علت ساختش مظلومیت و کار نشدن بود.

بازخوردهای مستند «در حصار» را چگونه دیدید؟

بازخورد خیلی عالی بود. بیشترین تعداد پخش از من همین مستند است و یک‌سری از مردم یک آشنایی پیدا کردند.

غیر از این مستند شما، کار دیگری هم ساخته شده؟

بعد از مستند «در حصار»، مستند «نبرد پنهان یک»‌ را با ناصر نادری کار کردیم که در یک قسمتی درباره فوعه و کفریا اشاراتی داشتیم و اخیراً هم دوست عزیزم وحید فراهانی کاری در مورد تبادل اهالی فوعه و کفریا نیز ساخت. در فضای بین‌الملل خارجی که می‌توانم بگویم فقط شبکه المیادین دیدم که چند برنامه گفت‌وگومحور داشته یعنی با آنهایی که از فوعه وکفریا َآمده‌اند بیرون یک‌سری مصاحبه گرفته، فقط همین.

سوریه و عراق هم تیم رسانه‌ای و مستندساز باید داشته باشند؛ آنها تولیداتی در این زمینه داشته‌اند؟

من روی این سؤال خیلی فکر کردم که واقعاً مستندسازهای دیگر کجا هستند؟ من مستندسازهای دیگری ندیدم. گزارشگر عراقی و لبنانی دیدم، ولی مستندساز ندیدم در فضای سوریه و این یک مشکلی است که آیا ایران علمدار ساخت مستند برای مقاومت است و مستندساز سوری، لبنانی و عراقی کم داریم. مثلاً در عملیات آزاد‌سازی «بیجی» گزارشگرهای مختلفی بودند با لوگوهای مختلف اما فقط وحید فراهانی و سید هاشم موسوی دو رزمنده عزیز مستندساز بودند.

وضعیت تکفیری‌ها در ساخت مستند از جنگ چطور است؟

آن طرف بین تکفیری‌ها که غوغاست. اما در جبهه خودمان متأسفانه مستندساز کم داریم، نمی‌شناسم و ندیدم.

مؤسسات و سازمان‌های داخل ایران چقدر از ساخت مستند درباره حقایق جنگ سوریه حمایت می‌کنند؟

یک‌سری مؤسسات هستند که از ساخت مستند حمایت می‌کنند. مستند فوعه و کفریا توسط سازمان اوج و آقای احسان محمد حسنی حمایت شده که صمیمانه از ایشان تشکر می‌کنم. اما بگویم خبری از نهادهای دولتی که مسئولیتشان ساخت مستند است، نیست.

مستند «در حصار» در فضای مجازی و رسانه‌های بین‌المللی مثل یوتیوب چقدر پخش شده؟

در یوتیوب آمارش را دقیق نمی‌دانم ولی در سایت‌های دیگر مثل آپارات و… چون به زبان نیمه‌عربی هم هست پخش می‌شود و حالا پیگیر هستیم از شبکه‌های عربی دیگر هم که موافق ما هستند این مستندها پخش بشود. اما درباره فضای مجازی این را هم باید بگویم که مثلاً ما مستندی داشتیم که اصلاً پخش نشده است از صدا و سیما مثل صدای غربت که به صورت موبایل به موبایل و دست به دست پخش شده است و بیش از یک میلیارد تومان کمک برای جنوب کرمان جذب کرده و باعث ایجاد گروه جهادی تبلیغی منتظران مهدی‌(عج) شده است.

فکر می‌کنید با جنایتی که اخیراً توسط تکفیری‌ها علیه مردم فوعه در زمان انتقال انجام شد و ده‌ها زن و کودک شهید شدند فوعه و کفریا چقدر برای مردم دنیا شناخته شد؟

مردم کم آشنا شده‌اند چون همه که یک خبر را نمی‌بینند. چند وقت قبل من حلب بودم. این طرف که ما ایستاد‌ه‌ایم طرف جبهه مقاومت رسانه‌های کمی حمایت می‌کنند، ولی آن طرف خدایگان رسانه هستند و مستندسازهایی هستند که از کلاه سفید‌ها کار می‌سازند و اسکار می‌گیرند. آنقدر آن طرف در جشنواره‌های خود از این بحث حمایت‌ می‌کنند ولی متأسفانه این طرف اصلاً حمایت نمی‌کنند.

کامنت جالبی در شبکه‌های اجتماعی و سایت‌های فیلم داشتید؟

در یکی از جشنواره‌ها در بخش مستند، مستند «در حصار» انتخاب شده بود که در بخش نقد فیلم آن یک دوستی بلند شد و گفت آقای اردستانی شما این‌جا چه‌کار می‌کنید شما چرا درباره فوعه وکفریا کار می‌سازید آقای x است که خیلی از شما بهتر کار می‌کند. من گفتم موظفم درباره خواهران و برادرانم که در فوعه و کفریا هستند حرف بزنم حالا شما خوشتان نمی‌آید و فضای روشنفکری هستید و… دیگر کاری ندارم؛ یعنی به من اعتراض هم کردند همان‌طوری که درخصوص مستند فاطمیون به من گفتند تو خیانت کردی یا تا به حال دو بار مستندهایم را از بخش مسابقه دو جشنواره بیرون کشیدند!! صرف این جنایت که تکفیری‌ها علیه مردم فوعه و کفریا انجام می‌دهند باعث بالا رفتن تعداد خبر از نظر رسانه‌ای می‌شود و مردم نمی‌دانند آنها که هستند و برای چه مبادله شدند و سر چه چیزی مبادله شده‌اند. مثلاً در روضه‌الشهدا شهر نبل شاید فکر می‌کنید به خاطر خمپاره شهید شدند، ولی خیلی از آد‌م‌ها به خاطر علف‌خواری و نبود غذا شهید شدند. حالا که نبل و الزهرا آزاد شده و فردا که فوعه و کفریا آزاد می‌شود صرف آزاد شدن این حرف‌ها تمام نمی‌شود. به نظر من با یک فشار رسانه‌ای درباره فوعه و کفریا مواجهیم و بحثش تمام نمی‌شود.

