سعیدی: نگاه شاکرانه در نقد سینمای انقلاب ضروری است/اخوان: فقه پویای شیعی عامل پیشرفت علمی کشور در سلول های بنیادی است

گعده «راه‌نما» به همت دبیرخانه جشنواره مردمی فیلم عمار با نقد و بررسی مستند «ضد سرطان» به کارگردانی خانم «منصوره اخوان» با حضور نعمت‌الله سعیدی و خانم «سحر دانشور» در حسینیه هنر تهران برگزار شد.

به گزارش «عمار فیلم»، گعده «راه‌نما» به همت دبیرخانه جشنواره مردمی فیلم عمار با نقد و بررسی مستند «ضد سرطان» به کارگردانی خانم «منصوره اخوان» با حضور نعمت‌الله سعیدی، نویسنده و منتقدِ سینما و خانم «سحر دانشور» به عنوان مجری کارشناس در حسینیه هنر تهران برگزار شد.

شروع کار؛ دغدغه رهبری

در ابتدای بحث، خانم اخوان، کارگردان اثر در مورد نحوه شروع کار و ساخت مستند ضد سرطان گفت: پیشنهاد از سوی کارخانه داده شد و با توجه به اینکه کار یک پروژه ملی و مورد تاکید رهبر انقلاب بود اصرار داشتند این دستاورد رسانه ای شود و به گوش مردم برسد.

نگاه شاکرانه در نقد مشکلات انقلاب

نعمت‌الله سعیدی، منتقد سینما در مورد دیدگاه خود درباره این مستند گفت: در موضوع ادبیات انقلابی، بحث ضعف و قوت آن مطرح نیست و همراه بودن اثر با گفتمان انتقلاب اسلامی اهمیت دارد. دوستان انقلابی می‌گویند باید مشکلات انقلاب را نقد نمود و اینجا به تضاد ساختگی بین انتقاد و سیاه نمایی می‌رسیم. به‌عنوان مثال کسی که دائم از زگیل صورت من فیلم بگیرد، دروغ نمی‌گوید ولی همه واقعیت را هم نمی‌‌گوید چرا که ترکیب صورت من فقط زگیل نیست، من چشم دارم وکلیت این ترکیب صورت مهم است. امروز ما با پدیده ای روبرو هستیم که قبل از این که انقلاب و دستاورد هایش را معرفی کند،  بر روی زگیل انقلاب مانور می دهد.

وی در ادامه افزود: یک فیلم‌ساز انقلابی، انقلاب را نقد می‌کند و بی‌بی‌سی هم انقلاب را نقد می‌کند و این‌ها باهم تفاوت دارند. برای بررسی مشکلات انقلاب ابتدا باید انقلاب را شناخت و همچنین باید نگاه شاکرانه داشت و با توجه به جنگ تمام‌عیار بین شکر و ناامیدی که شکل‌گرفته است باید نمونه‌کارهایی همانند مستند “ضد سرطان” بارها و بارها تولید شود تا وضعیت دستاوردها و مراحل علمی کشور در ذهن مخاطب تثبیت شود و ایجاد امیدواری کند.

اخوان با اشاره به پیشرفت‌های علمی پس از انقلاب اسلامی گفت: شبهاتی مطرح می‌شود در مورد وضعیت علمی زمان طاغوت و پس از انقلاب اسلامی و این مستند پاسخی برای این شبهات می‌باشد و البته ازجمله مشکلات ما این است که در برخی از صنایع نمی‌توانیم تبیین کنیم که پیشرفت‌های کشور در کجای زندگی مردم کاربرد دارد و این از وظایف اهل رسانه است و ما در این مستند این را به تصویر کشیدیم.

خلق زمین بازی جدید

خانم دانشور، مجری و کارشناس، با اشاره به نگاه فیلمساز بیان می‌کند: این مستند بدون آن که به شبهات ایجاد شده توسط دشمن ورود نماید، در مورد پیشرفت ها صحبت کرده و زمین بازی جدیدی خلق می‌کند که مخالف را مجبور نماید در این زمین به جدال بپردازد.

وظیفه فیلم‌ساز؛ بیان واقعیت

سعیدی در مورد امیدبخش بودن این مستند گفت: ما از فیلم‌ساز انقلابی نمی‌خواهیم امید بدهد یا ایجاد ناامیدی کند. نمی‌خواهیم مشکلات یا نقاط مثبت را بگوید بلکه قبل از تمام این‌ها از او می‌خواهیم واقعیت را بگوید و کارگردانی مثل خانم اخوان آمده است تا واقعیت را بگوید. ما قبل از پرداختن به دستاوردهای انقلاب باید به موضوع پابرجا ماندن انقلاب در مدت چهل سال بپردازیم.

تقابل علم و دین، ادعایی بی‌اساس

وی تصریح کرد: دوگانه‌ای وجود دارد به نام یا اقتصاد مقاومتی یا توسعه که این دوگانه سازی درست نمی‌باشد و رسانه‌های غیردینی به این نتیجه رسیده‌اند که با نگاه دینی مبارزه کنند و مباحث ضد دین مانند تردید در وجود خدا و اصول دین را در جامعه ترویج کنند و در این فضا یک بزنگاه بسیار مهم به‌عنوان تقابل علم و دین وجود دارد و می‌گوید فرد یا باید طرفدار علم باشد و یا دیندار باشد و این ادعایی بی‌اساس است.

