گفتگو با «مجید کلهر» داور جشنواره عمار

فیلمساز ایرانی شناختی از لبنان ندارد/ لُبنان فقط مقاومت نیست

تصوری که ما ایرانی‌ها از لبنان داریم این است که همه‌ی لبنانی‌ها پای کار مقاومت و طرفدار سید حسن نصرالله هستند و هیچ انتقادی به حزب‌الله ندارند و همه حاضرند با اسرائیل بجنگند. در صورتی که اینطور نیست.

به گزارش «عمارفیلم»، متن پیش رو گفتگوی «مجید کلهر»، کارگردان و عضو هیئت داوران چهارمین دوره جشنواره مردمی فیلم عمار، با خبرنگار عمار فیلم است که به ظرفیت‌های سینمای مستند ایران و لبنان می‌پردازد. او جزء معدود عکاسان ایرانی بوده که از نخستین روز جنگ ۳۳روزه لبنان در این کشور حضور یافته و از وقایع این جنگ عکاسی و تصویربرداری کرده است. همچنین کلهر، کارگردانی مستند «جمیله قصفی» با موضوع جنایات اسرائیل و مبارزات مجاهدان لبنان را در کارنامه دارد.‌

مجید کلهر با تاکید بر اهمیت پرداختن به اتفاقات اخیر لبنان گفت: ما طرح‌های مستندنگاری از این روزهای لبنان را، برای چند سازمان و موسسه فرستادیم تا باتوجه به حساسیت موضوع، هرچه سریع‌تر یک تیم رسانه‌ای و مستندساز برای رصد و ثبت این اوضاع در لبنان مستقر بشود. اما به بهانه گرانی دلار و مشکلات اقتصادی ما را دست به سر کرده اند.‌

کلهر با اشاره به عدم شناخت کافی از لبنان، گفت: یک اشکال بزرگ فیلمسازانی که در فضای لبنان و محور مقاومت کار می‌کنند، این است که فیلمساز ما، مخاطب عرب زبان را نمی‌شناسد و به فضای فکری، فرهنگی و ذائقه مخاطب لبنانی شناخت ندارد. برای همین وقتی فیلم تولید می‌شود یک فضای یک سویه را از لبنان را روایت می‌کند بطوری که حتی در داخل ایران هم از آن ایراد گرفته می‌شود.‌

این مستندساز ادامه داد: تیمی که به آن‌جا می‌رود نه شناختی به فرهنگ آن‌جا دارد، نه سابقه فرهنگی و سیاسی آن‌جا را می‌شناسد و نه حتی زبان آن‌جا را بلد است که بتواند با مردم ارتباط برقرار کند. در نتیجه یک فیلم تک سویه ساخته می‌شود که وقتی برای مخاطب عرب زبان پخش می‌شود، اصلا آن را نمی‌پذیرد. شما ببینید در این چند سال که اتحادیه شبکه‌های رادیو تلویزیون کشورهای اسلامی و محور مقاومت شکل گرفته است، چندتا از کارهای ما را پخش کرده‌اند؟ چند تا از فیلم‌های ما در شبکه المنار که شبکه حزب‌الله لبنان است پخش شده؟ چند تا از فیلم‌های ما در المیادین پخش شده؟ اصلا چندتا از فیلم‌های ما قابلیت پخش از این شبکه‌ها را دارد؟ وقتی مخاطب و سلیقه اش را نمی‌شناسیم، حتی اگر برای مخاطب داخلی هم فیلم بسازیم از آن استقبال نمی‌کند.‌

عضو هیئت داوران جشنواره عمار با تاکید بر حساسیت وضعیت این روزهای لبنان گفت: ما وقتی برای طرح‌مان با یکی از دوستان لبنانی‌ مشورت کردیم به ما گفت: «اتفاقات لبنان را از سه زاویه بررسی کنید. از زاویه مسلمانان و شیعیان، از زاویه مسیحیان و طوایف مسیحی و از زاویه سنی ها». درصورتی که ما به این اتفاق فقط از این سو نگاه می‌کنیم که این بحران برای حزب‌الله و جبهه مقاومت چه پیش می‌آورد؟ در صورتی که اگر از چند زاویه به قصه نگاه کنیم، نتیجه‌ی واقع بینانه تری می‌گیریم.‌

کارگردان مستند «جمیله قصفی» با ذکر این نکته که در لبنان مسلمانان و مسیحیان با عقاید مختلف در کنار هم زندگی می‌کنند، گفت: تصوری که ما ایرانی‌ها از لبنان داریم این است که همه‌ی لبنانی‌ها پای کار مقاومت و طرفدار سید حسن نصرالله هستند و هیچ انتقادی به حزب‌الله ندارند و همه حاضرند با اسرائیل بجنگند. در صورتی که اینطور نیست. قدیم ترها که کاروان‌های زیارتی به سوریه را، یک سفر یک روزه به لبنان می‌بردند، به ما می‌گفتند: «ما فکر می‌کردیم همه‌ی لبنانی‌ها شیعه و با حجاب هستند، در حالی که اینطور نبود و آنجا همه بی‌حجاب بودند». من هم می‌گفتم شما باید به جای شمال، به جنوب لبنان می‌رفتید. در لبنان هم سلایق و اعتقادات مختلفی وجود دارد.‌

این مستندساز ادامه داد: تصور ما این است که همه‌ شیعیان لبنان طرفدار حزب‌الله هستند، در حالی که پنجاه درصد از شیعیان لبنان، طرفدار جنبش امل که امام موسی‌ صدر و شهید چمران راه انداخته بودند، می‌باشند که اگر بتوانیم از ظرفیت بلقوه‎‌ی آن‌ها استفاده کنیم، برد کرده‌ایم.‌

کلهر با بیان این نکته که مردم لبنان هم تصور یک‌سویه‌ای نسبت به ایران دارند، گفت: با لبنانی‌ها که حرف می‌زنیم، همه‌ تصورشان از ایران، آن چیزی است که از شبکه‌ی المنار و میادین بدست آورده‌اند و تصور می‌کنند همه‌ی ایران پای کار نظام و انقلاب‌اند و نقدی به نظام وجود ندارد. در واقع تصور هر دوطرف، بطور کامل با واقعیت همخوانی ندارد. حتی تصور کشورهای عربی هم درباره ایران این است که تحریم‌ها، ایران را یک کشور عقب‌مانده نگه داشته است تا جایی که میشل عون، رئیس‌جمهور لبنان بعد از سفر به ایران گفته بود: من یک کشور پیشرفته و آباد دیدم که با تصوراتم متفاوت بود.‌

کلهر در پایان با اشاره به طبیعت و فرهنگ غنی لبنان گفت: به نظرم جشنواره عمار باید یک تیمی را برای بررسی آثار مربوط به لبنان بگذارد تا فیلم‌هایی که به واقعیت نزدیک تر است را برای مخاطب لبنانی اکران کند. حزب‌الله موسسات فرهنگی زیادی دارد که برای جوانان و دانش‌آموزان کار فرهنگی و تربیتی می‌کند. مثلا حزب‌الله یک سیستم پیش‌آهنگی به نام پیش آهنگان امام مهدی (عج) دارد که به زبان خودشان می‌شود «کشاف‌ امام مهدی» و در همه‌ی روستاها نیز شعبه دارند و مشغول کار فرهنگی‌اند. اگر بتوان با این سیستم ارتباط برقرار کرد، مسیر خوبی برای اکران فیلم‌های عمار خواهد بود.