در فیلم‌های خامی که برای مستند «درحصار» به‌کار بردید فیلمی هم بود که به‌خاطر تأثیر منفی روی مردم امکان پخش نداشته باشد ؟

شعر معروفی است که تکفیری‌ها برای سر بریدن اهالی فوعه و کفریا استفاده می‌کنند. به‌خاطر ملاحظه‌ای که حس کردیم یک برداشت منفی به‌وجود می‌آورد این را حذف کردیم. فکر نمی‌کردم همین شعر هم از صدا و سیما پخش بشود. خیلی تشکر می‌کنم که حداقل این قسمت‌ها ممیزی نگرفت و پخش شد تا بقیه بدانند. یک قسمت‌هایی هم بود که خودمان برای این‌که برداشت منفی نشود حذف کردیم بدون این‌که دوستان چیزی بگویند.

ممکن است باز هم درباره فوعه و کفریا مستندی تولید کنید؟

احتمالش هست درباره فوعه و کفریا خودم یا دیگران فیلم بسازند. یک بار دیگر باید بروم چون حس می‌کنم این نگاهی که باید وجود داشته باشد متأسفانه در بعضی از مستندها که بچه‌ها می‌سازند من نمی‌بینم. همان طور که عرض کردم درباره قضیه نبل و الزهرا یک مستند جامع نداریم. الان ما در مستند «نبرد پنهان یک»، قسمت دوم که درباره حلب و درباره نبل و الزهرا است همچنین در یک مستند دیگر هم که خودم ساختم در آن هم داستان نبل و الزهرا هست، ولی دوست دارم مستند چند قسمتی درباره مشکلات و روزهای سخت نبل و الزهرا بسازم که به لطف امام زمان‌(عج) ساخته می‌شود.

در فضای رسانه‌ای در همان کشورهای عربی درباره فوعه و کفریا چه کارهای اثرگذاری انجام شده است؟

هادی فاعور که قسمتی از «در حصار» به روایت ایشان است یک سرود هم خوانده بودند که در کار ما آمد یعنی به جز چند سرود و چند کلیپی که خود مردم داخل آن شهر رسانده بودند به مردمی که بیرون شهر فوعه و کفریا هستند و به جز برنامه المیادین من چیزی درباره فوعه و کفریا ندیده بودم تا این‌که مستند فوعه و کفریا ساخته شد «در حصار» و یک مستند دیگری هم که جزو عواملش بودم یعنی «نبرد پنهان» حدوداً ۱۰تا ۱۵ دقیقه هم درباره فوعه و کفریا هست.

فوعه و کفریا تقریباً در اخبار و گزارش‌های داخلی خود ما هم در طول این چند سال محاصره، سانسور بود درحدی که خیلی‌ها وقتی از هولوکاست شیعه در این منطقه صحبت می‌شد باور نمی‌کردند. دلیل این سانسور داخلی در رسانه‌های خودمان از جمله تلویزیون را چه می‌دانید؟

چون در فضای سوریه یکی از شبهات این است که جنگ در سوریه جنگ شیعه و سنی است. از به‌کار بردن لفظ هولوکاست شیعه ابا دارم بهتر است بگویم هولوکاست مسلمانان. چون هم در نبل و الزهرا اهل سنت داشتیم و هم ما در مستند «نبرد پنهان» با مادر شهیدی مصاحبه کردیم که اهل سنت است و شوهرش اهل فوعه و کفریا بوده و شیعه است؛ یعنی در سوریه بحث شیعه و سنی اصلاً مطرح نبوده حتی اسامی افراد طوری انتخاب می‌شده و تدریس کتب درسی طوری بوده که اصلاً نشان داده نمی‌شود که اینها شیعه هستند یا سنی به خاطر همین من از به کار بردن هولوکاست شیعه مخالفم. چون ما در حسکه و قامشلی هم برادران اهل سنتی داریم که در محاصره تکفیری‌ها هستند. متأسفانه درباره اینها کاری ساخته نشده است. بحث من در مورد فوعه و کفریا این بوده که چرا از اینها به دلیل مسلمان بودنشان کاری ساخته نشده وگرنه اگر بتوانم در مورد حسکه و قامشلی که برادران اهل سنت ما هم در محاصره تکفیری‌ها هستند و خیلی سوژه جالبی هم هست مستندی می‌سازم که نشان می‌دهد جنگ سوریه جنگ شیعه و سنی نیست و اینها اهل سنت را هم محاصره کرده‌اند و در جنگ سوریه اهل سنت بیشتر از بین رفته‌اند و به شهادت رسیده‌اند.