خانم اخوان در پاسخ به سؤال آقای سعیدی که پرسید با ساخت مستند چه می‌خواستید بگوید و چقدر در بیان مقصودتان موفق بوده‌اید، گفت: در ابتدای کار که به تحقیق در مورد این کارخانه و پژوهشکده رویان پرداختیم در تمام مراحل حرکت علمی این موسسه نکته جالبی نظرم را جلب کرده بود و آن حمایت همه‌جانبه رهبر انقلاب از این پژوهش‌ها در تمام مراحل کار بود و علیرغم شبهاتی که در مورد علم‌گریز بودن انقلاب بیان می‌شود برای رأس انقلاب این حرکت اهمیت زیادی داشته است و نگاه اثربخش و مدیریت حکیمانه ایشان کار را به ثمر رسانده است و پزشکان نیز معترف بودند که تمام این دستاوردها بعد از انقلاب حاصل‌شده است و قبل از آن پزشکان اجازه ورود به مباحث مهم را نداشته‌اند.

تقابل اسلام آمریکایی و اسلام ناب

سعیدی با توجه صحبت‌های اخوان گفت: با توجه به هدف‌گذاری که خانم اخوان توضیح دادند به این نتیجه می‌رسیم که در این مستند کاملاً به این هدف رسیده‌اند و حتی گام‌های بزرگ‌تری نیز برداشته‌اند اما من ترجیح می‌دادم که این مستند یک مستند کاملاً علمی باشد. به نظر من این مستند تقابل بین اسلام آمریکایی و اسلام ناب را نشان می‌دهد چون اسلام آمریکایی همان مسیحیت آمریکایی است و می‌گوید که روشنفکران معاصر حق ورود و دخالت در آفرینش الهی را ندارند و مخالف حرکت‌های علمی در بخش ژنتیک هستند. اینکه رهبر انقلاب از این حرکت حمایت می‌کند نمودی از فقه پویا شیعی می‌باشد.

وی با اشاره به صوت پخش‌شده از مرحوم پاشایی در این مستند گفت: این حرکت بسیار به‌جا بوده و از دو جنبه اهمیت دارد، یک اینکه این هنرمند جوان درگیر سرطان بوده و می‌تواند سوژه خوبی باشد و دوم اینکه این صوت مخاطب را جذب می‌کند و برای مخاطب یادآور خاطراتی خواهد بود.

نگاه دینی؛ عامل تجاری‌سازی علم

سعیدی با مقایسه بین دیدگاه اسلام آمریکایی و اسلام ناب، افزود: در اسلام ناب وقتی یک زیست‌شناس بر روی سلول‌های بنیادین کار می‌کند نه‌تنها دخالت در خلقت الهی محسوب نمی‌شود بلکه عبادت می‌کند و می‌خواهد فرآیند خلقت را بشناسد و به‌واسطه آن به خداشناسی برسد و اینجا تقابل این مستند با اسلام آمریکایی نمایان می‌شود و اسلام انقلابی مدرن نه‌تنها منافاتی با توسعه ندارد بلکه تنها راه توسعه می‌باشد و در بحث دوگانه‌ی اسلام آمریکایی و اسلام ناب این ظرفیت وجود داشت که حرفی اساسی زده شود و نشان داد تقابل این دو فقط در بحث‌های کلامی و نظری نیست و در بحث‌های ملموس جامعه مانند فناوری و صنعت نیز موضوعیت دارد و این دیدگاه دینی است که باعث می‌شود یک علم دره‌ی مرگ را طی کند و به تجاری‌سازی برسد.

تصویری از پویایی فقه شیعه

وی افزود: اینکه جهان را چگونه تعریف کنیم به نوع معرفت ما بستگی دارد و چیزی را که تعریفش نکنیم مسکوت نخواهد ماند و برایمان تعریفش خواهند کرد. مخاطب عام هر چه را که تصور می‌کند تصدیق نیز می‌نماید و نمی‌تواند تفکیک قائل شود بین تصور و تصوری که باید تصدیق شود و ما تا تعریفی از جهان ارائه نداده‌ایم معرفتی به آن نداریم.

اخوان در تأیید صحبت سعیدی گفت: در کشورهایی مانند آمریکا محققین اجازه ندارند در بخش سلول‌های بنیادین برخی تحقیقات را انجام دهند اما در مذهب تشیع، فقها این اجازه را داده‌اند و این نشان از پویایی فقه شیعه است و یکی از عوامل پیشرفت کشور در این زمینه همین امر می‌باشد.

جذابیت بصری

 سعیدی در مورد نحوه روایت و کارگردانی مستند ضد سرطان گفت: برخی از فیلم‌ها اگر مخاطب به‌صورت اتفاقی چند ثانیه از آن را ببیند جذب آن می‌شود و تا انتهای آن را پیگیری می‌کند و از این جنبه مستند ضد سرطان موفق بوده است اما اگر مخاطبی که اطلاعاتی در مورد موضوع ندارد و به‌طور اتفاقی با آن برخورد کند باید سطح دیگری را برایش تعریف کنیم.

اخوان در پاسخ سعیدی که تصویرسازی‌های سه‌بعدی در این مستند را زیبا توصیف کرد، گفت: در کار سه‌بعدی باعث جنبه علمی نیز رعایت شود و چون ما متخصص ژنتیک نبودیم و احتمال اشتباه در جابجایی سلول‌ها بود به مستندهای بین‌المللی مرتبط اعتماد کردیم و از آرشیو آن‌ها استفاده نمودیم.

تصویری از گفتمان انقلاب

سعیدی در بخش نهایی و جمع‌بندی گعده گفت: در گفتمان انقلاب موجود بیشتر جنبه‌های سیاسی غلبه دارد و انتقاد ما به جنبه سیاسی آن نیست بلکه انتقادمان به نبود دیگر جنبه‌ها می‌باشد و معتقدیم دیانت ما عین سیاست ماست و سیاست ما عین دیانت ماست و فرهنگ و علم و دیگر بخش‌ها نیز همانند سیاست عین دیانت می‌باشند و در این مستند بسیار زیرکانه به این موضوع پرداخته‌شده است.